هجوم ریزگرد‌های دشت الله‌آباد قزوین به پایتخت؛ سریعتر از آنچه تصور می‌کنید!

به گزارش مجله خبری نگار، حتما ضرب المثل «آتش که گرفت، خشک و‌تر می‌سوزد.» را شنیده‌اید. یعنی در هنگام وقوع یک مشکل ممکن است همه سهیم شوند. این مهم در مواردی به کار می‌رود که افراد بی تقصیر هم چوب کار مقصرین رو می‌خورند.

از دشت الله‌آباد استان قزوین می‌خواهیم بنویسیم. ۳۱ هزار هکتار وسعت منطقه شکار ممنوع الله آباد استان قزوین است که مساحت تالاب الله آباد به صورت مشترک با استان البرز، ۴۸ هزار هکتار و محدوده دشت الله آباد مشترک با این استان هم ۶۱ هزار هکتار است. 

سال‌هاست که دشت و تالاب الله آباد به کانون ریزگرد‌ها تبدیل شده و مسوولان کشوری، استانی و شهرستانی متعددی از این منطقه بازدید کرده‌اند. از رییس سازمان حفاظت محیط زیست دولت روحانی گرفته تا مسوولان جنگلداری کشور و مسوولان استانی در دولت‌های گذشته و فعلی و نمایندگان مختلف مجلس استان تاکنون در دشت الله آباد حضور یافته‌اند و بحث و تبادل نظر هم انجام داده‌اند، اما در این سال‌ها هر کدام از مسوولان ساز خود را زده‌اند و خروجی بازدید‌ها برای جلوگیری از تشکیل ریزگرد‌ها و احیای دشت تاکنون، منتج به نتیجه نشده است.

هشدار جدی محیط زیست

اداره کل محیط زیست استان قزوین در سال ۱۴٠۱ اعلام کرده بود بهره برداری بی رویه از آب‌های سطحی، کاهش بارندگی، خشکسالی و عدم ورود حق آبه به دشت الله‌آباد موجب شده این دشت دچار تنش شود.

به گفته مسوولان محیط زیست در آن برهه، حدود ۱٠٠ هزار هکتار از اراضی استان، به بیابان تبدیل شده و در صورت احیا نشدن، این تالاب به کانون ریزگرد تبدیل می‌شود که دود آن به چشم مردم استان‌های قزوین، البرز، تهران و مرکزی خواهد رفت.

حجت اله مددخانی فرماندار شهرستان آبیک سال گذشته در دیدار سعیده خضیر مدیر کل حفاظت از محیط زیست استان قزوین با اشاره به معضلات زیست محیطی این شهرستان بیان کرده بود: امور جاری حوزه حفاظت از محیط زیست شهرستان براساس قوانین و دستورالعمل‌ها انجام می‌شود، اما مردم دلگرم نیستند و رفع برخی معضلات زیست محیطی شهرستان مستلزم تشکیل کارگروه‌های ویژه استانی و ملی است. مدیریت معضلات دشت الله آباد و مقابله با ریزگرد‌ها بر عهده اداره کل حفاظت محیط زیست است و تشکیل کارگروه ویژه برای دشت الله آباد را خواستاریم. از سویی باید برای مسوولین استان‌های همجوار و پایتخت نشینان، تهدید ریزگرد‌ها تبیین شود تا در سطح استانی و ملی تصمیماتی اتخاذ شود.

احیای دشت خشکیده الله آباد بر عهده کدام دستگاه است؟

فاطمه محمدبیگی نماینده مردم قزوین، آبیک و البرز در مجلس در نشست خبری خود در مهرماه سال ۱۴٠۱ با اشاره به تصویب ۲٠ میلیارد تومان اعتبار در سفر رئیس جمهور در خصوص بیابان زدایی دشت الله آباد شهرستان آبیک و ارائه نطق در مجلس در این زمینه بیان کرده بود: حدود ۵ میلیارد تومان برای کاشت گیاهان و درختان ویژه بیابان زدایی دشت اختصاص یافته که طرح توجیهی الگوی کشت توسط محیط زیست در حال بررسی و آماده شدن است.

این در حالی است که محمدمهدی علایی استاندار قزوین نیز در ۱۸ خرداد سال گذشته در پاسخ به این سوال که آیا در سفر ریاست جمهوری اعتباری برای دشت الله آباد اختصاص یافته، با رد این موضوع بیان کرده بود که اعتبار خاصی در خصوص دشت الله آباد در نظر گرفته نشده است.

سعیده خضیر مدیر کل حفاظت از محیط زیست استان قزوین هم در افتتاح پروژه‌های محیط زیست در هفته دولت سال گذشته در شهرستان آبیک گفته بود: افتخار حضور در ۱۳ جلسه کارگروه ملی گرد و غبار را داشته ام و نقشه راه برای کنترل گرد و غبار مشخص است.

