آشنایی با علائم و روش‌های درمان و پیشگیری از ویروس زیکا

به گزارش مجله خبری نگار،علائم عفونت ایجاد شده توسط این ویروس اغلب خفیف است، اما در زنان بارداری که به آن مبتلا می‌شوند خطرناک بوده و تاثیر بدی روی جنین و بارداری می‌گذارد.

ویروس زیکا چیست؟

عفونت ویروس زیکا یک بیماری منتقله از طریق پشه آئدس ایجیپتی است که ویروس‌های تب دنگی و چیکونگونیا را نیز منتقل می‌کند.

این پشه بر خلاف پشه ناقل مالاریا اغلب در طول روز فعال است و روش‌های پیشگیری همچون پشه بند برای جلوگیری از نیش آن چندان موثر نمی‌باشد. پشه‌ها می‌توانند هم در فضای داخلی و هم در فضای باز زنده بمانند.

چند گونه از پشه آئدس ایجیپتی قادر هستند زیکا را به انسان منتقل کنند که اصلی‌ترین آن‌ها پشه ببر آسیایی و پشه تب زرد می‌باشد.

ویروس زیکا برای اولین بار در سال ۱۹۴۷ در میان میمون‌های اوگاندا شناسایی شد، اما امروزه مردم آفریقا، آسیا، جزایر اقیانوس آرام و آمریکای جنوبی و مرکزی را تحت تاثیر قرار داده است.

این ویروس معمولا در آب و هوای گرمسیری رشد و نمو می‌کند و در حال حاضر هیچ درمان خاصی برای آن وجود ندارد. گفته شده جلوگیری از نیش پشه ناقل بهترین شیوه پیشگیری از ابتلا به عفونت زیکا می‌باشد.

علائم ویروس زیکا

ویروس زیکا ممکن است بدون علامت بوده یا با علائم مبهم و خفیف همراه باشد که تا یک هفته ادامه پیدا می‌کنند. علائم اولیه عبارتند از:

تب

بثورات

درد مفاصل

ورم ملتحمه یا قرمزی چشم

درد عضلانی

سردرد

درد پشت چشم

استفراغ

عفونت ایجاد شده توسط ویروس زیکا به ندرت به قدری شدید است که نیاز به بستری شدن در بیمارستان داشته باشد یا باعث مرگ بیمار شود. با این حال عوارض آن می‌تواند شدید باشد به خصوص اگر در دوران بارداری رخ دهد.

به عنوان مثال عفونت زیکا می‌تواند باعث بروز نقص مغزی به نام میکروسفالی در جنین شود که در آن اندازه مغز و سر نوزاد کوچک‌تر از حد معمول می‌باشد و احتمال سقط جنین، مرده زایی و سایر ناتوانی‌های مادرزادی نیز بیشتر است.

در مواردی گزارش شده برخی افراد مبتلا به این عارضه دچار سندرم گیلن باره شده‌اند که نوعی اختلال خود ایمنی نادر، اما جدی است و روی سیستم عصبی مرکزی تاثیر می‌گذارد.

علت ویروس زیکا

سفر به منطقه‌ای که زیکا در آن شیوع دارد عامل اصلی خطر ابتلا به این ویروس است. این بیماری معمولا از طریق نیش پشه منتقل می‌شود، اما می‌تواند به روش‌های زیر نیز سرایت کند، از جمله:

از مادر مبتلا به جنین

از طریق تماس جنسی

گاهی از طریق انتقال خون

تاکنون گزارشی مبنی بر انتقال ویروس از مادر به نوزاد در دوران شیردهی وجود نداشته است.

لازم به ذکر است یک بار ابتلا به این عفونت، بدن فرد را برای همیشه در برابر آن ایمن می‌کند.

مکان‌های در معرض خطر

زنان بارداری که در مناطق شیوع ویروس زیکا زندگی می‌کنند یا به این نواحی مسافرت کرده‌اند باید مراقب نیش پشه باشند. به علاوه ممکن است توصیه شود از سفر به مکان‌های خاص در دوران بارداری خودداری شود. این مناطق اغلب گرمسیری هستند و شامل موارد زیر می‌باشند:

آمریکای مرکزی و جنوبی

کارائیب

اقیانوسیه

آمریکای شمالی

آفریقا

آسیا

تشخیص ویروس زیکا

زنان باردار که علائم زیکا را تجربه می‌کنند باید فورا به پزشک مراجعه کنند.

