کاربرد روان‌درمانی در بهبود «واژینیسموس»

به گزارش مجله خبری نگار، وقتی صحبت از رابطه‌ی جنسی به میان می‌آید، «بایدهای» زیادی مطرح می‌شود: رابطه‌ی جنسی «باید» هوش از سر آدم بپراند، «باید» احساس شگفت‌انگیزی به همراه داشته باشد، «باید» آسان و خوشایند باشد و…. با وجود اینکه که اولویت دادن به «لذت» از اهمیت بالایی برخوردار است، اما واقعیت ماجرا این است که برای برخی افراد «رابطه‌ی جنسی» به این سادگی که رسانه‌ها از آن دم می‌زنند، نیست. صحبت کردن در مورد مشکلات موجود در زندگیِ جنسی ما، ممکن است به علت وجودِ همین «بایدها» کار دشواری به نظر برسد. این احتمال وجود دارد که ما اساسا آن مشکل را نادیده بگیریم، سعی کنیم به طور کامل از آن حذر کنیم و حتی احساس شرمندگی را بپذیریم. یکی از مشکلات رایج زنان، شرایطی تحت‌عنوان «واژینیسموس» است. اما «واژینیسموس» دقیقا به چه معناست و نقش روان‌درمانی در بهبود آن چیست؟

واژینیسموس چیست؟

سلنا داگت جونز– روان درمانگر جنسی- می‌گوید: «واژینیسموس» در واقع اصطلاحی برای توصیف اسپاسم غیرارادی عضلاتِ پیرامون واژن است که به‌واسطه‌ی آن، عمل دخول غیرممکن می‌شود. مقصود از «دخول» در این تعریف، هر نوع دخولی از جمله آلت تناسلی و ابزار‌های پزشکی است. جونز می‌افزاید که اصطلاح «واژینیسموس» کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرد و در راهنمای آماری-تشخیصیِ اختلالات روانی (DSM V) تحت‌عنوان «اختلال درد یا دخولِ تناسلی-لگنی (GPPPD)» بازتعریف شده است.

«واژینیسموس» دربرگیرنده‌ی یک یا چند مورد از مشکلات مزمن یا عودکننده‌ی زیر است:

* دخول واژنی در حین رابطه‌ی جنسی

* درد ناشی از التهاب واژن یا درد لگنی در هنگام سکس واژینال یا تلاش برای دخول

* ترس یا اضطراب در مورد درد ناشی از التهاب واژن یا لگن در مراحل پیش، حین یا در نتیجه‌ی دخول واژنی

* سفتی یا انقباض عضلات کف لگن در هنگام تلاش برای دخول واژنی

برای برآورده ساختن معیار‌های تشخیص «واژینیسموس» ضروری‌ست که حداقل یکی از این علائم، لااقل به مدت شش ماه، تداوم یابد و ناراحتیِ معناداری را به دنبال داشته باشد.

واژینیسموس

دلایل پدید آمدن «واژینیسموس» چیست؟

وقوعِ «واژینیسموس» می‌تواند دلایل بسیاری داشته باشد؛ دلایلی که اغلبِ آن‌ها متغیر و پیچیده هستند. در این بخش از مقاله، سلنا داگت جونز به عوامل تاثیرگذارِ احتمالی اشاره و آن‌ها را تشریح می‌کند:

مشکلاتی از این قبیل می‌توانند برآمده از اضطرابِ رابطه‌ی جنسی، ترس از دخول یا احساسات آسیب‌زای ناشی از دخول اجباری یا غیرتوافقی در گذشته باشد. این احتمال وجود دارد که زنی در هنگام دخول، درد را تجربه کرده باشد و در نتیجه، عضلات او به واسطه‌ی پیش‌زمینه‌ی ذهنی فرد از وقوع درد در هنگام دخول، در آینده منقبض شوند. همچنین احساس گناه و شرم در رابطه‌ی جنسی به‌واسطه‌ی تاثیرات فرهنگی، می‌تواند یکی از دلایل «واژینیسموس» باشد.

همچین ترس از بارداری یا اطمینان نداشتن به روش مورداستفاده در زمینه‌ی پیشگیری از بارداری، می‌تواند باعث واژینیسموس شود. از دیگر دلایل این وضعیت می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

ترس از ابتلا به عفونت مقاربتی، خشم داشتن نسبت به پارتنر خود یا عدم رضایت از رابطه، ترس و اضطراب ناشی از شنیده شدن صدا‌های مرتبط با حریم خصوصی در رابطه‌ی جنسی، مشکلات جسمانی مانند لیکن اسکلروزوس (لکه‌های سفیدرنگ و خارش‌دار در ناحیه‌ی تناسلی)، بیماری ام اس و دیگر حالات و بیماری‌هایی که باعث اضطراب یا درد می‌شوند.

