رژیم کتو ممکن است باعث آسیب به اندام‌ها شود

به گزارش مجله خبری نگار/بسیاری از افراد تأثیرگذار، ورزشکاران و افراد عادی به رژیم‌های کتوژنیک گرایش دارند: آنها کربوهیدرات‌ها را کم می‌کنند و چربی می‌خورند تا به سرعت وزن کم کنند و متابولیسم خود را افزایش دهند. اما طبق یک مطالعه جدید، خوردن بیکن و نخوردن پنکیک می‌تواند عواقب خطرناکی داشته باشد. محققان در مجله Science Advances گزارش می‌دهند که موش‌هایی که با نوع خاصی از رژیم کتوژنیک تغذیه می‌شوند، سلول‌های به اصطلاح پیر در اندام‌های خود جمع می‌کنند.

با افزایش سن، بدن ما سلول‌های مشابهی را جمع می‌کند که می‌تواند عملکرد بافت را مختل کند. با این حال، طرفداران رژیم کتو ممکن است هنوز نخواهند کتاب‌های آشپزی کم‌کربوهیدرات خود را دور بیندازند. این مطالعه همچنین هیچ افزایشی در سلول‌های پیر در موش‌هایی که به طور منظم از رژیم غذایی استراحت می‌کردند، مشاهده نکرد.

دبلیو. اچ. ویلسون تانگ، متخصص قلب در کلینیک کلیولند که در این کار مشارکتی نداشته است، تأکید می‌کند که این نتایج ثابت نمی‌کند که رژیم‌های کتوژنیک برای افراد مضر هستند. اما او می‌گوید: «این مقاله ضمیمه‌ی مهمی» به تحقیقات در مورد عوارض جانبی احتمالی آنهاست. «ما باید محتاط‌تر و کمتر سهل‌انگار باشیم.»

ایده پشت رژیم کتوژنیک این است که کاهش کربوهیدرات‌ها (دسته‌ای از مولکول‌ها که توسط سلول‌ها به عنوان سوخت استفاده می‌شوند) بدن را مجبور می‌کند تا به جای آن چربی بسوزاند. برای سوخت‌رسانی به سلول‌هایی که معمولاً از کربوهیدرات‌ها تغذیه می‌کنند، کبد مولکول‌هایی به نام کتون ترشح می‌کند، از این رو نام این رژیم غذایی از آن گرفته شده است. یک پزشک کلینیک مایو این رژیم را برای درمان صرع کودکان در دهه ۱۹۲۰ ابداع کرد و بسیاری از کودکان مبتلا به این اختلال عصبی هنوز هم از آن پیروی می‌کنند.

اما رژیم‌های کتوژنیک در بین افرادی که به دنبال کاهش وزن، کاهش قند خون، بهبود عملکرد ورزشی یا کسب مزایای دیگر هستند، محبوبیت پیدا کرده‌اند. افرادی که رژیم کتوژنیک می‌گیرند معمولاً ۷۰ تا ۸۰ درصد کالری خود را از چربی و تنها ۵ تا ۱۰ درصد را از کربوهیدرات‌ها دریافت می‌کنند، در حالی که برای یک فرد معمولی آمریکایی حدود ۳۶ درصد کالری از چربی و ۴۶ درصد از کربوهیدرات‌ها است. افرادی که رژیم کتوژنیک می‌گیرند ممکن است وزن کم کنند و آزمایش‌های بالینی نشان می‌دهد که این رژیم برای بیماری‌هایی مانند آلزایمر مفید است.

دیوید گیوس، متخصص پرتودرمانی سرطان، به دنبال اثرات سوء رژیم کتوژنیک نبود. در عوض، او و همکارانش در مرکز علوم بهداشتی دانشگاه تگزاس در سن آنتونیو، اثرات این رژیم غذایی را بر p۵۳، یک پروتئین قدرتمند ضد سرطان، بررسی کردند.

