آشنایی با روستای گردشگری وانشان

معرفی روستای وانشان گلپایگان

یکی از روستا‌های تاریخی که در دل اصفهان واقع است، روستای وانشان است.

روستای وانشان، در ۱۲ کیلومتری جنوب شهر گلپایگان و ۱۵ کیلومتری شهرستان خوانسار قرار دارد؛ که از توابع شهرستان گلپایگان در استان اصفهان محسوب می‌شود. همچنین در گذشته به «وردپاتکان» و «سرزمین‌های گل سرخ» نیز شهرت داشته است.

در این روستا آرامگاه امامزاده سلیمان ابوالفتح از نوادگان موسی کاظم قرار دارد.

موقعیت جغرافیایی روستا بسیار حائز اهمیت است، زیرا روستای وانشان در ارتفاعات قرار دارد که موجب ایجاد آب و هوای بکر و بسیارخوب روستا شده و آن را به بهترین مکان‌ها برای گردشگری تبدیل کرده است.

اهالی روستا وانشان با دامداری و زراعت معاش مورد نیاز خود را تامین می‌کنند. علاوه براین در این روستا محصولات باغی بی نظیر و مرغوبی از قبیل گردو، بادام، سیب، زردآلو، انگور و سبزیجات وجود دارد. در میان محصولات ذکر شده، گردوی وانشان میان مردم محبوب است و به شهرت فراوان رسیده است.

فرمانده‌ی کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، سردار سرلشکر حسین سلامی، در روستای وانشان متولد شده است.

آرامگاه امامزاده سلیمان در روستای وانشان گلپایگان

تاریخچه روستای وانشان

با توجه به کتیبه‌ای در بقعه یا بارگاه امامزاده ابوالفتح، قدمت روستای وانشان به قرن دهم هجری خورشیدی یعنی زمان حکومت سلسله‌ی کیانیان (دوران پارینه سنگی میانه و نوسنگی) باز می‌گردد. علاوه بر این درختی کهنسال با قطری عریض در جوار امامزاده قرار دارد که نزدیک هزار سال عمر دارد.

در سال ۱۳۹۱، غاری قدیمی با چندین ظروف سفال شکسته و استخوان‌های پوسیده انسان کشف شد. آثار کشف شده توسط میراث فرهنگی استان اصفهان مورد بررسی قرار گرفت که مشخص شد قدمت آن‌ها مربوط به ۳۰۰۰ سال قبل است و حاکی از آن دارد که در زمان‌های قدیم در این روستا زندگی کرده اند.

آب و هوای روستای وانشان گلپایگان

بقعه امامزاده ابوالفتح در روستای وانشان

یکی از بنا‌های قدیمی در روستای وانشان، بارگاه امامزاده ابوالفتح می‌باشد.

بنا به کتیبه‌ی موجود در امامزاده ابوالفتوح سلیمان بن موسی بن جعفر، ایشان از نوادگان امام موسی کاظم (امام هفتم شعیان) است. بنا به روایتی پدر امام در اواخر قرن چهارم هجری، به اصفهان مهاجرت کرده اند.

در نمای بیرونی امامزاده، بارگاه به صورت چهار گوش آجری گنبدی به شکل هرمی و دوازده ترکی رسم شده است. مصالح مورد استفاده در ساخت امامزاده، سنگ و گل و آجر بوده است.

به طور کلی بنای آرامگاه به دو قسمت تقسیم می‌شود: بخش اصلی و بخش الحاقی.

بخش اصلی بنا در دوره صفویان ساخته شده که شامل فضای زیر گنبد است.

در محوطه داخلی امامزاده، فضایی آسمانه یا مستطیلی شکل وجود دارد که بر سقفی تیره پوش و مسطح تکیه داده شده است. زیر این سقف چوبی نقاشی و خوشنویسی با خط نستعلیق طراحی شده که هنر دست استاد یوسف خوانساری و استاد محمود نجار می‌باشد.

در داخل امامزاده صندوقچه‌ای قرار دارد که روی آن آیاتی از قرآن مجید ذکر شده و پایین آیات کلمه «صندوق شاه حسین فریدون کوه» به چشم می‌خورد.

