در روز‌های آلوده تغذیه مناسب باید چگونه باشد؟

به گزارش مجله خبری نگار/بهداشت نیوز، آلودگی هوا که زمانی محدود به کلانشهر‌هایی مثل تهران، مشهد و اصفهان بود، حالا تقریباً در همه جای کشور دیده می‌شود و حتی شهر‌های شمالی هم روز‌های آلوده‌ای را تجربه می‌کنند. در تهران تعداد روز‌های «ناسالم برای گروه‌های حساس» نسبت به سال ۱۴۰۳ حدود ۴۰ درصد بیشتر شده و روز‌های «ناسالم برای همه گروه‌ها» نیز تقریبا ۳ برابر شده است. سال گذشته آلودگی هوا جان ۵۴ هزار نفر را گرفت که ۸۰۲ مرگ در منازل رخ داد؛ یعنی حتی در خانه هم ایمنی کامل وجود ندارد. با این حال، طب سنتی معتقد است که می‌توان بخشی از آسیب‌های آلودگی هوا را کاهش داد.

از تغذیه مناسب تا بخور دادن در روز‌های آلوده

هوای خوب تا جایی برای سلامت بدن انسان ضروری است که حتی طب سنتی ایران که صد‌ها سال پیش پایه‌ریزی شد که آلودگی هوایی در کار نبود، آن را یکی از اصول سلامت جسم و روح انسان می‌داند و معتقد است هوا در کنار حرکت، خوردن و آشامیدن، خواب و بیداری، پاکسازی بدن و سلامت روان یکی ۶ اصل سلامت محسوب می‌شوند. متخصصان این حوزه می‌گویند با سبک کردن غذا، نوشیدن دمنوش‌ها، بخور و رایحه‌درمانی می‌توان از بخشی از عوارض آلودگی کاست. دکتر غزاله حیدری راد، پزشک و متخصص طب سنتی می‌گوید: «اولین و مهم‌ترین توصیه طب سنتی برای در امان ماندن از آلودگی هوا «نقل مکان» است و اگر امکانش وجود ندارد، حداقل آخر هفته‌ها یا هر تعطیلی یا فرصتی که دست می‌دهد، باید از محیط آلوده بیرون بزنیم و هوای پاک تنفس کنیم.» متخصصان طب سنتی همچنین توصیه می‌کنند که از انجام فعالیت‌های بدنی سنگین در فضای باز آلوده خودداری و ورزش فقط در محیط‌های سربسته انجام شود. آنها تاکید می‌کنند که گروه‌های پرخطر مانند بیماران قلبی و ریوی، کودکان، افراد مبتلا به نقص ایمنی، سالمندان و زنان باردار تا حد ممکن از تماس با هوای آلوده پرهیز کنند.

توصیه مهم دیگر حیدری به عنوان متخصص طب سنتی، مصرف غذا‌های مناسب روز‌های آلوده است. به گفته او «در روز‌های آلوده بهتر است یک روز در میان غذا‌های سبک مثل سوپ سبزیجات مصرف شود؛ به‌ویژه سبزی‌های سبزرنگ مثل کرفس، گشنیز، تره‌فرنگی و بروکلی که آنتی‌اکسیدان بالا دارند. می‌توان به سوپ‌ها به، کدوحلوایی، شلغم و پوره هویج هم اضافه کرد. برای کودکانی که سوپ دوست ندارند آب‌میوه‌هایی مثل آب‌انار، آب‌سیب، ترکیب آب‌سیب و مرکبات یا آب‌زرشک مناسب است. چون کبد را پاکسازی و مقاومت بدن را بیشتر می‌کند.»

مصرف انواع مغز‌ها نیز یکی از توصیه‌های طب سنتی است که برای روز‌های آلوده نیز مناسب و مفید است. دکتر حیدری می‌گوید: «از میان مغز‌ها مغز بادام درختی خیلی مفید است. چون رطوبت خوبی به بدن می‌دهد و سیستم ایمنی بدن را تقویت می‌کند. بقیه مغز‌ها هم خوبند، اما گران هستند و نمی‌شود به همه توصیه کرد. کلا بادام درختی و مویز در طب سنتی جزو تنقلات توصیه‌شده‌ی خیلی مفید هستند.»

مصرف دمنوش‌ها و نوشیدنی‌ها هم در طب سنتی بسیار توصیه شده است و حیدری می‌گوید: در روز‌های آلوده اینها بسیار به کار می‌آیند. «از میان همه دمنوش‌ها و نوشیدنی‌ها شربت عسل و لیموترش که ترکیبی از آب جوش، کمی عسل و لیموترش است، برای روز‌های آلوده موثرند. این ترکیب، خاصیت شستشودهنده دارد و در مسیر‌های گوارشی تمام ترشحات و مواد غلیظ و موارد بلغمی را پاک می‌کند. این ترکیب بهتر است ملس باشد و خوب است که داغ و جرعه‌جرعه نوشیده شود. چای سیاه تازه‌دم هم خوب است و علاوه بر آن، چایِ به.» طب سنتی دمنوش‌های ضدالتهاب دیگری مانند گل‌سرخ، سیب، به، زعفران، هل، لیمو، بابونه، پونه، نعنا و آویشن را نیز بسته به مزاج افراد برای کاهش عوارض آلودگی هوا توصیه می‌کند.

حیدری درباره بخور دادن در روز‌های آلوده هم می‌گوید: «بخور دادن حتی از دمنوش مؤثرتر است. بخور ساده با آب یا همراه گیاهانی مانند آویشن، مرزنجوش، اسطوخودوس، بابونه یا گل ختمی می‌تواند مویرگ‌های مسیر تنفس را فعال کند و جلوی ورود بخشی از آلاینده‌ها به ریه را بگیرد. هم‌زمانی آلودگی هوا با شیوع ویروس‌های تنفسی مثل آنفلوآنزا هم باعث می‌شود بخور نقش تسکین‌دهنده بیشتری داشته باشد.»

این متخصص طب سنتی، رایحه‌درمانی را هم راهی برای دور ماندن از آسیب‌های عصبی و روانی ناشی از آلودگی عنوان می‌کند: «می‌توان از خوشبوکننده‌هایی مثل بوی گلاب، ترکیب سدر و گلاب، رایحه‌های طبیعی مثل به، نارنج، پوست خشک پرتقال برای انتشار رایحه‌های خوش در فضای خانه استفاده کنید. رایحه‌ها آلودگی هوا را کم نمی‌کنند، اما اعصاب را تقویت می‌کنند.»

مراقب یبوست باشید

متخصصان طب سنتی، یک توصیه بسیار مهم دیگر هم دارند؛ این که یبوست در هوای آلوده می‌تواند آسیب‌زا باشد؛ بنابراین نباید اجازه دهیم یبوست بگیریم و در صورت دچار شدن، باید با مصرف خوراکی‌هایی مثل آلوخشک، تمبرهندی، شربت خاکشیر و شیر گرم به همراه دارچین و هل، خیلی زود آن را برطرف کنیم.