آن‌ها برای ماندن نمی‌آیند

به گزارش مجله خبری نگار/ایران-محمد حیدری‌پور: بازیگران کودک و نوجوان در سینمای ایران (و جهان) معمولاً سرنوشتی مشابه دارند. دورانی کوتاه، شهرت و محبوبیت را تجربه کرده و پس از آن فراموش می‌شوند. کودکان، مقابل دوربین شیرین هستند و معمولاً حضورشان در یک فیلم نقشی حاشیه‌ای دارد. آن‌ها نمک ماجرایند و مشخص است که وقتی بزرگتر شوند، قد و بالایشان تغییر کرده و صدایشان دورگه شود آن حلاوت و شیرینی دیگر وجود ندارد. بسیاری از این بازیگران شیرین کودک در بزرگسالی از خود استعدادی نشان نمی‌دهند بنابراین پس از چند بار حضور مقابل دوربین، عطای بازیگری را به لقایش می‌بخشند و از یاد‌ها می‌روند.

این البته همه داستان نیست. بسیاری از کودکان در سینمای ایران به واسطه پدر و مادرشان که فعالیت سینمایی دارند فرصت بازیگری به دست می‌آورند، بین این «بچه‌های سینما» استعداد کم نبوده و بازیگران بزرگسال محبوبی مثل ساعد سهیلی، از همین دسته‌اند. لیلا حاتمی هم که روزگاری در فیلم‌های پدرش نقشی کوتاه داشت با «دلشدگان» بازیگری را جدی‌تر پی گرفت و پس از «لیلا» (داریوش مهرجویی) آنچنان محبوب و مشهور شد که نامش از زیر سایه نام پدر و مادر سینمایی‌اش بیرون آمد.

در میان نسل تازه، بازیگران کم سن و سالی مانند یسنا میرطهماسب که با فیلم «سیزده» هومن سیدی بازیگری را تجربه کرده، می‌تواند استعدادی تازه قلمداد شود. پدر او مجتبی میرطهماسب مستندساز است. از نسل قبل غزل شاکری که با نام غزل بانکی در فیلم پرفروش «گلنار» بازی کرده بود در دهه هشتاد و نود به‌عنوان بازیگر مطرح شد و فارغ از نام و اعتبار مادرش فرشته طائرپور، جایگاهی ممتاز در بازیگری به دست آورد. بازیگری تنها دغدغه «بچه‌های سینما» نیست. اغلب آن‌ها مثل میلاد صدرعاملی یا پولاد کیمیایی سودای فیلمسازی هم دارند و روی صندلی کارگردانی می‌نشینند. دوران درخشش چهره‌های نوجوان و جوان در سینما، معمولاً طولانی نیست. مهدی باقربیگی پس از «قصه‌های مجید»، در سریال «در مسیر زاینده‌رود» (حسن فتحی) بازی کرد، اما این حضور، به اندازه نقش‌آفرینی‌های دوران نوجوانی‌اش جذاب نبود.

سینمای ایران کمتر به سراغ مسائل نوجوانان و کودکان می‌رود. به همین دلیل، بازیگران زیادی در این عرصه و در این محدوده سنی معرفی نمی‌شوند. بسیاری از این کودکان خوش‌سیما، در بزرگسالی قریحه‌ای از خود نشان نمی‌دهند و فقط از عنصر شهرت بهره‌مندند. جشنواره فیلم فجر به‌عنوان مهم‌ترین رویداد سینمایی ایران، همواره محلی برای معرفی استعداد‌های تازه بوده است. تعدادی از این نوجوان‌ها و جوان‌ها، در جشنواره ستایش شده و جایزه گرفته‌اند.

از نمونه‌های متأخر می‌توان به روح‌الله زمانی بازیگر فیلم «خورشید» ساخته مجید مجیدی اشاره کرد که در فیلم «موقعیت مهدی» به کارگردانی هادی حجازی‌فر هم حضوری قابل توجه داشت و نشان داد موفقیت در «خورشید» اتفاقی نبوده است. اواخر دهه هفتاد، مجیدی با فیلم «باران» حسین عابدینی را به سینمای ایران معرفی کرد که هنوز به‌عنوان بازیگر مقابل دوربین می‌رود. سال گذشته در جشنواره فیلم فجر، سارا حاتمی با فیلم «کت چرمی» دیده شد و به‌عنوان یک استعداد تازه سیمرغ بلورین دریافت کرد. این برای سارای جوان، شروعی امیدوارکننده است؛ شروع مسیری دشوار که با صبوری و تجربه کردن می‌تواند به فردایی روشن ختم شود.