فضای داخل گنبد شامل یک صندوق چوبی منبت کاری شده بسیار ارزشمند است که در حال حاضر ضریح بر روی آن قرار گرفته و کاووشگران نمی‌توانند تاریخ ساخت آن را بررسی کنند.

بخش الحاقی نیز در دوران قاجاریه یعنی حدود صد سال پیش طراحی شده است.

بازسازی‌هایی که در سال‌های اخیر داخل امامزاده ایجاد کرده اند بسیار کم بوده، اما یکی از این تغییرات، مربوط به ضریح امامزاده می‌باشد که ضریحی از جنس طلا را جایگزین ضریح قدیمی کرده اند.

امامزاده ابوالفتح در روستای وانشان گلپایگان

درب تاریخی امامزاده روستای وانشان

درب ورودی امامزاده ابوالفتح شاهکاری بی نظیر از منبت کاری در دوره شاه تهامسب صفوی می‌باشد که در سال ۱۳۰۹ زراندوزان یهودی به آن چشم طمع دوختند. برروی درب منبت کاری‌هایی با نقوش اسلیمی و خطایی دیده می‌شود که استاد قاسم حسین خوانساری آن را طراحی کرده است.

بر روی این کتیبه تاریخ اتمام کار در سال ۹۹۰ هجری قمری حکاکی شده است.

حکایتی جذاب و شنیدنی از زبان کهنسالان درباره‌ی روستای وانشان

براساس روایت‌هایی که ریش سفیدان این روستا نقل کرده اند:

در سال ۱۳۰۹ هجری شمسی، شخصی به نام شمعون میرزا سلیمان کلیمی از خادم امامزاده ابوالفتح و روحانی محل (شیخ محمد صادق علامه) حکم شرعی فروش درب را جست و جو می‌کند.

روحانی این روستا درپاسخ به این فرد می‌گوید: اگر درب دیگر قابل استفاده نباشد، مانعی برای فروش آن وجود ندارد، اما باید پول حاصل از فروش درب را صرف مرمت و بازسازی امامزاده کنید.

پس از فتوای شیخ علامه، درب مذکور فروخته می‌شود. پس از مدتی شمعون را در حال فرار از روستا دستگیر می‌کنند. وی در اظهارات و بازجویی‌های ماموران حکومتی اعتراف می‌کند که این درب را خادم زیارت گاه ابوالفتح به او فروخته است. ماموران حکومتی به سراغ خادم امامزاده می‌روند.

وی از خود دفاع کرده و می‌گوید:

به حکم مجتهد محله یعنی شیخ علامه اقدام به فروش کرده است.

در نهایت شیخ را برای محاکمه به اراک انتقال می‌دهند. پس از گذشت ده سال، در ۵ فروردین ۱۳۱۹ قاضی، روحانی را تبرئه می‌کند؛ به این دلیل که در سال ۱۳۱۰ این درب در لیست آثار ملی قرار گرفته در حالی که تاریخ معامله درب به سال ۱۳۰۹ باز می‌گردد. به عبارتی دیگر روحانی به این دلیل آزاد شد که در سال ۱۳۰۹ هنگامی که فتوای فروش درب را داد، درب جزو آثار ملی نبوده است.

گویش مردم روستای وانشان

گویش اهالی روستای وانشان، وانشانی و ونیشونی است. این زبان یکی از زبان‌های قدیمی در ایران محسوب می‌شود.

گویش وانشانی جزئی از گویش‌های ایران مرکزی و شمال غربی است. علاوه بر این شباهت‌هایی نیز به گویش خوانساری دارد.

در این زبان حروف‌های (گ)، (پ)، (چ) و (ژ) به طور مکرر استفاده می‌شود.

برای مثال برای صرف فعل‌ها از حرف (ژ) در شخص‌های مفرد و جمع استفاده می‌کنند.

اول شخص مفرد: اِمِگُ (می‌خواهم)، اول شخص جمع: اِمونِگُ (می‌خواهیم)

دوم شخص مفرد: اِدِگُ (می‌خواهی)، دوم شخص جمع: اِدونِگُ (می‌خواهید)

سوم شخص مفرد: اژِگُ (می‌خواهد)، سوم شخص جمع: اِژونگُ (می‌خواهند)

در روستای وانشان گلپایگان برای تأمین آب از راه‌های قنات و احداث بند استفاده کرده اند

مکان‌های تفریحی در روستای وانشان

این روستا یکی از مکان‌های گردشگری محسوب می‌شود که سالانه جمعیت بسیار زیادی برای بازدید از آن به گلپایگان سفر می‌کنند.

