سرماخوردگی و آنفلوانزا چه تفاوتی دارند؟

به گزارش مجله خبری نگار/خبرنامه دانشجویان ایران، در آستانه فرا رسیدن فصل پاییز و زمستان، بار دیگر سایه ویروس‌های تنفسی بر فضای عمومی کشور گسترده می‌شود؛ بیماری‌هایی که اگرچه در نگاه نخست ساده و گذرا به‌نظر می‌رسند، اما در مواردی می‌توانند به تهدیدی جدی برای سلامت جامعه تبدیل شوند. در سال‌های اخیر، تجربه همه‌گیری کرونا نگاه مردم را نسبت به بیماری‌های ویروسی متحول کرده و آگاهی عمومی را نسبت به اهمیت پیشگیری، واکسیناسیون و رعایت بهداشت فردی افزایش داده است. با این حال، هم‌زمانی شیوع آنفلوانزا، سرماخوردگی و ویروس‌های فصلی، باعث شده تشخیص بالینی این بیماری‌ها به یکی از چالش‌های مهم نظام سلامت تبدیل شود.

پزشکان می‌گویند بسیاری از بیماران با مشاهده نخستین نشانه‌ها مانند تب، گلودرد یا سرفه، نمی‌دانند با کدام بیماری روبه‌رو هستند و گاه با خوددرمانی یا مصرف خودسرانه دارو‌های آنتی‌بیوتیک، وضعیت خود را وخیم‌تر می‌کنند. تفاوت اصلی در این است که آنفلوانزا حاصل فعالیت ویروس‌های اختصاصی خانواده Influenza است، در حالی که سرماخوردگی ممکن است ناشی از بیش از ۲۰۰ نوع ویروس مختلف از جمله رینوویروس‌ها، پاراآنفولانزا‌ها و کروناویروس‌های فصلی باشد.

از سوی دیگر، شباهت ظاهری علائم در مراحل ابتدایی، موجب اشتباه‌گیری گسترده میان این بیماری‌ها می‌شود؛ در حالی که از نظر علمی، شدت و ناگهانی بودن بروز علائم، میزان تب، درد‌های عضلانی، بی‌حالی و خستگی شدید از شاخص‌ترین نشانه‌های تمایز آنفلوانزا از سرماخوردگی است. این بیماری می‌تواند در مدت کوتاهی منجر به ذات‌الریه، عفونت‌های ثانویه باکتریایی، نارسایی تنفسی و بستری در بیمارستان شود؛ خطری که به‌ویژه سالمندان، بیماران قلبی، ریوی، دیابتی، زنان باردار و کودکان زیر پنج سال را بیش از دیگران تهدید می‌کند.

در کنار همه این موارد، تغییرات اقلیمی و نوسانات دما در ماه‌های اخیر، الگوی شیوع ویروس‌های تنفسی را نیز دچار تغییر کرده است. برخی متخصصان هشدار می‌دهند که امسال احتمال بروز هم‌زمانی اپیدمی آنفلوانزا و کروناویروس‌های فصلی وجود دارد، موضوعی که لزوم مراقبت و واکسیناسیون را دوچندان می‌کند. در همین راستا، واکسیناسیون سالانه آنفلوانزا به‌عنوان مؤثرترین روش پیشگیری شناخته می‌شود. این واکسن می‌تواند احتمال بستری شدن، شدت بیماری و حتی مرگ ناشی از آنفلوانزا را در گروه‌های حساس به میزان چشمگیری کاهش دهد.

براساس یافته‌های علمی جدید، تزریق هم‌زمان واکسن آنفلوانزا و واکسن کووید-۱۹ ایمن و بدون عارضه جدی گزارش شده است و کارشناسان توصیه می‌کنند افراد بالای شش‌ماه به‌ویژه بیماران مزمن و زنان باردار از این فرصت پیشگیرانه بهره‌مند شوند. واکسن آنفلوانزا نه‌تنها ایمنی فردی را افزایش می‌دهد، بلکه با کاهش چرخه انتقال ویروس در جامعه، نقش مهمی در حفاظت جمعی از سلامت عمومی دارد.

