به گزارش مجله خبری نگار/ایران: زعفران یا طلای سرخ یکی از محصولات تولیدی کشاورزان ایرانی است که هر ساله ارزآوری زیادی را برای کشورمان به همراه دارد، به طوری که آمارهای گمرک نشان میدهد طی سالیان گذشته همواره ۳۰۰ میلیون دلار ارزآوری برای کشورمان به همراه داشته است.
با این حال با توجه به تغییرات اقلیمی، کمبود بارش و خشکسالی در قطبهای تولید این محصول، از میزان تولید آن طی سالهای گذشته کاسته شده بود.
به طوری که آمارهای تولید زعفران نشان میدهد در سال ۱۳۹۶ حدود ۳۷۶ تن، سال ۱۳۹۷ حدود ۴۰۴ تن، سال ۱۳۹۸ حدود ۴۳۹ تن، سال ۱۳۹۹ حدود ۴۳۱ و سال ۱۴۰۰ به حدود ۲۳۶ تن رسیده است.
آن طور که مسئولین وزارت جهاد کشاورزی میگویند، در سال جاری تولید زعفران نسبت به سال قبل با رشد ۲۰ درصدی به ۳۵۰ تن رسیده است.
غلامحسین ساربان، معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی به عنوان بزرگترین استان تولید کننده طلای سرخ با اعلام این که تولید با وجود خشکسالی با ۲۰ درصد رشد روبهرو بوده است، اظهار کرد: از ۱۲۰ هزار هکتار سطح زیر کشت زعفران کشور ۹۱ هزار هکتار مربوط به خراسان رضوی است که میتوان گفت ۷۶ درصد سطح زیر کشت زعفران کشور در استان خراسان رضوی است.
وی گفت: هر هکتار زعفران متوسط به صورت عادی ۲۱۸ نفر روز اشتغال ایجاد میکند. در خراسان رضوی ۱۲۹ هزار خانواده بهرهبردار زندگی میکند که عمده زعفران استان مربوط به تربت حیدریه و اطراف آن است.
از طرف دیگر غلامرضا میری، رئیس اتحادیه صادرکنندگان زعفران با تأیید این میزان تولید در کشورمان گفت: در سال جاری صادرات روند مثبتی داشته است و نسبت به سال گذشته مثبت هم بوده با این تفاوت که میزان صادرات از راه قاچاق در سال جاری نسبت به سال گذشته هم زیاد بوده است. وی خاطرنشان کرد: در سال گذشته صادرات طلای سرخ به ۲۶۳ میلیون دلار رسیده که در سال جاری صادرات بیشتر از سال گذشته بوده که بخشی از آن به صورت قانونی و بخشی به صورت قاچاق روانه دیگر کشورها شده است. رئیس اتحادیه صادرکنندگان زعفران گفت: خریداران در ابتدای فصل برداشت هر کیلو گرم زعفران را از کشاورزان ۵۲ میلیون تومان خریداری میکردند، ولی این قیمت در حال حاضر به ۳۴ میلیون تومان رسیده است.
اگرچه زعفران در ایران بیشتر در مصارف خوراکی مورد استفاده قرار میگیرد، اما بخش عمدهای از کشورهای اروپایی این طلای سرخ را فرآوری کرده و در صنایع گوناگون مانند داروسازی مورد استفاده قرار میدهند و با توجه به اینکه ایران تولیدکننده مرغوبترین زعفران جهان به شمار میرود، متقاضیان زیادی از سراسر دنیا خواهان این محصول استراتژیک ایرانی هستند.
از این رو آمارهای گمرک از ابتدای سال تا دهه اول دی ماه سال جاری نشان میدهد که طی این مدت بیش از ۱۶۵ تن زعفران خالص به ارزش حدود ۱۶۰ میلیون دلار روانه بازارهای جهانی شده است. اتریش، اردن، اسپانیا، استرالیا، افغانستان، امارات متحده عربی، اندونزی، انگلستان، امریکا، ایرلند، ایتالیا، آرژانتین، آفریقای جنوبی، آلمان، بحرین، بلژیک، پاکستان، پرتغال، تایلند، تایوان، ترکیه، جمهوری آذربایجان، چین، زامبیا، ژاپن، سریلانکا، سنگاپور، سوئیس، سوئد، صربستان و مونته نگرو، عراق، عمان، روسیه، فرانسه، فیلیپین، قطر، کامبوج، کانادا، کره جنوبی، کنیا، کویت، گرجستان، لبنان، مالزی، مجارستان، مصر، موریس، نروژ، نیجریه، نیوزیلند، هلند، هندوستان، هنگکنگ، ویتنام و یونان ۵۶ کشور واردکننده طلای سرخ از ایران طی این بازه زمانی بودهاند.