ازمکان‌های دیدنی روستای وانشان می‌توان به کوه مهد حیدر، قلعه جمال، چشمه‌ی لمبی، مورا، دزی، کوه دیگا، مقبره سید کرار، مقبره پهلون، قلعه وانشان، مزرعه امیریه و ... اشاره کرد.

در روستای وانشان، قلعه‌ای تاریخی از بقایای ارگ قرار دارد که در سال ۱۳۹۱ قسمت‌های بسیاری از آن برای تصویر برداری سریال جلال الدین بازسازی شد.

علاوه براین، در شهریور سال ۱۳۹۵ یکی از قلعه‌های روستا به نام مولانا توسط سازمان امور آب شهرستان گلپایگان به علت تجاوز در حریم رودخانه، تخریب شد. این در حالی است که بیش از نیمی از سال رودخانه خشک است.

گویش اهالی روستای وانشان گلپایگان، وانشانی یا وینشونی است

در دهه‌های گذشته به دلیل خشکی آب و هوا، عدم ریزش باران و فصلی بودن رود خانه‌ها راهکار‌های گوناگونی را برای تامین و نگهداری آب در تمام فصول سال اجرا کردند. برای مثال اقداماتی از قبیل احداث بند، آب انبار وانشان و قنات را انجام دادند.

آب انبار وانشان در یک فرسخی وانشان بنا شده است؛ که تا حدود ۵۰ سال پیش یعنی اواخر دوره رضاشاه مورد استفاده‌ی مسافران و چوپانان قرار می‌گرفت.

مشاهیر و بزرگان روستای وانشان

مسعود اطیابی

مسعود اطیابی یکی از اهالی روستای وانشان در گلپایگان است که در زمینه‌ی کارگردانی، تهیه کنندگی و مدیر تولید فعالیت می‌کند. آقای اطیابی فعالیت فیلم سازی را از سال ۱۳۶۴ با فیلم برداری از جهبه‌ها در جنگ آغاز کرده است.

محسن افشانی

متولد ۱۳۶۸، یکی از جوان‌ترین کارگردان، بازیگر و تهیه کنندگان ایرانی می‌باشد.

آیت الله شیخ صادق علامه

شیخ علامه یکی از حضار در مجلس درس آیت الله تقی شیرازی بوده است. ایشان در سن ۳۵ سالگی به مقام اجتهاد و فقاهت رسیده است.

سید حسین اطیابی

سید اطیابی از اعضای رسمی کمیته برنامه ریزی تربیت معلم کشور زاده‌ی روستای وانشان می‌باشند.

حاج شیخ قدرت الله مشایخی

مرحوم حجـة الاسلام و المسلمین جناب شیخ کاظم مشایخی

امیر هوشنگ زهدی

کارشناس فقه و اصل و حقوق قضایی

جاذبه‌های گردشگری گلپایگان

گلپایگان یکی از شهرستان‌های غرب استان اصفهان می‌باشد که به مهد کباب‌های ایرانی مشهور است. در ادامه به برخی جاذبه‌های گلپایگان می‌پردازیم.

ارگ تاریخی گوگد

در مسیر گلپایگان به تهران ارگ تاریخی گوگد قرار گرفته که قدمت آن به ۴۰۰ سال قبل باز می‌گردد. گفته شده که نیمی از این ارگ در مهریه‌ی همسر علیخان بوده که به همسرش واگذار شده است. بنا براین روایت به ارگ علیخانی نیز شناخته می‌شود.

مناره گلپایگان یا میل گلپایگان

مناره گلپایگان متعلق به دوره سلجوقیان می‌باشد که قدمت آن ۹۰۰ سال است. برفرازاین مناره چراغ‌هایی را روشن می‌کرده اند تا راهنمایی برای کاروان‌ها باشد.

کبوتر خانه گلپایگان

بنای این کبوتر خانه با هدف پناهگاهی امن برای کبوتر‌ها و جمع شدن فضولات پرندگان و استفاده از فضولات به عنوان کود در زمین‌های کشاورزی ساخته شد. درساخت بنای مذکور از خشت و گل استفاده کرده اند.