خطر ریزش کوه‌های شمال تهران در زلزله/ ایران سومین کشور جهان از نظر تعداد زلزله

به گزارش مجله خبری نگار، سید مجتبی حسینی در وبینار تخصصی "اهم اقدامات کاهش خطر در شهرتهران" که پیش از ظهر امروز در سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران برگزار شد، گفت: بررسی زلزله‌ها از سال ۱۹۰۰ تا ۲۰۱۶ نشان می‌دهد که کشور ما هم از نظر تعداد زلزله‌ها و هم از نظر کشته‌ها و زخمی‌ها رتبه بالایی دارد؛ به طوری که در بحث تعداد زلزله‌ها جزو رنکینگ سوم هستیم و در تعداد کشته‌ها نیز در رنکینگ ششم هستیم که این نشان می‌دهد هم در نقشه خطر هستیم و هم آسیب پذیریم و زلزله باعث خسارات مالی شدید و از دست دادن هموطنان عزیزمان شده است.

وی به بیان برخی از مناطق متاثر از زلزله در تهران پرداخت و گفت: در تهران مناطق مختلفی در سال‌های قبل تحت اثر زلزله بودند و خسارات داشتند. ری در سال‌های پیش از میلاد و در سال‌های ۷۴۳، ۸۵۵، ۸۶۴ و ۹۵۸ لرزش‌های شدیدی داشته که ۷.۷ ریشتر هم برای آن ثبت شده است. در دماوند هم چنین لرزه‌هایی ثبت شده است، دماوند در سال۱۶۶۵ با شدت ۶.۵ ریشتر، در سال ۱۸۱۵ باشدت ۶.۵ ریشتر و در سال ۱۸۳۰ نیز با شدت ۷.۱ ریشتر لرزیده است.

حسینی افزود: در سال‌های ۲۰۱۷ و ۲۰۲۰ هم ما شاهد زلزله‌های دماوند و ملارد بودیم که این دو زلزله در تهران احساس شد، اما خرابی آنچنانی نداشت. این می‌تواند به عنوان یک زنگ خطر باشد و هرکدام از این زلزله‌ها می‌توانست شهر را با بحران روبه‌رو کند.

زلزله عامل مرگ انسان‌ها نیست، ساختمان‌های نا ایمن باعث مرگ می‌شوند

وی با بیان اینکه مدیریت بحران پس از زلزله برای شهری مانند تهران کار عظیمی است، اظهارکرد: نمی‌دانیم که زلزله تهران قرار است چه روزی یا چه ساعتی رخ دهد، نباید فکر کنیم اگر زلزله در روز رخ دهد حتما تلفات آن کمتر خواهد شد. عامل اصلی تلفات در زلزله ساختمان‌ها هستند و این زلزله نیست که باعث مرگ انسان‌ها می‌شود و بلکه باید ساختمان‌ها ایمن سازی می‌شدند تا در برابر زلزله دوام بیاورند.

معاون پیشگیری و کاهش خطر سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران با بیان اینکه زلزله یک خطر اصلی برای شهر تهران است، اظهارکرد: در مورد سامانه هشدار سریع زلزله در تهران ما ۲۶ ایستگاه فعال داریم و بحث عملیاتی و اجرای آن پیش رفته است. ابتدا چهار نقطه با همکاری جایکا عملیاتی شد و پس از آن ۲۲ ایستگاه دیگر اضافه کردیم که در مجموع ۲۶ ایستگاه فعال داریم. این ایستگاه‌ها در اطراف تهران بوده و دارای برق شهری، خورشیدی و باطری هستند. هم با مودم و سیمکارت و هم از طریق اموال رادیویی نیز امکان برقراری ارتباط با آن وجود دارد.

به گفته حسینی، زمانی که امواج p زلزله در اولین ایستگاه‌ها احساس می‌شود، اقداماتی مانند قطع لوله‌های گاز و شریان‌های مترو و ... اتفاق می‌افتد.