چگونه می‌توان تشخیص داد که به «واژینیسموس» مبتلا هستید؟

اگر در حین دخول در رابطه‌ی جنسی یا هنگام تلاش برای وارد کردن چیزی (مانند تامپون)، متوجه شدید که عضلات واژن شما به شکل ناگهانی سفت می‌شوند، این می‌تواند یکی از نشانه‌های ابتلا به «واژینیسموس» باشد. همچنین شما در چنین شرایطی ممکن است دردی را تجربه کنید که می‌تواند احساسی مانند سوزش یا نیش‌زدگی به همراه داشته باشد. در صورت مشاهده‌ی چنین علائمی، مراجعه به پزشک یا کلینیک سلامت جنسی می‌تواند در راستای تشخیص و رد هر‌گونه بیماری زمینه‌ای، ایده‌ی خوبی محسوب شود.

درمان «واژینیسموس»

در صورت تشخیص واژینیسموس برای شما، چندین گزینه‌ی درمانی وجود دارد. عموما ترکیبی از درمان‌های زیر می‌تواند موثرترین نتیجه را رقم بزند:

فیزیوتراپی عضلات کف لگن

شما می‌توانید با یک فیزیوتراپیست متخصص در زمینه‌ی عضلات کف لگن همکاری کنید. فیزیوتراپیست می‌تواند در جهت آزادسازی عضلات کف لگن، تمریناتی را به شما آموزش دهد و به شما کمک کند تا این ماهیچه‌ها را در طول رابطه‌ی جنسی نیز رها کنید.

دایلِیتور واژنی (Vaginal dilator)

این نوع درمان شامل استفاده از چندین دایلیتور واژنی با ابعاد مختلف است. هدف نهایی این است که از طریق این دایلیتور‌ها، عضلات واژن از یکدیگر متسع شوند تا شما در حین دخول واژنی احساس راحتیِ بیشتری داشته باشید. همچنین شما می‌توانید از طریق تمریناتی که در فیزیوتراپی می‌آموزید، این روند را تسریع کنید.

درمان شناختی-رفتاری (CBT)

درمان شناختی-رفتاری یا CBT به شما کمک می‌کند تا چگونگیِ تاثیر افکار بر احساسات و رفتارتان را درک کنید. اگر از اضطراب، افسردگی یا اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) رنج می‌برید، درمان شناختی-رفتاری (CBT) می‌تواند به شما کمک کند.

درمان روانی-جنسی

شما می‌توانید به‌صورت انفرادی یا همراه با پارتنر خود با یک درمانگر همکاری کنید تا مشکلات موجود در رابطه‌ی جنسی را برطرف سازید. ناتاشا اندرسون فاستر– روان‌درمانگر جنسی- در مورد این رویکرد اینگونه توضیح می‌دهد:

درمان واژینیسموس

درمان روانی-جنسی چگونه می‌تواند به «واژینیسموس» کمک کند؟

یک درمانگر حائز شرایط در زمینه‌ی «درمان روانی-جنسی» می‌تواند از طریق گوش سپردن به نگرانی‌های مراجع و متعادل ساختن آن مشکلات، بسیار راهگشا باشد. درمانگران روانی-جنسی همچنین در صورت لزوم با ارائه‌ی آموزش‌ها در مورد این بیماری و اطلاعات عینی و واقعی به‌واسطه‌ی نمایش‌ِ عکس‌ها و نمودارها، می‌توانند کمبودِ اطلاعات مراجعان را در مورد رابطه‌ی جنسی برطرف سازند.

«روان‌درمانی» با فراهم ساختن فضایی امن، هرگونه ترس یا اضطراب در مورد انواع روابطِ مراجع را کشف می‌کند و به تجربیات گذشته‌ی او، از روابط جنسی و ترسِ از آن گرفته تا تجربیات پزشکیِ منفی و پیشینه‌های فرهنگی دست می‌یابد. به عبارتی دیگر، صحبت کردن در مورد مشکلات عمیقِ شخصی و جنسی، ترس را از بین می‌برد و سپس روان‌درمانی می‌تواند نقش خود را ایفا کند.

از طرفی دیگر، بهره‌گیری از تمرینات جسمانی و فیزیوتراپی در کنار روان‌درمانی می‌تواند کمک‌کننده باشد. همچنین روان‌درمانگران جنسی قادر هستند که مشکلات جسمی مراجع را ارزیابی کنند، در راستای تست‌های پزشکی پیشنهاداتی را ارائه کنند و مراجع را در صورت لزوم به مشاوران مناسب ارجاع دهند.

به خاطر داشته باشید هنگامی که صحبت از رابطه‌ی جنسی به میان می‌آید، تنها «بایدی» که باید به آن اذعان کنیم، این است: «باید» صحبت کنیم! ما «باید» در مورد خواسته‌های شخصی و مشترک خود، نیاز‌های خود و در صورت لزوم نگرانی‌های خود صحبت کنیم.

منبع: نیک‌آرام