ابزار‌های فعلی تأمین مالی نوآوری کفایت نیاز‌های زیست بوم نوآوری کشور را ندارد

به گزارش مجله خبری نگار، دکتر محمدنبی شهیکی‌تاش در آیین جایزه ملی تأمین مالی فناوری و نوآوری ایران که در کتابخانه ملی برگزار شد، بر ضرورت اصلاح ساختار تأمین مالی در زیست‌بوم نوآوری کشور تأکید کرد و گفت: ابزار‌های مالی موجود برای حمایت از شرکت‌های فناور پاسخ‌گوی نیاز‌های واقعی این حوزه نیست و لازم است تناسبی میان سازوکار‌های فعلی تأمین مالی و ظرفیت و چرخه عمر کسب‌وکار‌های فناورانه ایجاد شود.

وی با اشاره به اینکه باید عملکرد اجزای مختلف زنجیره نوآوری بر اساس شاخص‌های مشخص ارزیابی شود، اظهار کرد: تجربه نشان داده است که عوامل متعددی بر این ارزیابی‌ها اثرگذارند، اما به‌طور کلی برخی حلقه‌های زنجیره نوآوری کشور همچنان نیازمند تقویت جدی هستند.

شهیکی‌تاش نبود یک زنجیره منسجم از ایده تا بازار را از چالش‌های اصلی زیست‌بوم نوآوری در ایران دانست و افزود: پاشنه آشیل این زیست‌بوم نه فقط کیفیت ایده‌ها، بلکه ضعف در سرمایه‌گذاری‌های بذری و نبود منابع مالی مخاطره‌پذیر است. بسیاری از استارتاپ‌ها در مراحل اولیه، به دلیل نبود حمایت مالی و سرمایه‌گذاری هوشمند، از مسیر رشد و بلوغ بازمی‌مانند.

معاون فناوری و نوآوری وزیر علوم با اشاره به نظریه معروف «O-Ring»، گفت: طبق این نظریه که نام خود را از یک حلقه کوچک، اما حیاتی در شاتل فضایی گرفته است، قدرت هر زنجیره به اندازه ضعیف‌ترین حلقه آن است. در نظام‌های اقتصادی و نوآوری نیز اگر یکی از حلقه‌ها ضعیف عمل کند، عملکرد کل زنجیره مختل می‌شود.

وی ادامه داد: حتی اگر ایده‌های خلاقانه، نیروی انسانی مستعد و انگیزه کارآفرینی وجود داشته باشد، اما حلقه تأمین مالی و سرمایه‌گذاری خطرپذیر ضعیف باشد، خروجی کل نظام نوآوری آسیب می‌بیند. اگر حلقه سرمایه‌گذاری درست کار نکند، ایده‌های باکیفیت نیز مجال تحقق پیدا نمی‌کنند.

شهیکی‌تاش تأکید کرد: اصلاح نظام تأمین مالی نوآوری و شکل‌گیری نهاد‌های حرفه‌ای در حوزه سرمایه‌گذاری خطرپذیر از پیش‌نیاز‌های اصلی رشد پایدار زیست‌بوم فناوری است.

وی در ادامه با اشاره به ضرورت طراحی بسته‌های سرمایه‌گذاری متناسب با چرخه عمر محصولات استارت‌آپی، گفت: بررسی‌ها نشان می‌دهد در مراحل پایین‌تر توسعه فناوری (TRL پایین)، شرکت‌ها با مشکل تأمین منابع مالی و نقدینگی روبه‌رو هستند، در حالی که در سطوح بالاتر، چالش اصلی در تأمین سرمایه برای توسعه و استهلاک است؛ بنابراین نظام تأمین مالی باید متناسب با این چرخه طراحی شود.

معاون فناوری و نوآوری وزیر علوم خاطرنشان کرد: عبور از شکاف سرمایه‌گذاری در مراحل مختلف عمر کسب‌وکار‌ها نیازمند برنامه‌ریزی منسجم و هم‌افزایی میان بخش‌های مختلف است. رویداد جایزه تأمین مالی فناوری و نوآوری می‌تواند نقطه آغازی برای توجه بیشتر به این بخش‌ها و تقویت آنها باشد.

وی گفت: توسعه زنجیره نوآوری بدون کار شبکه‌ای و هم‌افزایی میان بازیگران مختلف ممکن نیست. فاصله قابل توجهی تا وضعیت مطلوب وجود دارد و برای پر کردن این فاصله باید حلقه اتصال بخش‌های مختلف توسعه نوآوری با محوریت بخش خصوصی تقویت شود. ابزار‌های موجود کفایت لازم را ندارند و لازم است ابزار‌های مالی جدیدی طراحی شود تا چرخه تأمین مالی نوآورانه کشور کامل شود.