به گزارش مجله خبری نگار، در سالهای پس از اشغال، ادبیات فلسطین نماینده رنج و اندوه شده است، اندوهی که از فلسطین و غزه تا لبنان و سوریه هم کشیده میشود. لبنان که رویدادهایی، چون کشتار تل زعتر و صبرا و شتیلا در آن روی داده است.
اندوهی که انگار در ژنتیک انسانها ذخیره میشود که در نوزادگان نیز ادامه مییابد، اینگونه است نویسندهای که ماهها بعد از کشتار تل زعتر، در خانوادهای فلسطینی که از کشتار نجات یافته، از این رنج سخن میگوید و اثری تاثیرگذار میآفریند.
در سال ۱۹۷۶ و در آغاز جنگ داخلی لبنان، فاجعه تلزعتر، یکی از فاجعهآمیزترین کشتار جمعی فلسطینیان در لبنان، به وقوع پیوست، منطقهای که فقط ۱۷ هزار نفر از ۳۰ هزار سکنه آن فلسطینی بودند. بقیه جمعیت را شیعیان لبنانی تشکیل میدادند که از جنوب در جستجوی کار به شرق که مرکز صنعتی کشور بود، کوچ کرده بودند. تلزعتر با یکی از فاجعهآمیزترین کشتارها توسط فالانژها در معیت سربازان اسرائیلی سقوط کرد و ۲۵۰۰ آواره بیپناه در آن کشته شدند. سپس راه برای ورود صهیونیستها و سربازان تحت فرماندهی ژنرالهای اسرائیلی به منطقه باز شد، موضوعی که شهید مصطفی چمران و امام موسی صدر، بارها درباره آن هشدار داده بودند.
مازن معروف، نویسنده، شاعر، مترجم و روزنامه نگار فلسطینی و تبعه ایسلند است او در سال ۱۹۷۸، در بیروت در خانوادهای از پناهندگان فلسطینی که مجبور به فرار از تل الزعتر در آغاز جنگ داخلی لبنان شدند، به دنیا آمد. معروف مدرک لیسانس خود را در رشته شیمی عمومی از دانشگاه لبنان دریافت کرده و سالها به عنوان معلم شیمی و فیزیک کار کرد تا اینکه در سال ۲۰۰۸ وارد عرصه ادبی شد.
او اولین مجموعه داستان کوتاه خود را با عنوان شوخی با نظامیها، در سال ۲۰۱۵ منتشر کرده است و این نخستین کتاب اوست که به فارسی برگردانده شده و حاصل رنجی است که در لبنان دیده و از خاک فلسطین همراه آورده است.
جنگ و آسیبهای آن مهمترین موضوع این داستانها هستند، اما مفهوم پدری و شخصیت پدران نیز، مسالهای است که در کتاب بسیار به آن پرداخته شده است و در بیشتر داستان ها، موضوعی که با پدران در ارتباط باشد، دیده میشود. از سوی دیگر رنج مادران نیز به خوبی در داستانهای کوتاه او ترسیم شده اند. داستانهای معروف، نوعی پایان باز را با خود دارند، مجموعهای از بلاتکلیفی و ناآگاهی از آنچه در نهایت روی خواهد داد، در این داستان ها، به چشم میخورد.
کتاب شوخی با نظامیها، ۱۴ داستان کوتاه را شامل میشود که عنوان هایی، چون گرامافون، پرده، قوطی مربا، گاوباز، بیسکوییت و... را شامل میشود. این کتاب که در سال ۲۰۱۹، نامزد دریافت جایزه بوکر بود با ترجمه منصوره احمد جعفری، در ۱۱۱ صفحه توسط انتشارات ققنوس به چاپ رسیده است.
در بخشی از کتاب میخوانیم:
«پیرمرد بیخانمان اوراق ثبتی و هویتی نداشت، موقتی آزادم کردند. این همه ماجرا بود. الان میخواهم مطلبی را بگویم، آن هم این است که زندگی ام به طور کلی تغییر کرد. الان جور دیگری زندگی میکنم، و همه به من احترام میگذارند. حتی همسایههای پست فطرتم، اگر مرا به زندان برگرداندند، میتوانم از دست بدنامترین مجرمها هم جان سالم به در ببرم، با این که من در بیشتر زندگی ام بلد نبودم، بخندم، الآن مشهور شده ام به مردی که میتواند مردم را با شوخی بکشد.» (ص ۶۹)