به گزارش مجله خبری نگار، به تازگی مریخ نورد ژورونگ چین شواهدی از تغییر چشمگیر آب و هوای مریخ در حدود ۴۰۰ هزار سال پیش، به شکل برآمدگیهای تیره روی تپههای شنی روشن پیدا کرده است که در شنهای منطقه Utopia Planitia سیاره سرخ که این مریخ نورد در حال بررسی آن است، به خوبی دیده میشود.
در پی شناسایی این عوارض عجیب، تیمی از دانشمندان به رهبری لی چونلای از رصدخانه ملی نجوم آکادمی علوم چین از ابزارهای مریخ نورد به همراه مشاهدات با وضوح بالا از مدارگرد مریخ چینی تیانون-۱ برای نگاهی دقیقتر به تپههای شنی بزرگ در نزدیکی محل فرود ژورنگ استفاده کردند.
مطالعات انجام شده نشان میدهد: شکل هلالی تپهها در طول صدها هزار سال فرسایش یافته و برآمدگیهای تیره طولانی که پشتههای بادی عرضی نامیده میشوند، در بالای تپهها شکل گرفته اند. شواهد نشان میدهد، این پشتهها ظاهراً به دلیل نوع وزش باد، با زاویهای متفاوت نسبت به تپههای منطقه ایجاد شده باشند.
گفتنی است، پشتههای بادی عرضی در سرتاسر مریخ در عرضهای جغرافیایی میانی پایینتر مشاهده شده اند، اما تا امروز مدلهای گردش جوی که جهت بادها را در سیاره سرخ توصیف میک نند قادر به توضیح چگونگی شکل گیری این ویژگیها نبوده اند.
تحقیقات ژرونگ در مورد این تپهها نشان داد:بدنههای هلالی شکل آنها از مواد درخشان تری در زیر مواد تیرهتر که پشتههای بادی عرضی را تشکیل میدهند، ساخته شدهاند. برای بررسی دقیقتر این موضوع، مدارگرد تیانون ۱، ۲۲۶۲ تپه شنی درخشان را در سراسر مریخ مشاهده و بر اساس تعداد دهانههایی که بر بالای تپهها برخورد کرده اند، تیم تحقیقاتی تخمین میزند که آنها بین ۲ میلیون و ۱۰۰ هزار تا ۴۰۰ هزار سال پیش شکل گرفته اند. به گزارش سیناپرس، این واقعیت بدان معناست که پشتههای بادی عرضی باید در بالای این تپهها و در بازه زمانی حدود ۴۰۰ هزار سال پیش تشکیل شده باشند.
این تاریخ گذاری مصادف با شروع و پایان آخرین عصر یخبندان بزرگ مریخ است. به باور محققان، تشکیل پشتههای بادی عرضی در زاویهای متفاوت نسبت به تپهها به این معناست که جهت باد در عرضهای جغرافیایی میانی پایینتر باید با پایان عصر یخبندان تغییر کرده باشد.
گفتنی است عصر یخبندان مریخ به دلیل تغییر در زاویه چرخش مریخ که توسط چرخههای میلانکوویچ به وجود آمد، شروع و پایان یافت. این چرخهها شامل سرگردانی دورهای محور چرخشی یک سیاره نسبت به صفحه مداری آن هستند که ناشی از اثرات ترکیبی گرانش خورشید، مشتری و سایر سیارات و همچنین شکل و الگوی مدار سیاره است.
باید این موضوع را مورد نظر قرار داد که هم زمین و هم مریخ این چرخهها را تجربه میکنند که با تغییرات آب و هوایی مطابقت دارد. در مورد مریخ، زاویه چرخش آن بین ۱۵ تا ۳۵ درجه بین ۲ میلیون تا ۴۰۰ هزار سال پیش متغیر بوده و این موضوع موجب تغییرات گسترده آب و هوای مریخ شده و امروزه انحراف مریخ حدود ۲۵ درجه است.
با کمال تعجب، عصر یخبندان در مریخ کاملاً مشابه زمین نیست. به طور معمول، عصرهای یخبندان مریخ شاهد دمای گرمتر در قطبها و حرکت بخار آب و گرد و غبار به سمت عرضهای جغرافیایی میانی هستند. در طول آخرین عصر یخبندان، این آب و گرد و غبار لایهای به ضخامت یک متر را تشکیل دادند.