نشانگر زیستی مبتنی بر خون، امیدی برای تشخیص زودهنگام زوال عقل

به گزارش مجله خبری نگار، برای شناسایی و ردیابی تغییرات در مغز مرتبط با رگ‌های خونی که در زوال شناختی و زوال عقل نقش دارند، محققان و پزشکان معمولاً برای ارزیابی نشانگر‌های بیولوژیکی "پایین‌دست" - آنهایی که در انتهای یک زنجیره از رویداد‌ها قرار دارند - به MRI متکی هستند. اما یک مطالعه چند مرکزی به رهبری محققان UCLA می‌تواند منجر به یک آزمایش خون مقرون به صرفه برای تشخیص تغییراتی شود که در نزدیکی بالای زنجیره رخ می‌دهند و به طور بالقوه بیماران در معرض خطر را زودتر شناسایی می‌کنند. این یافته‌ها در مجله Alzheimer’s & Dementia منتشر شده است.

جیسون هینمن، یکی از نویسندگان این مطالعه، گفت: «ما پروتئینی را در خون بررسی کردیم که برای تشکیل رگ‌های خونی حیاتی است، اما به نظر می‌رسد که در نفوذپذیری عروق مرتبط با زوال شناختی نیز نقش دارد. با ارزیابی داده‌های گروه بزرگی از بیماران با پروفایل‌های خطر عروقی متفاوت و عملکرد شناختی از طبیعی تا زوال عقل خفیف، دریافتیم که سطح پلاسمایی این پروتئین، یعنی فاکتور رشد جفت (PlGF)، می‌تواند به طور بالقوه به عنوان یک نشانگر زیستی برای غربالگری و نظارت بر اختلال شناختی و زوال عقل استفاده شود.»

سلول‌های ناکارآمدی که رگ‌های خونی مغز را می‌پوشانند، به طور فزاینده‌ای به عنوان یک عامل کلیدی در فرآیند‌هایی که منجر به بیماری عروق کوچک مغزی (CSVD) می‌شوند، شناخته می‌شوند. این بیماری یکی از عوامل اصلی کاهش شناختی و زوال عقل است. تصور می‌شود که رگ‌های نشت‌کننده به مایعات و مولکول‌های التهابی اجازه می‌دهند تا به بافت مغز نشت کنند.

CSVD معمولاً با استفاده از MRI ​​​​گران‌قیمت مغز تشخیص داده می‌شود، که در آن نواحی آسیب عروقی مغز به صورت نقاط روشن در توالی‌های MRI بالینی ظاهر می‌شوند - که به آنها افزایش تراکم ماده سفید یا WMH گفته می‌شود. WMH و سایر تغییرات ساختاری، نشانگر‌های دیررس آسیب عروقی مغز هستند.

محققان ارتباطات احتمالی شامل چندین عامل را بررسی کردند: سطح PlGF پلاسما، یک معیار MRI بسیار حساس از تجمع مایع در مغز به نام آب بدون ماده سفید (FW)، افزایش تراکم ماده سفید و نمرات بیماران در آزمون‌های شناختی.

نتایج با مدل‌هایی که نشان می‌دهند سطح بالای PlGF نفوذپذیری عروق را افزایش می‌دهد و منجر به تجمع مایع در ماده سفید مغز، ایجاد هیپراینتنسیتی‌های ماده سفید و اختلال شناختی متعاقب آن می‌شود، سازگار است.

کایل کرن، یکی از نویسندگان این مطالعه، گفت: «به عنوان یک نشانگر زیستی برای بیماری عروق کوچک مغزی و سهم عروقی در اختلال شناختی و زوال عقل (VCID)، می‌توان از PlGF به عنوان یک ابزار غربالگری مقرون به صرفه برای شناسایی بیماران در معرض خطر بیماری عروق مغزی قبل از بروز زوال شناختی استفاده کرد.» «یک آزمایش خون ساده نه تنها برای بیماران و پزشکان، بلکه برای محققانی که بیماران را برای آزمایشات بالینی استخدام می‌کنند نیز مفید خواهد بود.»

این مطالعه توسط محققانی که در MarkVCID، یک کنسرسیوم چند مرکزی که برای اعتبارسنجی نشانگر‌های زیستی کاندید برای CVD با جذب شرکت‌کنندگانی از پیشینه‌های نژادی و قومی متنوع، با عوامل خطر عروقی مختلف و طیف کاملی از اختلالات شناختی طراحی شده است، انجام شد. شرکت‌کنندگان ۵۵ سال یا بیشتر سن داشتند و تحت MRI مغز و آزمایش خون برای تعیین سطح PlGF قرار گرفتند.

نویسندگان اظهار داشتند که اگرچه طراحی مطالعه چند مرکزی و نمونه بزرگ و متنوع، استفاده از PlGF را به عنوان یک نشانگر زیستی تأیید می‌کند، اما برای نتیجه‌گیری در مورد رابطه علی و معلولی و چارچوب زمانی روابط بین PlGF، FW، WMH و عملکرد شناختی، مطالعات طولی بیشتری مورد نیاز است.

در حالت ایده‌آل، می‌توان از PlGF برای غربالگری جمعیت‌های جوان‌تر استفاده کرد که درمان‌های موجود و تغییرات سبک زندگی فعلی برای آنها می‌تواند از اثرات مضر آسیب عروقی قبل از شروع اختلال شناختی جلوگیری یا آنها را معکوس کند. تیم تحقیقاتی در حال جذب بیماران برای مطالعات آینده است.