در همین ارتباط، دکتر محمدحسین زمانیان، متخصص بیماری‌های عفونی و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه در گفت‌و‌گو با خبرنگار تسنیم، با نگاهی علمی به تفاوت‌های بالینی میان سرماخوردگی و آنفلوانزا، خطرات ناشی از بی‌توجهی به درمان و اهمیت واکسیناسیون پرداخت؛ موضوعی که در شرایط فعلی، بیش از هر زمان دیگری می‌تواند ضامن سلامت خانواده‌ها در فصل سرد سال باشد.

وی در گفت‌و‌گو با خبرنگار تسنیم در کرمانشاه، اظهار کرد: آنفلوانزا تنها به‌وسیله ویروس‌های خاص آنفلوانزا ایجاد می‌شود، در حالی که سرماخوردگی می‌تواند نتیجه ابتلا به طیف گسترده‌تری از ویروس‌ها از جمله رینوویروس‌ها، ویروس‌های پاراآنفولانزا و کروناویروس‌های فصلی باشد.

زمانیان با تأکید بر اینکه کروناویروس‌های فصلی با ویروس عامل کووید-۱۹ متفاوت‌اند، افزود: نباید این دو گروه ویروسی با یکدیگر اشتباه گرفته شوند.

این متخصص بیماری‌های عفونی با اشاره به دشواری تشخیص بالینی میان سرماخوردگی و آنفولانزا گفت: علائم آنفولانزا معمولاً به‌طور ناگهانی بروز می‌کنند و شدت بیشتری دارند.

زمانیان افزود: سرماخوردگی اغلب خفیف‌تر است و بیشتر با آبریزش یا گرفتگی بینی همراه است، در حالی‌که آنفلوانزا می‌تواند منجر به عوارض خطرناکی مانند ذات‌الریه، عفونت‌های باکتریایی ثانویه و حتی بستری شدن در بیمارستان شود.

وی درباره علائم رایج این بیماری عنوان کرد: تب یا لرز، سرفه، گلودرد، آبریزش بینی، درد عضلانی، سردرد و خستگی از نشانه‌های اصلی آنفولانزا هستند و در برخی کودکان، استفراغ و اسهال نیز مشاهده می‌شود.

عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه تأکید کرد: تشخیص قطعی تنها از طریق آزمایش‌های تخصصی امکان‌پذیر است.

زمانیان با اشاره به انواع ویروس‌های آنفلوانزا اظهار کرد: این ویروس‌ها در چهار گروه A، B، C و D طبقه‌بندی می‌شوند که از میان آنها نوع A و B عامل شیوع‌های فصلی در بین انسان‌ها هستند.

وی افزود: افراد بالای ۶۵ سال، بیماران مبتلا به بیماری‌های مزمن مانند آسم، دیابت و بیماری‌های قلبی، زنان باردار و کودکان زیر پنج سال به‌ویژه زیر دو سال، بیشتر در معرض خطر ابتلا به عوارض شدید آنفولانزا قرار دارند.

عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه با تأکید بر نقش پیشگیرانه واکسن آنفلوانزا اظهار کرد: تزریق سالانه واکسن برای تمام افراد بالای شش‌ماه توصیه می‌شود، چرا که این واکسن می‌تواند احتمال بستری شدن، بیماری شدید و مرگ ناشی از آنفولانزا را به‌طور قابل‌توجهی کاهش دهد.

زمانیان بیان کرد: دریافت واکسن در دوران بارداری علاوه بر محافظت از مادر، موجب حفظ سلامت جنین نیز می‌شود و خطر زایمان زودرس یا وزن پایین نوزاد را کاهش می‌دهد.

به گفته وی تزریق هم‌زمان واکسن آنفلوانزا با واکسن کووید-۱۹ ایمن و بدون مانع است.