وی درباره اینکه آیا نمی‌توان اطلاعات این سامانه‌ها را به طور علنی و برای عموم اعلام کرد، گفت: این سامانه‌ها تنها چند ثانیه زودتر زلزله را اعلام می‌کنند. در هیچ جای جهان امکان پیش‌بینی زودتر زلزله یا جلوگیری از آن وجود ندارد. اما برای اعلام هشدار عمومی نیاز به فرهنگ سازی وجود دارد و البته این نیاز هم هست که سامانه بدون باگ باشد. برای شهری مانند تهران بحث کدنویسی و به روزرسانی نرم افزاری در حال انجام است و امیدوارم که در سال آینده بتوانیم هشدار برای ارگان‌ها و دستگاه‌ها را داشته باشیم وچند سال بعد هم اگر همه چیز مناسب بود اعلام هشدار عمومی انجام خواهد شد، اما باید توجه داشت که نباید این هشدار منجر به رفتار شدیدی از سوی افراد شود که خود این رفتار ممکن است منجر به بحران شود.

معاون پیشگیری و کاهش خطر سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران درباره سامانه تخمین خسارات زلزله در شهر تهران نیز گفت: سامانه هشدار سریع، تلفات را کم می‌کند و در خارج از شهر مستقر است. اما سامانه تخمین خسارات در کاهش تلفات موثر است. بعد از زلزله اولین سوال برای مدیریت بحران این است که درکدام منطقه خسارات بیشتر است و این سامانه این نیاز را رفع می‌کند. شتاب نگار‌های این سامانه در داخل شهر نصب هستند. این شتاب‌نگار‌ها از طریق شتاب، شدت را محاسبه کرده و تخمین می‌زند که خسارات در کدام مناطق بیشتر است و از این طریق اطلاعاتی را می‌دهد که امدادرسانی به موقع و با بازدهی و سرعت بالا شروع شود.

وی درباره راهبرد‌ها برای کاهش خطرپذیری لرزه‌ای ساختمان‌های شهر تهران نیز گفت: ما وضع تهران را می‌دانیم نتیجه مطالعات نیز نشان داد که حدود ۲۰ سال زمان می‌برد که بتوانیم برای شهری مانند تهران هزینه کنیم تا وضعیت آن پایدار شود. در این مطالعات پنج سال اول ساختمان‌های اصلی مانند بیمارستان‌ها وامدادی و انتظامی در اولویت قرار می‌گیرند. البته اجرای آن هزینه‌های زیادی می‌طلبد که بخشی را ارگان‌های دولتی باید بپردازند و برای منازل هم از طریق وام و تسهیلات و ... باید فعالیت کرد.

حسینی در مورد سامانه پایش پوسته زمین نیز گفت: سازمان نقشه برداری با استفاده از تجهیزات ماهواره‌ای و دستگاه‌های آنلاین و ... دو و نیم میلیون نقطه در شهر تهران را رصد می‌کند و اگر نقاطی در حال پایین رفتن باشند و احتمال فروریزش در آن وجود داشته باشد، هشدار‌های لازم در مورد آن داده می‌شود. این مطالعات در حال انجام است و نتایج نهایی آن برای شهر انجام خواهد شد.

خطر ریزش کوه‌های شمال تهران در زلزله

به گفته وی، در تهران هم مانند آنچه که در زلزله جنوب کشور رخ داد قابل پیش‌بینی است. خطر ریزش کوه‌ها در زلزله تهران محتمل است، اما ما در برخی مناطق مخصوصا شمال تهران ریزش سنگ و زمین لغزش را خواهیم داشت.

معاون پیشگیری و کاهش خطر سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران درباره بهسازی لرزه‌ای نسبی نیز اظهارکرد: مردم می‌توانند از طریق پروانه‌ای که در نظر گرفته شد، با یک مبلغی کمتر از هزینه نوسازی نسبت به ایمن سازی منزل خود اقدام کنند، در این خصوص از دولت هم کمک خواستیم.

وی درباره ارتباط پایدار در بحران نیز گفت: ما حتما باید در زمان بحران یک شبکه مجزای ارتباطی در نظر بگیریم که تمام سنسور‌های ما از آن سامانه استفاده کرده و مدیران بحران نیز در صورت از دست رفتن شبکه‌ها کارشان را انجام دهد. در حال حاضر ۲۵ دکل داریم که باید تعداد آن به ۱۲۰دکل برسد.