بین خودروسازان حضور اهرمهایی است که تنها سبک و سنگین کردن دنده را به راننده میدهد. این ابداع در شهر لمانز فرانسه که خود یکی از مخترعین ساخت خودروهای نیرو گرفته از اسب بخار بود. روش جدیدی برای تعویض دنده پیشنهاد داد؛ که ساختار اولیه خودرویی که در این زمینه طراحی و ابداع کرد در موزه نگهداری میشود. اما در سال ۱۹۸۹ یکی از رویدادهای مهم تاریخ مسابقات فرمولا رخ داد و جان بارنارد طرحی اعلام کرد که تعویض دنده بوسیله نیروی هیدروالکترونیک باشد.
در سال ۱۹۹۷ فراری در مدل۳۳۵ از گیربکسی تحت عنوان F۱ استفاده کرد؛ که اولین محصول در تکنیک استفاده از پدل شیفتر یا دنده پشت فرمان بود؛ و بعد از آن در بی ام دبلیو و آلفارومئو از سیستمهای مشابه آن اختراع و استفاده کردند. منتها همیشه اولینها بهترینها نیستند. در اولین محصولات به فناوری و ارگونومی و راحتی پدلها توجه نشد.
اولین نسل توسط دنده پشت فرمان توسط شرکت فراری ارائه و به کمک بی ام دبلیو همگانی شد. در این نسل مشکلی به دلیل شکل پروانهای و کوچک پدلها و دکمهها بود که دست رانندگان را خسته میکرد؛ و این امر موجب میشد کمتر از آنها استفاده شود. نسل بعدی مرسدس با کلاس اس به این پدلها کمی فرم و حالت بخشید و در این حالت بیشتر به راننده و حالت ارگونومی فکر شده. اما این حالت هم راننده را آزار میداد و آن هم به خاطر فاصله کم اهرمها نسبت به فرمان بود. در این مراحله هنوز برای بهتر کردن محصول و حتی طراحی دوباره با توجه به تجربیات به دست آمده کاملا جای کار وجود داشت.
در سال ۲۰۱۷ شیفتر پشت فرمان در لیست تجهیزات خودروهای لوکس و اسپرت قرار دارد. گرچه تا به امروز هم از آن استفاده زیادی نمیشود، اما خودروسازان به فکر همه گیر شدن آن افتادند. ضمن آن قصد دارند فاصله بین پدلها و فرمان از استاندارد مشخصی پیروی کند.
دنده پشت فرمان در خودروهایی مورد استفاده قرار میگیرد که دارای گیربکس اتوماتیک از نوع تیپ ترونیک هستند. این نوع از گیربکسها امکان تعویض دندهها را به طور دستی در اختیار راننده قرار میدهند. شیفتر دنده دارای پدالهایی است که به صورت جفت بر روی خودرو نصب میشوند. یکی از پدالها برای زیاد کردن دنده و پدال دیگر برای کم کردن دنده کاربرد دارد. این دندهها در نزدیکی دست راننده و پشت فرمان قرار میگیرند تا عمل تعویض دندهها توسط راننده به راحتی انجام شود.
پدل شیفتر به صورت دو دکمه یا اهرم پشت فرمان هستند؛ که یکی برای اضافه کردن دنده و دیگری برای کم کردن دنده به کار میرود. در این حالت خلاص کردن دندهها به این صورت میباشد که باید دو پدل رو همزمان با هم بگیریم تا خلاص شود.
پدل شیفترها مکانیزمهایی هستند که در پشت فرمان خودرو یا روی ستون فرمان تعبیه شده اند و دندههای خودرو را به کار میاندازند. دست و پارو سمت راست دنده بالا میرود، در حالی که پارو چپ دنده پایین میرود. در برخی وسایل نقلیه، هر دو پاروی چپ و راست به گونهای طراحی شده اند که برای حداکثر انعطاف پذیری، به سمت بالا یا پایین حرکت کنند.
پدل شیفتر به صورت دو دکمه یا اهرم پشت فرمان هستند؛ که یکی برای اضافه کردن دنده و دیگری برای کم کردن دنده به کار میرود. در این حالت خلاص کردن دندهها به این صورت میباشد که باید دو پدل رو همزمان با هم بگیریم تا خلاص شود.
بسیاری از گیربکسهای اتوماتیک دارای قابلیت تعویض دستی هستند که ابتدا اهرم تعویض دنده نصب شده روی کنسول را به حالت دستی منتقل میکند. سپس راننده میتواند به جای اینکه به گیربکس اجازه دهد کار را به طور خودکار انجام دهد، از پدلهای فرمان برای تعویض دندهها به صورت دستی استفاده کند.
برخی از اتوماتها شیفتر دستی ندارند، اما در حالت دستی با حرکت دادن اهرم دنده به جلو و عقب، امکان تعویض دنده را به صورت دستی میدهند. شیفترهای پدال نیازی به برداشتن دست از روی فرمان ندارند، و در مسابقات فرمول یک برای این منظور ایجاد شده اند: به رانندگان اجازه میدهند در حین مسابقه هر دو دست خود را روی فرمان نگه دارند.
