هزینه‌تراشی داعش برای حکومت نوپای طالبان

به گزارش مجله خبری نگار به نقل از الوقت؛ یکسال از خروج نیرو‌های خارجی از افغانستان می‌گذرد، اما دولت طالبان هنوز توانمندی کافی برای تثبیت شرایط امنیتی را به دست نیاورده است. ناظران و سازمان‌های بین المللی معتقدند که فعالیت گروه‌های تروریستی در خاک افغانستان رشد یافته است به صورتی که علاوه بر القاعده و داعش (شاخه خراسان)، گروه‌های دیگری مانند جنبش اسلامی ترکستان شرقی (ETIM)، تحریک طالبان پاکستان (TTP)، خطیبه امام آل - بوخا، گروه جهاد اسلامی و جنبش اسلامی ازبکستان، جیش محمد و لشکر طیبه فعالیت‌های خود را تشدید کرده اند و حملات تروریستی را در عرصه داخلی و خارجی انجام می‌دهند.

در این میان حملات داعش در افغانستان هر روز ابعاد بیشتری به خود می‌گیرد و به چالشی مضاعف برای حکومت امارت اسلامی تبدیل شده است که بی حضور داعش نیز مصائب و مشکلات آن کم نیستند.

بر اساس داده‌های گردآوری شده توسط یک متخصص امنیتی مقیم سوئد به اسم عبدالسید، بین ۱۸ سپتامبر و ۳۰ نوامبر سال ۲۰۲۲، داعش خراسان ۷۶ حمله به نیرو‌های طالبان – یعنی ۸۵ درصد از کل حملات تروریستی در افغانستان – انجام داده است که در مقایسه با هشت مورد عملیات اجرا شده در مدت مشابه سال ۲۰۲۰ توسط دیگر گروه‌های تروریستی در خاک افغانستان و پاکستان رقم چشمگیری است.

داعش علاوه بر به چالش کشیدن اقتدار امنیتی و توان ثبات‌آفرینی طالبان در نزد افکار عمومی داخلی و جامعه بین‌المللی، اکنون با درپیش گرفتن استراتژی و شیوه‌های جدید عملیاتی از جنبه‌های دیگری نیز موی دماغ تلاش‌های حکومت طالبان برای کاهش مشکلات اقتصادی و پذیرش بین المللی امارت اسلامی شده است.

پیشتر داعش در عملیات‌های تروریستی کور عمل می‌کرد و عمدتاً با هدف قرار دادن غیرنظامیان و بویژه شیعیان تنها به عرض اندام و قدرت‌نمایی و جلب نیرو می‌پرداخت به شکلی که در کمتر از یک سال، تعداد اعضای گروه در کشور دو برابر شده، اما در ماه‌های اخیرحملات داعش هدفمندانه و برای ناکارآمد کردن حکومت امارت اسلامی صورت می‌گیرد.

اوایل این هفته داعش اتوبوس کاروان کارمندان بخش نفت را هدف قرار داد. حمله‌ای که طبیعتاً ریسک بالایی برای سرمایه‌گذاری شرکت‌های خارجی در این کشور ایجاد می‌کند. در میان قطع کمک‌های مالی بین‌المللی و مصادره پول‌های ملت افغانستان در غرب، کسب درآمد از فروش مواد اولیه برای طالبان از اهمیت اساسی برخوردار است.

داعش همچنین از ماه اکتبر حملات خود را در مناطق مجاور پاکستان تشدید کرده است و آتش‌بس یک ماهه میان دولت پاکستان و شورشیان تحریک طالبان پاکستان (TTP) را در بحبوحه تلاش‌های سراج الدین حقانی، وزیر کشور رژیم طالبان برای میانجی‌گری صلح، تضعیف کرده است.

از جمله ترور یکی از فرماندهان ارشد جناح شبکه حقانی که در منطقه قبیله‌ای وزیرستان جنوبی پاکستان و یک روحانی-سیاستمدار متعلق به حزب طرفدار طالبان در منطقه قبیله‌ای باجور» است؛ جایی که نیرو‌های امنیتی پاکستان انبار بزرگی از سلاح را در اوایل نوامبر کشف کردند که گفتند متعلق به داعش است.

داعش شاخه خراسان همچنین کمپین تبلیغاتی اردو زبان خود را تشدید کرده است و دولت پاکستان و علمای اسلامی طرفدار مذاکره با دولت مرکزی را در مجله الکترونیکی که آخرین شماره آن در ۵ دسامبر منتشر شد، هدف قرار داده است.

حملات اخیر در مناطق وزیرستان جنوبی و باجور که به عنوان پایگاه‌های تحریک طالبان پاکستان و سایر جناح‌های تکفیری محلی به شمار می‌روند، "شواهدی است که نشان می‌دهد داعش خراسان هسته‌های جدیدی را در مناطقی در امتداد کمربند قبیله‌ای پاکستان ایجاد کرده است".

این موضوع علاوه بر تحت تأثیر قرار دادن مذاکرات صلح میان گروه تحریک و دولت اسلام اباد با میانجی‌گری طالبان، روابط کابل و اسلام آباد را نیز دچار تنش کرده است به صورتی که پس از ترور نافرجام کنسول پاکستانی در کابل، سفیر این کشور خاک افغانستان را ترک کرد.

همچنین داعش با حملات هدفمند خود روابط نیم بند کابل و چین را نیز هدف گرفته است.

داعش در اوایل اکتبر از یک بمب گذار انتحاری اویغور برای حمله به یک اجتماع در شهر شمالی قندوز استفاده کرد تا گرایشات مقامات طالبان برای همکاری با چین را به سخره بگیرد.

به طور حتم این اقدام حساسیت چینی‌ها را تحریک خواهد کرد که به شدت از تأثیرات ظهور مجدد طالبان بر وضعیت استان سین کیانگ نگران هستند.

در ادامه حتی این امکان وجود دارد که داعش شاخه خراسان برای برهم زدن روابط کابل و جمهوری‌های آسیای میانه و حتی هند نیز اقدام کند. جایی که در حال حاضر تشدید فعالیت‌های القاعده در خاک افغانستان، حتی با وجود کشته شدن الظواهری در حمله هواپیمای بدون سرنشین آمریکایی، عامل نگرانی هند شده است.

با توجه به اینکه اقتصاد افغانستان در آستانه سقوط است و قحطی بخش زیادی از کشور را فرا گرفته است، پول می‌تواند به داعش کمک کند تا قدرت بیشتری پیدا کند.

درواقع از نظر کارشناسان بهترین گزینه پیشروی داعش شاخه خراسان برای تقویت صفوف خود از طریق جذب جنگجویان ناراضی طالبان، از جمله از طریق انگیزه‌های مالی، و استخدام پرسنل اطلاعاتی و امنیتی دولت سابق است که به دنبال راه‌های انتقام از طالبان هستند و مایلند با داعش وارد شراکت شوند.

در همین راستا فاران جفری معاون سازمان الهیات اسلامی ضدتروریسم در لندن معتقد است: "همه عناصر مورد نیاز" برای قدرت گرفتن داعش در افغانستان وجود دارد، همانطور که از حملات متعددی که هر هفته علیه طالبان انجام می‌شود مشهود است.

او گفته: اگر تعداد آن‌ها همچنان در حال افزایش باشد من فکر می‌کنم در آینده‌ای نه چندان دور، داعش می‌تواند حتی برخی از مناطق را از طالبان تصرف کند.