تخصیص اعتبار از محل سفر ریاست جمهوری

بنابراین گزارش، طبق اخبار واصله در سفر رییس جمهور به تاریخ هفتم اردیبهشت سال ۱۴٠۱ مبلغ ۲٠ میلیارد تومان برای مقابله با بیابان زدایی در استان قزوین مصوب شد که این مهم در بند ۱۸ نامه شماره ۴۲۱۸۲ ابلاغی مخبر معاون اول رئیس جمهور در ۱۸ خرداد سال ۱۴٠۱ به وزیر جهاد کشاورزی ذکر شده است. 

با توجه به مصوبه ابلاغی مذکور که شامل اختصاص بودجه برای دشت الله آباد هم می‌شود مسئولان ارشد استان قزوین می‌طلبد نسبت به جذب اعتبارات ۱۴٠۱ و ۱۴٠۲ در این زمینه اقدام و کار اجرایی برای دشت انجام دهند؛ بنابراین گزارش، رامین رمضانی معاون محیط زیست طبیعی اداره کل حفاظت محیط زیست استان قزوین بیان کرده بود: در چهار حوزه در راستای جلوگیری از تبدیل تالاب الله آباد به کانون ریزگرد پیگیری انجام شده که شامل کنترل عشایر و جلوگیری از شتر و دام‌های سبک، احیای پوشش گیاهی و جلوگیری از ورود دام غیرمجاز، کنترل وضعیت زهکش و تامین حق آبه تالاب بود که مقرر شد از سوی مسوولان دستگاه‌های مربوطه پیگیری اقدام شود که در اسفند ماه سال گذشته موفق شدیم مصوبه لازم را با حمایت استاندار قزوین أخذ کنیم. بر این اساس، موضوع در کمیته برنامه‌ریزی استان قزوین برنامه‌های عملیاتی مطرح و مقرر شد دستگاه‌های مربوطه در اجرای برنامه‌ها برای تالاب الله آباد، اختصاص اعتبار را در اولویت قرار دهند.

وی احیای پوشش گیاهی برای احیای دشت و تالاب و کنترل وضعیت دام، تعیین تکلیف زهکش موجود به دلیل تخلیه آب‌های سطحی، اختصاص حق آبه از خررورد، حاجی عرب و شوررود را برای جلوگیری از تبدیل دشت و تالاب به کانون ریزگرد‌ها را موثر دانسته و گفته است: باد‌های غالب استان قزوین به سمت البرز و تهران است و ریزگرد‌ها علاوه بر استان، پایتخت و البرز را هم تحت تاثیر خود قرار می‌دهد.

بیابان‌زدایی ۵۰۰ هکتار در حوزه‌های بویین زهرا و آبیک

از سویی، شهرام هاشم پور معاون فنی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان قزوین اخیرا اظهار کرده بود: برای ۵۰۰ هکتار بیابان‌زدایی حوزه‌های بویین زهرا و آبیک با طرح نهال کاری گونه‌های بیابانی هدف‌گذاری شده که قطعاتی از آن در قالب طرح نهال کاری در بخش‌هایی از اراضی بیابانی حوزه شهرستان بویین زهرا و شهرستان آبیک که مشمول قسمت‌هایی از دشت الله‌آباد هم خواهد شد که در دستور کار قرار گرفته است.

به گفته وی، بیش از ۱۰ هزار چاله برای اجرای طرح نهال کاری توسط گروه‌های همکار بسیج سازندگی استان در بیابان‌های بویین زهرا کنده شده و آماده برای غرس نهال است و با بیابان‌زدایی حوزه‌های بویین زهرا و آبیک پوشش گیاهی این اراضی به نسبت تثبیت و تقویت می‌شود که در کنترل ریزگرد‌ها اثر بخش خواهد بود.

دشت الله آباد استان قزوین ظرفیت خوبی برای گردش‌گری دارد که احیای تالاب و دشت برای جلوگیری از تبدیل به کانون ریزگرد‌ها امری ضروری است و اگر تدبیر مناسب و منطقی و عملیاتی اندیشیده نشود در آینده نزدیک به فاجعه بزرگی برای مردم استان و استان‌های تهران و البرز تبدیل می‌شود. به نظر می‌رسد همفکری، خرد جمعی و أخذ تصمیمات درست توسط مسوولان سه استان مذکور می‌تواند راهکار‌های مناسبی را برای معضل بزرگ ریزگرد‌ها پیش پای مسوولان بگذارد و در کنترل و مهار این میهمان ناخوانده تاثیر بسزایی داشته باشد.