با توجه به اینکه کشورمان در زمینه فرآوری طلای سرخ با مشکلات زیادی روبهرو بود هر ساله شاهد قاچاق زعفران ایرانی به صورت فله و خام به افغانستان بودیم و از آن طریق نیز زعفران ایرانی به کشورهای اروپایی ارسال میشد و با برند اسپانیا و دیگر کشورها در بازار به فروش میرسید، همین امر سبب شد دولت سیزدهم برای افزایش تولید این محصول در کشور به حمایت از کشاورزان بپردازد و از طرف دیگر با توسعه دیپلماسی اقتصادی زمینه صادرات و فرآوری این محصول و افزایش درآمدزایی و ارزآوری برای کشورمان در بخش کشاورزی را سرلوحه کار خود قرار دهد.
از این رو با توجه به رایزنیهای فراوان اقتصادی و استقبال کشورها از زعفران ناب و باکیفیت ایرانی، زمینه صادرات و فرآوری این محصول به قطر و چین فراهم شده است تا این مهم به قاچاق و خام فروشی طلای سرخ پایان بخشد به طوری که گفته میشود وزارت جهاد کشاورزی به دنبال صادرات یک میلیارد دلاری زعفران به چین و قطر است.
به طوری که در ۲۷ شهریورماه سال جاری بزرگترین قرارداد تجاری در حوزه زعفران بین ایران و قطر برای انتقال و فرآوری ۲۰۰ تن زعفران با ارزش اولیه ۳۰۰ میلیون دلار با حضور شخصیتهای سیاسی و اقتصادی دو کشور به امضا رسید و یک ماه بعد در ۲۰ مهرماه سال جاری طبق توافق انجام شده، نخستین محموله صادراتی زعفران از محل مازاد نیاز داخلی کشور، در گمرک مشهد با حضور مدیر کل سازمان استاندارد، مدیر کل گمرک و نمایندگان وزارت جهاد کشاورزی، بارگیری و به مقصد کشور قطر ارسال شد و یک هفته بعد نیز دومین محموله به قطر ارسال شد.
این قرارداد در مدت کوتاهی توانست ضمن اثر مثبت بر رونق بازار زعفران ایران، شادی و امید را در دل کشاورزان زعفران کشور به ارمغان آورد. موضوعی که رئیس سازمان توسعه تجارت نیز آن را تأیید میکند.
در همین خصوص علیرضا پیمان پاک، رئیس سازمان توسعه تجارت ضمن تأیید صحّت بزرگترین قرارداد تجاری زعفران جهان و اعلام حمایت قاطع دولت از این قرارداد، گفت: قرارداد قطر، بین یکی از برندهای معروف و شاخص کشور و یکی از تجار بزرگ و به نام قطر با حضور سفیر جمهوری اسلامی ایران و دیگر مقامات دو کشور امضا شده است. به دلیل حساسیتهای موجود در بازار زعفران جهان و صیانت از جایگاه مهم ایران در این بازار و همچنین مباحث مرتبط به تحریمهای ظالمانه اقتصادی کشور، تاکنون طرف ایرانی این قرارداد بنابر صلاحدید از انتشار اخبار ابعاد مختلف آن خودداری کرده است. رئیس کل سازمان توسعه تجارت ایران ادامه داد: قرارداد با ارزش اولیه ۳۰۰ میلیون دلار منعقد شده و امیدواریم با تحقق اهداف صادرکننده و ایجاد زنجیره و بسترسازی مناسب در این مسیر، در سالهای آینده نیز خیال کشاورزان و فعالان صنعت زعفران ایران برای منتفع شدن از این بازار راحت شود.
پیمان پاک درباره زمان بندی پیش بینی شده برای تحقق کامل این قرارداد نیز گفت: انجام تعهد کامل این قرارداد نیاز به زمان و پیگیریهای طرفین دارد و سازمان توسعه تجارت به طرف ایرانی قرارداد اعلام آمادگی کرده است که همه تلاش خود را جهت تحقق کامل این قرارداد به انجام رسانَد تا کلیه عوامل این زنجیره از جمله کشاورزان زعفران کار ایران به منافع خود دست یابند و شاهد اثر مطلوب آن بر بازار زعفران ایران در بلندمدت باشیم.