خطر غیرمنتظره‌ی زمان‌های مختلف بیدار شدن از خواب اعلام شد

به گزارش مجله خبری نگار، تنگی نفس، ضعف صبحگاهی، افزایش فشار خون - چنین علائمی اغلب مورد توجه قرار نمی‌گیرند. با این حال، ممکن است نتیجه‌ی جت لگ اجتماعی - اختلال در ریتم‌های بیولوژیکی به دلیل الگو‌های خواب نامنظم - باشند. والریا بونادیکووا، متخصص قلب در مرکز بهداشت اسکاندیناوی، به Gazeta گفت که این موضوع چگونه بر قلب تأثیر می‌گذارد و چه زمانی باید محتاط بود.

او توضیح داد: «جت‌لگ اجتماعی زمانی رخ می‌دهد که فرد در آخر هفته‌ها دیرتر از روز‌های هفته از خواب بیدار می‌شود و به رختخواب می‌رود. حتی یک تغییر ۱-۲ ساعته در زمان بیدار شدن نیز قابل توجه تلقی می‌شود. در نتیجه، هماهنگی ساعت بیولوژیکی و روال خارجی مختل می‌شود. این امر بر عملکرد سیستم‌های قلبی عروقی و غدد درون‌ریز تأثیر می‌گذارد. تغییر ۲-۳ ساعته در خواب در آخر هفته‌ها، زمینه هورمونی را تغییر می‌دهد. سطح کورتیزول صبحگاهی افزایش می‌یابد و تولید ملاتونین کاهش می‌یابد. این امر باعث افزایش شدید فشار خون و افزایش ضربان قلب می‌شود. روز دوشنبه، پس از یک برنامه تغییر یافته، سفتی شریان‌ها افزایش می‌یابد که بار اضافی بر قلب ایجاد می‌کند.»

جت لگ اجتماعی فعالیت سیستم عصبی سمپاتیک را افزایش می‌دهد. این منجر به اسپاسم عروقی و افزایش فشار می‌شود. در عین حال، شاخص‌های متابولیک بدتر می‌شوند: سطح کلسترول "خوب" کاهش می‌یابد، تری گلیسیرید افزایش می‌یابد و مقاومت به انسولین بیشتر می‌شود.

سطح مواد التهابی، سیتوکین‌ها و انتقال‌دهنده‌های عصبی نیز افزایش می‌یابد که باعث اختلال در شل شدن عروق می‌شود. این فرآیند‌ها خطر ابتلا به فشار خون پایدار را افزایش می‌دهند.

این پزشک گفت: «در یک مطالعه بین‌المللی که شامل بیش از ۱۲۰۰۰ نفر از ۲۰ کشور بود و در مجله فشار خون بالا (اسکات اچ و همکاران، ۲۰۲۳) منتشر شد، حتی یک تغییر ۴۳ دقیقه‌ای در زمان بیدار شدن، احتمال فشار خون بالا را ۹٪ افزایش داد. اختلاف زمان خواب در روز‌های هفته و آخر هفته‌ها بیش از ۱.۵ تا ۲ ساعت، این خطر را دو برابر کرد. خاطرنشان می‌شود که با کمبود مزمن خواب در روز‌های هفته، افزایش متوسط ​​خواب در آخر هفته‌ها می‌تواند خطر بیماری‌های قلبی عروقی را کاهش دهد. اما نظم برای کنترل فشار خون مهم است - نه تنها مدت زمان خواب، بلکه برنامه ثابت آن نیز مهم است.»

اگر در آخر هفته‌ها به طور مداوم ۱ تا ۲ ساعت یا بیشتر دیرتر به رختخواب می‌روید و از خواب بیدار می‌شوید، این ممکن است نشان دهنده‌ی جت لگ اجتماعی شدید باشد. برای ارزیابی میزان این اختلاف، از دفترچه‌های خواب، ردیاب‌های تناسب اندام و پرسشنامه کرونوتایپ مونیخ استفاده می‌شود. یک شاخص مهم، تفاوت میانگین خواب بین روز‌های کاری و آخر هفته‌ها است.

او گفت: «زمان بیدار شدن منظم، نور صبحگاهی و کاهش روشنایی صفحه نمایش در عصر به کاهش آسیب کمک می‌کند. صبحانه و شام همزمان، فعالیت بدنی سبک در صبح - همه اینها به بازگرداندن ریتم کمک می‌کند. شما باید به تدریج به یک رژیم پایدار برگردید: زمان بیدار شدن را هر ۲-۳ روز ۱۵ تا ۳۰ دقیقه تغییر دهید. این تفاوت در آخر هفته‌ها نباید از ۱-۲ ساعت بیشتر شود. این رویکرد به شما امکان می‌دهد از بی‌خوابی در روز‌های یکشنبه جلوگیری کنید و سلامت کلی خود را بهبود بخشید.»

اگر در حین رعایت رژیم غذایی، فشار خون بالای ۱۴۰/۹۰ میلی‌متر جیوه باقی بماند، باید با یک متخصص قلب مشورت کنید. به خصوص اگر سردرد، تاری دید، ناراحتی قفسه سینه، تنگی نفس یا ضربان قلب سریع رخ دهد. در صورت فشار خون ۱۸۰/۱۲۰ و بالاتر، مراقبت فوری پزشکی لازم است. حتی بدون علائم واضح، فشار خون بالای مداوم نیاز به نظارت و اصلاح دارد.