فرهنگی که غذا‌های سنتی به مردم می‌چشانند

به گزارش مجله خبری نگار، سیده سمیه اصغری به بهانه روز جهانی غذا اظهار کرد: غذا‌های سنتی، بومی به غذا‌هایی اطلاق می‌شود که از منطقه بومی خاصی به دست آمده و با روش‌هایی که سینه به سینه بین نسل‌ها منتقل شده‌اند، تولید، توزیع و مصرف می‌شوند.

وی افزود: این غذا‌ها معمولاً سرشار از مواد مغذی بوده، به سلامت جسمی و معنوی مردم این مناطق و ارتقاء امنیت غذایی آن‌ها کمک می‌کنند. غذا‌های سنتی فراموش شده یا در حال فراموشی، بستر مناسبی از تنوع غذایی را در نظام‌های غذایی جوامع کشور‌های در حال توسعه فراهم می‌آورند.

اصغری ادامه داد: این تنوع غذایی به عنوان روشی قابل قبول و پایدار برای بهبود سوءتغذیه و امنیت غذایی پذیرفته شده است و در عین حال می‌تواند فرصتی برای درآمدزایی کشاورزان کم درآمد باشد. غذا‌های سنتی و بومی اثر تخریبی کمتری برای محیط زیست دارند در عین برآوردن نیاز‌های محلی، میراث فرهنگی جوامع محلی را نیز حفظ می‌کنند.

وی تصریح کرد: به طور کلی، تغذیه و فرهنگ رابطه‌ای تنگاتنگ و تأثیرگذاری متقابل دارند. از سوی دیگر، محیط به عنوان یکی از عوامل تأثیرگذار بر غذا و سفره است. در جوامع چند قومیتی، دریافت غذایی و امنیت غذایی تحت تأثیر عوامل مختلف، از جمله در دسترس بودن مواد غذایی، باور‌های غذایی، وضعیت سلامت، دستورات غذایی، باور‌های مذهبی، هنجار‌های فرهنگی و عوامل جمعیت و اقتصادی-اجتماعی قرار دارد.

این کارشناس تغذیه بیان کرد: خراسان جنوبی استانی با فرهنگ‌های تغذیه‌ای متنوع است. تأمین امنیت غذایی هر بوم و منطقه با در نظر گرفتن مواد غذایی محلی در دسترس، ارزان و مغذی و نحوه سازگاری با شرایط دسترسی محیطی به غذا‌ها در فصول گرم و سرد و در نظر گرفتن توصیه‌های سازگار با هر اقلیم میسر است.

اصغری اظهار کرد: یافته‌های مطالعات غذا‌های بومی در ایران تأیید کننده این موضوع است که استفاده از نظام غذایی مردمان بومی در هر منطقه و تشویق مردم به استفاده از غذا‌های بومی می‌تواند امنیت غذایی ساکنان منطقه را تأمین کند چرا که معمولاً این غذا‌های بومی با توجه به امکانات منطقه‌ای تهیه می‌شوند و وابستگی کمتر به مناطق غیربومی و خودکفایی می‌تواند امنیت غذایی را تأمین کند؛ همچنین شرایط اقتصادی-اجتماعی و عوامل فرهنگی-رفتاری اقوام در داشتن الگوی غذایی سنتی سالم‌تر و امنیت غذایی نقش بسیار تعیین کننده‌ای دارد.

وی با بیان اینکه مواد غذایی سنتی به چندین دلیل برای استفاده در برنامه غذایی خانوار مناسب هستند، بیان کرد: دسترسی به این نوع مواد غذایی آسانتر است و این نوع مواد غذایی قیمت ارزانتری در مقایسه با مواد غذایی رایج در جامعه دارند.

این کارشناس تغذیه با بیان اینکه به لحاظ فرهنگی پذیرفته‌تر و از طرفی مغذی‌تر هستند، اظهار کرد: همچنین دانش بومی غنی در مورد تهیه و روش استفاده از آن‌ها وجود دارد و منطبق با فرهنگ بومی مادرخانوار است که نقش مهمی در تهیه غذای اعضاء خانواده دارد.

اصغری ادامه داد: توصیه می‌شود که با تقویت نظام‌های غذایی مبتنی بر غذا‌های سنتی، در جهت دستیابی به توسعه پایدار و طراحی مداخلات تغذیه‌ای به ویژه برای اقشار محروم گام برداریم. تنوع زیستی محصولات کشاورزی محلی باید مدیریت شود تا فواید تغذیه‌ای غذا‌هایی سنتی به حد مطلوب برسد.

وی یادآور شد: هرچند که تمرکز بر استفاده از غذا‌های سنتی نمی‌تواند تنها راه مقابله با چالش‌های غذا و تغذیه باشد، ولی می‌تواند به عنوان یک راهکار هزینه – اثربخش در راستای توانمندی جامعه برای ارتقاء اثربخشی و پایداری مداخلات تغذیه‌ای در روستا‌ها و شهر‌های فقیرنشین باشد.