واکاوی موانع پیش روی تصویب کلیات بودجه ۱۴۰۰

اختلاف بین دولت و مجلس با رد شدن کلیات بودجه ۱۴۰۰، پیش از گذشته علنی شد. مخالفت نمایندگان با کلیات لایحه بودجه سال آینده و رد شدن آن در مجلس، از این منظر قابل تامل است که دلیل اصلی این مخالفت چه مسایل و مواردی است.

 به گزارش مجله خبری نگار،کلیات گزارش کمیسیون تلفیق درباره لایحه بودجه ۱۴۰۰ و تغییراتی که این کمیسیون برای لایحه پیشنهادی دولت تصویب کرده بود، هفته گذشته در مجلس به رای گذاشته شد و نتوانست نظر مثبت نمایندگان را جلب کند.  روزی که نظام مالی کشور از سوی "حسینعلی امیری" معاون پارلمانی دولت به مجلس تمام اصولگرای یازدهم تحویل داده شد؛ از همان ابتدا قابل حدس بود که بودجه ۱۴۰۰ در مسیر تصویب با چه موانعی  مواجه است. 

فقدان حضور رییس مجلس در روز تحویل  بودجه کشور

در غیاب محمد باقر قالیباف که در ساختمان قبلی بهارستان(مشروطه) اخبار مجلس را پیگیری می کرد؛ "علی نیک زاد" نایب رییس مجلس شورای اسلامی بودجه را از دولت تحویل گرفت.تحلیل محتوای اظهارات و نمایندگان مجلس از همان زمان شروع شد و اینکه دولت نگاه کارشناسی به بودجه ۱۴۰۰ ندارد و این بودجه به زمینه های رشد و توسعه اقتصادی و محرومیت های اجتماعی توجهی ندارد.
از این جهت فقدان حضور رییس مجلس در روز تحویل  بودجه کشور خود حاوی پیام  وسیگنال خاص خود به دولت بود که دقیقا ادامه ماجرا و رد شدن کلیات بودجه در صحن علنی مجلس با اختلاف بالا، گویای همین نگرش و بینش متفاوت بهارستان نشینان با هیات دولت است.  شروع انتقاد ها از همان ماه آذر شروع شده بود و اتفاقا آغاز آن  هم از سوی هیات رییسه مجلس کلید خورد. قالیباف در جایگاه ریاست مجلس در مناسبت های مختلف بودجه ۱۴۰۰ را زیر سوال برد و با عبارت هایی نظیر اینکه با سیاست های اصل ۱۱۰ قانون اساسی هماهنگی ندارد و اتکای به نفت شر مطلق است؛ مخالفت علنی و ضمنی اش را به بودجه ارسالی دولت اعلام کرد.
جالب اینجاست که در حالی این مساله از زبان یک نماینده مجلس مطرح می شد که نظام مالی کشور با سیاست های کلی نظام نظام و قانون اساسی مطابقت ندارد که این حیطه در اختیار و صلاحیت بررسی اعضای شورای نگهبان است. باید به عبارتی بودجه بعد از تصویب در شورای نگهبان دو جنبه انطباق با قانون اساسی و شرع اش مورد بررسی واقع می شود. اما انگار صبر و عجولی و مسلما عدم آشنایی شان با آیین نامه های داخلی مجلس باعث شده که از هر امری برای تخریب دولت و ضعیف نشان دادن بودجه دولت بهره گیرند.

غلبه احساس بر منطق 
هم راستا با اظهارات و کنش های رفتاری و کلامی هیات رییسه مجلس شورای اسلامی در مساله بودجه ۱۴۰۰، اعضای کمیسیون برنامه و بودجه و حتی کمیسیون امنیت ملی لایحه بودجه دولت را بدترین بودجه ممکن در طول سالهای گذشته خوانده اند پا را فراتر گذشته و اعلام کردند که دولت با این مدل بودجه ریزی در حقیقت اعتبار خودش را زیر سوال برده است. یکی دیگر از اعضای کمیسیون امنیت ملی، لایحه بودجه را لایحه ای خیالی دانسته و گفته بود:  بخش بزرگی از درآمدهای پیش بینی شده قابل تحقیق نیست. از این دست اظهارات فراوان از سوی نمایندگان مطرح است و نمود عینی این مخالفت ها را با رای ۱۴۸ نماینده مخالف به کلیات بودجه در صحن علنی شاهد بودیم.
مساله امروز اینجاست که به هر روی نمایندگان مجلس حسب رسالت نمایندگی شان صاحب حق و اختیارات قانونی هستند و اساسا می تواند راجع به هر موضوع مهم ملی اعم از اقتصادی و سیاسی نظر و ایده دهند. مشکل کار در آنجایی بیشتر می شود که مساله بیشتر از آنکه جنبه ملی و کارشناسی داشته باشد؛ بعد احساسی و تخریبی پیدا کند. در واقع نماینده محترم این حق را دارد که به بودجه پیشنهادی دولت رای مثبت و یا منفی دهد، اما آیا این موضوع در شان نمایندگی است که هر امر ناصواب و به دور از منطق را به بودجه دولت که حاصل کار کارشناسی و اتفاقا با یک نگرش صحیح بین المللی تنظیم شده است، نسبت دهد. مهم تر از آن وقتی اظهارات نمایندگان مخالف را در قالب روش تحلیل محتوا بریزیم و خروجی از آن بگیریم؛ بیشتر تخریب است تا ارایه راه حل و دیدگاههای متقن کارشناسی. 
پرواضح است که امروز تحریم  باعث کاهش درآمدهای نفتی و گازی کشور شده و مهم تر از همه اینها امکان انتقال و جابجایی پول را دشوار ساخته است. اتفاقا یکی از مزیت های جدی بودجه ۱۴۰۰ دولت تلاش برای گره گشایی از این دو مشکل اقتصادی کشور است. بودجه ۱۴۰۰ حاوی پیام و سیگنالی به اقتصاد جهانی است که ایران دنبال بدست آوردن جایگاه نفتی اش است. فروش نفت در میزان دو میلیون و سیصد هزار بشکه امری کاملا شدنی و واقعی است و کما اینکه در همین روزهای اخیر نشانه هایی از افزایش فروش نفت و تمایل قدرت هایی نظیر هند و چین به افزایش خرید نفت از ایران دیده می شود. 

ارایه نشدن راه حل بودجه ای از سوی نمایندگان
امروز ضرورت این موضوع بیش از هر زمان دیگری مطرح است که نمایندگان مجلس به سهم خود به دولت در تحقق منابع مالی مشخص شده در بودجه که بیشتر در حوزه روابط خارجی است کمک کنند و نه اینکه صرفا با شعار گویی، تصور کنند که در نگرش افکار عمومی  به عنوان منتقد جایگاه پیدا می کنند. طبیعی است که مردم این سوال را دارند که راه حل بودجه ای کارآمد و عملیاتی خود نمایندگان مجلس چیست و واقعا چه چیزی در چنته دارند که هنوز رونمایی نکردند.

گزارش: نیکنام ببری

منبع: ایرنا