دندههای پدال معمولاً در مدلهای پرفورمنس و اسپرت یافت میشوند، اگرچه در خودروهای شاسی بلند و سایر مدلهایی که چرخهای داغ محسوب نمیشوند نیز موجود هستند.
بسته به نوع گیربکس شما، پدل شیفترها به راننده این امکان را میدهند که دنده خودرو را از طریق هر پدل کنترل کند. معمولاً، کلیک کردن روی پدل سمت راست، گیربکس را به سمت بالا تغییر میدهد، در حالی که کلیک کردن روی پدل سمت چپ، انتقال را به سمت پایین تغییر میدهد.
برخی از پدال ها، میتوانند هم دنده را بالا و هم پایین ببرند، در صورتی که راننده میتواند پدل را به سمت دنده بالا بکشد و دنده را فشار دهد.
شیفترهای پدال ۹۱۱ پورشه به فرمان متصل میشوند.
– سرعت و دقت در تعویض دنده
– توانایی تغییر دنده در هر دور موتور
– تعویض دنده بدون رها کردن فرمان
– خستگی کمتر و تمرکز بیشتر راننده
– کاهش مصرف سوخت
– خلوت شدن کنسول میانی با به کار گیری پدل شیفتر
– ارگونومی مناسب برای راننده
– کوتاه کردن مسیر دنده
– امکان شتاب گیری بهتر و بالا رفتن سرعت عمل راننده
– گرفته شدن بیش از نیمی از خلاصی دسته دنده و بالا رفتن عمر گیر بکس
افزایش استهلاک: این سیستم در اکثر خودروها علاوه بر تیپ ترونیک در حالت اتوماتیک نیز قابل استفاده است. اگر در حالت اتوماتیک شیفتر پشت فرمان استفاده شود در عملکرد عادی گیربکس اختلال ایجاد میشود. همین موضوع باعث افزایش استهلاک میشود. بالا رفتن دمای گیربکس و حساسیت نسبت به تعویض دنده: زمانی که از شیفتر پشت فرمان در حالت اتوماتیک یا درایو استفاده میشود.
با استفاده از دنده شیفتر، دمای متوسط گیربکس بالا میرود و این موضوع باعث حساسیت گیربکس نسبت به تغییر دنده به موقع و از پیش تعیین شده کمپانی میشود. برای حل این مشکل باید نسبت به تعویض روغن گیربکس دقت کرد و حساسیت بخرج داد.
سه نوع گیربکس وجود دارد که از شیفترهای پدال استفاده میکنند، گیربکس دستی خودکار، دستی و اتوماتیک. اکنون ببینیم که چه چیزی در مورد هر کدام متفاوت است!
گیربکسهای اتوماتیک دستی به گیربکسهای دستی گفته میشود که نیمه اتوماتیک هستند. آونتادور لامبورگینی دارای یک گیربکس دستی خودکار است که توسط ECU خودرو و از طریق شیفترهای پدال آن کنترل میشود. این سیستم اغلب به دلیل نحوه خودکار شدن کلاچ و گیربکس به عنوان پرش یا خشن توصیف میشود.
پدل شیفت گریبکسهای دستی معمولاً فقط در اتومبیلهای مسابقهای یافت میشوند. این خودروها همچنان دارای پدال کلاچ هستند، اما به جای استفاده از الگوی H یا اهرم دنده متوالی که به صورت دستی کار میکند، دندههای پدال را روی فرمان خودرو تعبیه کرده اند. این خودروها فقط برای شروع و توقف نیاز به فشار دادن کلاچ دارند.
هم خودروهای اتوماتیک سنتی و هم خودروهای با گیربکسهای متغیر پیوسته (CVT) از شیفترهای پدال استفاده میکنند تا کنترل بیشتری بر خودرو به راننده ارائه دهند. اینها اغلب با برنامه ریزی ویژه ECU همراه میشوند تا اطمینان حاصل شود که راننده با تعویض دنده تهاجمی یا بد به گیربکس خودرو آسیب نمیرساند.
۱- ماشین را در حالت راندن قرار بدهید و برای دستی آن را در " M یا L " قرار دهید.
۲- با استفاده از پدالهای پشت فرمان، دندههای خودرو را تعویض کنید.
اگر در یکی از موقعیتهایی هستید که در حال رانندگی با یک خودروی دنده دستی هستید، باید پدال کلاچ را فشار دهید، دندهای را که میخواهید با استفاده از پدلها انتخاب کنید و کمی گاز به ماشین بدهید. کلاچ را رها کنید.
بدون دست زدن به کلاچ، از شیفترهای پدال برای بالا یا پایین کردن دندهها استفاده کنید.
هنگامی که میخواهید بایستید، به سادگی دنده ۱ یا خنثی را پایین بیاورید و یک بار دیگر کلاچ را فشار دهید.