دانشمندان کشف کرده‌اند که کروموزوم‌های X در سلول‌های سرطانی مردان خاموش می‌شوند.

به گزارش مجله خبری نگار،دانشمندان موسسه سرطان دانا-فاربر کشف کرده‌اند که برخی از سلول‌های سرطانی مردانه با هر دو کروموزوم X و Y، نشانه‌هایی از خاموش شدن کروموزوم X را نشان می‌دهند. در سلول‌های پستانداران طبیعی، کروموزوم X تنها زمانی خاموش می‌شود که سلول ماده حق انتخاب کروموزوم X را داشته باشد. این مطالعه در مجله Cell Systems منتشر شده است.

خاموش کردن تصادفی کروموزوم X اضافی، روش بدن برای متعادل کردن دوز کروموزوم‌ها در مردان و زنان است. اما اگر فقط یک کروموزوم X وجود داشته باشد، مانند اکثر سلول‌های مردانه، نه کروموزوم X و نه کروموزوم Y نیازی به غیرفعال شدن ندارند. با این حال، در برخی از سلول‌های سرطانی، این قانون کلی نقض می‌شود.

یافته‌های دانشمندان از نمونه‌های DNA موجود در دسترس عموم از بیماران سرطانی در سراسر جهان استفاده کرد. با تجزیه و تحلیل هزاران ژنوم که بیش از ۳۰ نوع سرطان مختلف را نشان می‌دهند، محققان کشف کردند که ژن مسئول خاموش کردن کروموزوم X، که به عنوان رونوشت اختصاصی غیرفعال X یا XIST شناخته می‌شود، در طیف وسیع‌تری از بافت‌های سرطانی نسبت به آنچه قبلاً تصور می‌شد، به میزان زیادی بیان می‌شود.

این ژن یک توالی غیر کدکننده RNA است که در سلول‌های پستانداران جفت‌دار یافت می‌شود و نقش کلیدی در خاموش کردن ژن‌های روی کروموزوم‌های X دارد.

در مردان ژنتیکی، خاموش شدن کروموزوم X نادر است، اما ناشناخته نیست. این اتفاق می‌تواند در شرایطی رخ دهد که کروموزوم مضاعف شده باشد، مانند سندرم کلاینفلتر (که در آن دو یا چند کروموزوم X همراه با یک کروموزوم Y هستند). همچنین می‌تواند در سلول‌های پراکنده در اوایل رشد و گاهی اوقات در تومور‌های سلول‌های زایای بیضه رخ دهد.

این سرطان‌های سلول‌های زایا در میان ۴٪ از سرطان‌ها در مردانی که با کروموزوم X خاموش شناسایی شده‌اند، به میزان بالایی مشاهده می‌شوند.

جالب اینجاست که یک چهارم بقیه مربوط به سرطان‌های غیرتولیدمثلی مانند سرطان مغز، پوست، ریه و تیروئید بودند.

سرینیواس ویسواناتان، متخصص ژنتیک سرطان و انکولوژیست از موسسه مستقر در بوستون، گفت: «ما از این نتیجه بسیار شگفت‌زده شدیم، زیرا XIST رونوشتی است که معمولاً برای طبقه‌بندی سرطان‌های زنان استفاده می‌شود، بنابراین می‌خواستیم مطمئن شویم که این صرفاً نتیجه‌ی تفسیر نادرست نیست.» «با این حال، ما می‌بینیم که برخی از سرطان‌های مردانه از زیرگروه‌های مختلف، XIST را فعال می‌کنند و ویژگی‌های غیرفعال شدن X را نشان می‌دهند.»

محققان مطمئن نیستند که چرا این اتفاق می‌افتد، اما چند ایده دارند. سرطان به سرعت تکثیر می‌شود و این می‌تواند منجر به خطا‌هایی مانند وجود چندین نسخه از یک کروموزوم شود. به عنوان مثال، نویسندگان گاهی اوقات دو کروموزوم X را در سلول‌های سرطانی مردان پیدا می‌کنند.

شاید وقتی این اتفاق می‌افتد، غیرفعال شدن X برای حفظ ثبات ژنتیکی آغاز می‌شود و به سرطان اجازه می‌دهد تا بهتر زنده بماند و رشد کند.

ویسواناتان می‌گوید: «احتمال دیگر این است که برخی ژن‌های مهم روی کروموزوم X وجود دارند که وقتی سرکوب می‌شوند، به سرطان اجازه رشد می‌دهند. ما این موضوع را در مطالعات آینده بررسی خواهیم کرد.»

دانشمندان اغلب به این فکر نمی‌کنند که چگونه تفاوت‌های ژنتیکی بین دو جنس ممکن است بر درمان و بهبودی سرطان تأثیر بگذارد، اما یافته‌های جدید نشان می‌دهد که تفاوت‌هایی در نحوه حمله سلول‌های سرطانی به بدن و ایجاد تخریب وجود دارد.