افراد ۱۰۰ ساله چه برتری نسبت به دیگران دارند؟

به گزارش مجله خبری نگار،نتایج یک مطالعه گسترده در سوئد نشان داد سطوح قند، کراتینین و اسید اوریک خون از دهه ۶۰ زندگی نقش کلیدی در احتمال رسیدن به سن ۱۰۰ سالگی دارد

افرادی که بیش از ۹۰ سال زندگی می‌کنند همواره مورد توجه دانشمندان قرار داشته‌اند، چرا که رمز و راز طول عمر استثنایی آنها می‌تواند سرنخ‌هایی از چگونگی دستیابی به سالمندی موفق و عمر طولانی‌تر ارائه دهد. اکنون در یک مطالعه بزرگ منتشر شده در ژورنال GeroScience پژوهشگران سوئدی با تحلیل داده‌های زیستی هزاران فرد موفق به شناسایی برخی نشانگر‌های زیستی مرتبط با طول عمر شده‌اند.

رشد چشمگیر گروه سنی صدساله‌ها

به گزارش science alert گروه جمعیتی صدساله‌ها که زمانی پدیده‌ای نادر تلقی می‌شد اکنون سریع‌ترین نرخ رشد را در میان جمعیت جهان دارد. از دهه ۱۹۷۰ تاکنون تعداد این افراد تقریباً هر ده سال دو برابر شده است. پرسش‌هایی از قبیل اینکه انسان تا چه مدت می‌تواند زندگی کند و چه عواملی در داشتن عمری طولانی و سالم مؤثرند قرن‌ها ذهن متفکران را به خود مشغول کرده‌اند؛ حتی افلاطون و ارسطو نیز بیش از ۲۳۰۰ سال پیش در مورد فرایند پیری نوشته‌اند.

بزرگ‌ترین مطالعه طول عمر با تکیه بر نشانگر‌های خونی

در این پژوهش که بزرگ‌ترین بررسی بر روی پروفایل‌های زیستی افراد صدساله به‌شمار می‌رود، داده‌های مربوط به بیش از ۴۴ هزار نفر از جمعیت "آموریس" در سوئد، در سنین ۶۴ تا ۹۹ سال بررسی شده است. این افراد طی ۳۵ سال از طریق داده‌های ثبتی سوئد پیگیری شدند.

از میان این افراد، ۱۲۲۴ نفر (۲.۷ درصد) به سن ۱۰۰ سالگی رسیدند که ۸۵ درصد آنها را زنان تشکیل می‌دادند. در این مطالعه ۱۲ نشانگر زیستی مختلف مورد بررسی قرار گرفت که با فرآیند‌های التهابی، متابولیسم، عملکرد کبد و کلیه، سوءتغذیه احتمالی و کم‌خونی مرتبط بودند.

نشانگر‌هایی که زیر ذره‌بین رفتند

از جمله این نشانگر‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• اسید اوریک: مرتبط با التهاب و حاصل از تجزیه برخی غذا‌ها

• گلوکز و کلسترول کل: مرتبط با وضعیت متابولیک

• آنزیم‌های کبدی: شامل ALT، AST، GGT، آلکالین فسفاتاز و لاکتات دهیدروژناز

• آلبومین: شاخصی از تغذیه

• کراتینین: مرتبط با عملکرد کلیه

• آهن و ظرفیت کل اتصال آهن (TIBC): مرتبط با کم‌خونی

بر اساس نتایج این تحقیق افرادی که به صدسالگی رسیده‌اند از دهه ۶۰ زندگی به‌طور میانگین سطوح پایین‌تری از گلوکز، کراتینین و اسید اوریک در خون خود داشته‌اند.

نکته جالب آن‌که اگرچه در بسیاری از نشانگر‌ها میانگین تفاوت چشمگیری میان صدساله‌ها و سایرین مشاهده نشد، اما افراد صدساله بسیار کمتر در معرض مقادیر بسیار بالا یا پایین این نشانگر‌ها بودند. برای مثال تقریباً هیچ‌یک از صدساله‌ها در میانسالی گلوکزی بالاتر از ۶.۵ میلی‌مول در لیتر یا کراتینینی بالاتر از ۱۲۵ میکرومول در لیتر نداشتند.

همچنین مشخص شد که بسیاری از افراد (چه صدساله و چه غیرصدساله) مقادیر خارج از محدوده‌های نرمال در این نشانگر‌ها داشتند که احتمالاً به دلیل آن است که محدوده‌های مرجع بالینی بر اساس افراد جوان‌تر و سالم‌تر تعیین شده‌اند.

کدام نشانگر‌ها شانس رسیدن به ۱۰۰ سال را افزایش می‌دهند؟

از میان ۱۲ نشانگر زیستی بررسی‌شده ۱۰ مورد آنها با احتمال رسیدن به صدسالگی رابطه معناداری نشان دادند. تنها ALT و آلبومین ارتباط معناداری با طول عمر نداشتند.

در عوض سطوح پایین کلسترول کل و آهن با کاهش احتمال رسیدن به ۱۰۰ سالگی همراه بود. همچنین سطوح بالای گلوکز، کراتینین، اسید اوریک و آنزیم‌های کبدی نیز با کاهش این احتمال ارتباط داشتند.

برای مثال افرادی که پایین‌ترین سطح اسید اوریک را داشتند، ۴ درصد احتمال رسیدن به صدسالگی داشتند در حالی‌که این احتمال برای افرادی با بالاترین سطح اسید اوریک فقط ۱.۵ درصد بود.

نقشی برای ژن، تغذیه و شاید شانس

هرچند تفاوت‌ها در برخی موارد نسبتاً اندک بودند، اما یافته‌ها نشان می‌دهد که وضعیت سلامت متابولیک و تغذیه می‌تواند با افزایش طول عمر ارتباط داشته باشد. پژوهش حاضر اجازه نتیجه‌گیری درباره تأثیر مستقیم ژنتیک یا سبک زندگی را نمی‌دهد، اما منطقی است که عواملی مانند تغذیه و مصرف الکل در شکل‌گیری این نشانگر‌ها نقش داشته باشند.

به همین دلیل پایش دوره‌ای سطح قند خون، عملکرد کلیه و کبد و اسید اوریک در سنین بالاتر می‌تواند اقدام هوشمندانه‌ای باشد.

با این حال نقش شانس را نیز نباید نادیده گرفت؛ اما مشاهده تفاوت‌های زیستی ده‌ها سال پیش از مرگ نشان می‌دهد که نقش ژن‌ها و سبک زندگی در داشتن عمر طولانی محتمل است.