علائم این بیماری شبیه علائم آنفولانزا است و می‌تواند آن قدر خفیف باشد که نادیده گرفته شود. به همین دلیل اکثر افراد مبتلا به پزشک یا بیمارستان مراجعه نمی‌کنند.

با این حال خانم بارداری که دچار علائم این عفونت شده باید برای آزمایش خون یا ادرار به پزشک مراجعه کند.

در حال حاضر چندین آزمایش تشخیص سریع در برخی آزمایشگاه‌ها انجام می‌شود که می‌تواند عفونت را تایید کند.

درمان ویروس زیکا

در حال حاضر هیچ درمانی برای زیکا وجود ندارد، اما توجه به موارد زیر می‌تواند به بهبود بیمار کمک کند:

استراحت کافی

افزایش مصرف مایعات برای جلوگیری از کم آبی

استفاده از مسکن‌های بدون نسخه برای تسکین درد و تب

توصیه می‌شود تا زمانی که بیماری دنگی در افراد در معرض خطر به دلیل خطر خونریزی رد نشود، از استفاده از آسپرین یا سایر دارو‌های ضد التهابی غیر استروئیدی خودداری شود.

همچنین توصیه می‌کند زنان باردار مبتلا به زیکا هر ۳ تا ۴ هفته یک بار برای نظارت بر رشد جنین به پزشک مراجعه کنند.

پیشگیری از ویروس زیکا

در حال حاضر هیچ گونه واکسنی برای محافظت در برابر زیکا وجود ندارد و اجتناب از قرار گرفتن در معرض نیش پشه برای جلوگیری از انتقال آن بسیار مهم است. برای افزایش حفاظت توصیه می‌شود:

از دافع حشرات استفاده کنید

لباس‌های آستین بلند و شلوار بلند بپوشید

پشه بند را روی تخت قرار دهید (در برخی موارد موثر است)

از توری‌های در و پنجره استفاده کنید

با خالی کردن تانکر‌های آب یا انتخاب کمپ دور از دریاچه‌ها یا حوض چه‌ها از مناطق دارای آب راکد اجتناب کنید

دافع حشرات باید دارای یکی از این موارد باشد:

DEET (غلظت بیش از ۱۰ درصد)

پیکاریدین

IR۳۵۳۵

روغن اکالیپتوس لیمو (به عنوان مثال پارا منتان دیول)

استفاده از دافع حشرات در موارد زیر موثرتر است:

بعد از استفاده از ضد آفتاب

روی لباس‌ها و همچنین بدن

زیر لباس

جلوگیری از انتشار ویروس زیکا

فردی که مبتلا به زیکا است باید تمام تلاش خود را بکند تا به مدت ۳ هفته پس از بروز علائم توسط پشه نیش زده نشود، زیرا پشه می‌تواند ویروس را از بدن او به دیگران منتقل کند.

رابطه جنسی نیز می‌تواند باعث انتقال ویروس به دیگران شود و این افراد لازم است از برقراری رابطه جنسی محافظت نشده در این مدت اجتناب کنند. استفاده از کاندوم در طول و بعد از سفر به مناطق شیوع ویروس توصیه می‌شود.

در برخی کشور‌ها از جمله ایالات متحده، مقامات بهداشتی توصیه می‌کنند مردانی که به مناطق در معرض خطر سفر کرده، اما علائمی در آن‌ها مشاهده نشده، به مدت ۶ ماه در صورت نداشتن علائم و همچنین حداکثر تا ۶ ماه بعد از زمان بروز علائم از کاندوم استفاده کنند.

در صورتی که همسر این افراد باردار است باید در طول دوران بارداری نیز از کاندوم استفاده کنند.

ناگفته نماند زن مبتلا به ویروس زیکا، بعد از درمان کامل می‌تواند بدون نگرانی از خطر تولد فرزند با میکروسفالی با خیال راحت باردار شود. 

منبع:سومیتا