به گزارش مجله خبری نگار، این بیماری که اغلب به دلیل عدم رعایت بهداشت در مناطق فقیر نشین شیوع پیدا میکند بر خلاف هم خانوادههای خود از جمله هپاتیت B و هپاتیت C به بیماری کبدی مزمن منجر نمیشود.
در ادامه قصد داریم درباره هپاتیت آ و علل، علائم و روشهای درمان آن صحبت کنیم.
هپاتیت به گروهی از بیماریهای التهابی کبد گفته میشود که معمولا توسط عوامل ویروسی و به دلیل قرار گرفتن فرد در معرض سموم، اعتیاد به الکل، بیماریهای سیستم ایمنی یا عفونت ایجاد میشود.
هپاتیت آ از انواع هپاتیت ناشی از ویروس هپاتیت آ یا HAV است که باعث التهاب کبدی شده و نوعی هپاتیت حاد و کوتاه مدت محسوب میشود که معمولا نیازی به درمان ندارد و به ندرت میتواند به آسیب جدی کبدی یا مرگ منجر شود.
ویروس هپاتیت آ اغلب در مناطق فقیر نشین که مسائل بهداشتی در آنها رعایت نمیشود از طریق آب و غذای آلوده یا تماس نزدیک به دیگران منتقل میشود.
این ویروس اولین بار در سال ۱۹۷۳ شناسایی شد که خوشبختانه از سال ۱۹۹۵ و به دنبال تولید واکسن و افزایش آگاهی مردم درباره مسائل بهداشتی، شیوع آن در سراسر دنیا تا حد قابل توجهی کاهش یافته است.
طبق آمار به دست آمده سالانه حدود ۱.۴ میلیون نفر در سراسر دنیا به این بیماری مبتلا میشوند، اما در کل عارضه جدی محسوب نمیشود و معمولا اثر طولانی مدت روی بیمار ندارد.
به طور کلی کودکان کمتر از ۶ سال معمولا هنگام ابتلا به هپاتیت آ علائم خاصی از خود نشان نمیدهند و کودکان بزرگ تر، نوجوانان و بزرگسالان ممکن است علائم خفیفی تجربه کنند، از جمله:
*علائم شبه آنفلوآنزا (تب، خستگی، بدن درد)
*درد شکمی (به خصوص در بخش فوقانی سمت راست شکم)
*مدفوع روشن
*ادرار تیره
*از دست دادن اشتها
*کاهش وزن بی دلیل
*زردی (زردی پوست یا چشم)
لازم به ذکر است علائم معمولا ۱۵ تا ۵۰ روز بعد از مواجه شدن با ویروس ظاهر میشوند.
هپاتیت آ مسری است و افراد بعد از آلوده شدن به ویروس HAV به این بیماری مبتلا میشوند.
این ویروس از طریق غذا یا مایعات آلوده به مدفوع حاوی ویروس به دیگران انتقال پیدا میکند و پس از ورود به بدن از طریق جریان خون به کبد رسیده و باعث التهاب و تورم این اندام میشود. از دیگر راههای ابتلا به این ویروس میتوان به تماس نزدیک با افراد آلوده اشاره کرد.
به این ترتیب فردی که به بیماری هپاتیت آ مبتلا است به راحتی میتواند آن را به سایر اعضای خانواده یا هم اتاقی هایش منتقل کند.
برخی از شایعترین روشهای انتقال هپاتیت آ عبارتند از:
*مصرف غذای تهیه شده توسط فرد مبتلا به هپاتیت آ
*مصرف غذاهای تهیه شده توسط افرادی که معمولا دستهای خود را قبل از دست زدن به غذاها نمیشویند
*خوردن صدف خام آلوده به فاضلاب
*عدم استفاده از کاندوم هنگام رابطه جنسی با فرد مبتلا به هپاتیت آ
*نوشیدن آب آلوده به ویروس
*تماس با مواد مدفوع آلوده به این ویروس
افرادی که به ویروس هپاتیت آ مبتلا میشوند از حدود دو هفته قبل از بروز علائم میتوانند ویروس را به دیگران انتقال دهند و دوره مسری بودن آن تا حدود یک هفته بعد از ظاهر شدن علائم ادامه دارد.
هپاتیت آ معمولا از فردی به فرد دیگر منتقل میشود، اما برخی عوامل خاص میتوانند خطر ابتلا به آن را افزایش دهند، از جمله:
*زندگی یا سکونت طولانی مدت در منطقهای که هپاتیت آ در آن شایع است از جمله کشورهایی که اصول بهداشتی در آنها چندان رعایت نمیشود یا از کمبود آب آشامیدنی سالم رنج میبرند
*استفاده یا تزریق داروهای غیر قانونی
*زندگی با فرد مبتلا به هپاتیت آ
*رابطه جنسی با فرد مبتلا به هپاتیت آ
*مثبت بودن اچ آی وی
متاسفانه بیش از ۹۰ درصد کودکانی که در کشورهای با استانداردهای بهداشتی پایین زندگی میکنند تا ۱۰ سالگی به این عفونت دچار میشوند.
پزشک بعد از بررسی علائم بیمار احتمالا از آزمایش خون برای بررسی ویروسی یا باکتریایی بودن عفونت استفاده میکند. آزمایش خون میتواند ابتلا یا عدم ابتلا به هپاتیت آ را نیز نشان دهد.
برخی افراد تنها چند علامت دارند و هیچ نشانهای از زردی در آنها دیده نمیشود که همین مسئله تشخیص هر نوع هپاتیت از طریق معاینه فیزیکی را در آنها سخت میکند.
در مواردی که علائم ظاهر شده اندک باشد ممکن است پزشک نتواند این بیماری را تشخیص دهد. خوشبختانه عوارض ناشی از این نوع هپاتیت در صورت عدم تشخیص و درمان نادر است.
هپاتیت آ در موارد بسیار نادر ممکن است به نارسایی حاد کبدی منجر شود که در افراد مسن و افرادی که قبلا به بیماری کبدی مزمن مبتلا بوده اند شایعتر است.
در این شرایط لازم است فرد در بیمارستان بستری شود، اگرچه حتی در نارسایی کبدی نیز احتمال بهبودی کامل وجود دارد و به ندرت نیاز به پیوند کبد است.
در حال حاضر هیچ گونه درمان رسمی برای هپاتیت آ وجود ندارد، زیرا این بیماری یک عفونت ویروسی کوتاه مدت است که خود به خود از بین میرود. تکنیکهای درمانی موجود معمولا روی کاهش علائم بیماری متمرکز هستند.
علائم هپاتیت آ در اغلب موارد بعد از چند هفته استراحت بهبود پیدا میکنند. برای تسکین علائم توصیه میشود:
*از نوشیدن الکل اجتناب کنید
*رژیم غذایی سالم داشته باشید
*آب فراوان بنوشید
قدم اول در پیشگیری از هپاتیت آ واکسیناسیون میباشد که در ۲ دوز و به فاصله ۶ تا ۱۲ ماه تزریق میشود.
افرادی که به کشورهای پر شیوع سفر میکنند باید حداقل ۲ هفته قبل از سفر واکسینه شوند، زیرا بعد از تزریق اول حداقل ۲ هفته طول میکشد تا بدن در برابر ویروس هپاتیت آ مصونیت پیدا کند.
اگر فرد تا یک سال بعد قصد مسافرت به این مناطق را نداشته باشد بهتر است هر ۲ دوز واکسن را قبل از مسافرت تزریق کند.
افراد مبتلا به هپاتیت آ معمولا با استراحت کافی و طی چند هفته تا یک یا دو ماه به طور کامل بهبود پیدا کرده و اغلب عوارض طولانی مدت تجربه نمیکنند.
ناگفته نماند بدن فرد با سیستم ایمنی سالم بعد از ابتلا نسبت به ویروس مصونیت دائمی پیدا میکند و اگر مجددا در معرض آن قرار بگیرد به این بیماری مبتلا نخواهد شد.
منبع:سومیتا