یکی از نقش‌های p۵۳ مدیریت پیری سلولی است و به سلول‌های تحت استرس و سرکش می‌گوید که قبل از ایجاد مشکل، تقسیم را متوقف کنند. سیستم ایمنی بدن معمولاً سلول‌های پیر را دور می‌ریزد. اما وقتی این سلول‌ها ادامه پیدا کنند، باعث ویرانی می‌شوند. به عنوان مثال، اگر سلول‌های بنیادی در معرض پیری قرار گیرند، می‌توانند توانایی بافت‌ها را برای ترمیم خود تضعیف کنند. سلول‌های پیر همچنین مولکول‌هایی را آزاد می‌کنند که می‌توانند باعث التهاب و سایر اثرات مضر شوند.

گیوس و تیمش وقتی موش‌ها را تحت رژیم کتوژنیک قرار دادند، به طور اتفاقی به ارتباط پیری پی بردند. در این رژیم غذایی، حدود ۹۰ درصد کالری آنها از چربی - عمدتاً به شکل محصول روغن قنادی کریسکو - تأمین می‌شد. یک گروه کنترل از جوندگان رژیمی را دنبال کردند که در آن چربی تنها ۱۷ درصد کالری آنها را تشکیل می‌داد. پس از اینکه موش‌ها به مدت هفت یا ۲۱ روز تحت این رژیم غذایی قرار گرفتند، محققان نمونه‌های بافتی از قلب، کلیه‌ها، کبد و مغز آنها را تجزیه و تحلیل کردند.

این تیم تحقیقاتی دریافتند که سطح پروتئین p۵۳ در حیوانات تحت رژیم کتوژنیک افزایش یافته است. دانشمندان همچنین افزایش در مولکول‌های دیگری را مشاهده کردند که نشان‌دهنده وجود سلول‌های پیر است.

محققان بررسی کردند که آیا این سلول‌ها پس از بازگشت موش‌ها به رژیم غذایی عادی خود ناپدید می‌شوند یا خیر. آنها دریافتند که پس از یک وقفه سه هفته‌ای، سطح سلول‌های پیر تقریباً به حالت عادی بازگشته است. گیوس و همکارانش همچنین اثرات توقف موقت رژیم کتوژنیک، به نام روزه‌داری متناوب، را بررسی کردند. این تیم موش‌ها را به مدت چهار روز تحت رژیم غذایی پرچرب قرار دادند، به آنها اجازه دادند هفت روز غذای معمولی بخورند و سپس این چرخه را دو بار دیگر تکرار کردند. تجزیه و تحلیل اندام‌های حیوانات نشان داد که این جوندگان سلول‌های پیر را جمع نمی‌کنند.

یی ژو، زیست‌شناس سلولی کلینیک مایو، خاطرنشان می‌کند که سلول‌های پیر همیشه به معنای ناسالم بودن بافت نیستند. برای مثال، آنها به بهبود زخم‌ها کمک می‌کنند. او می‌گوید قبل از اینکه کسی بتواند ادعا کند رژیم‌های کتو خطرناک هستند، محققان باید نشان دهند که این سلول‌ها واقعاً به موش‌ها آسیب می‌رسانند. «فقط نشان دادن افزایش پیری برای نشان دادن مضر بودن رژیم غذایی کافی نیست.»

دیوید آلیسون، محقق چاقی و متخصص آمار از دانشگاه ایندیانا، اضافه می‌کند که رژیم‌های کتوژنیک از بسیاری جهات، از جمله منابع چربی و پروتئین، متفاوت هستند. او می‌گوید: «مطالعه جدید تأثیر «این یک رژیم غذایی که اتفاقاً کتوژنیک است» را نشان داده است. این بدان معنا نیست که این موضوع در مورد همه رژیم‌های کتوژنیک صادق است.»

اگرچه این اثرات در انسان تکرار نشده است، گیوس خاطرنشان می‌کند که این یافته‌ها ممکن است درس‌هایی برای افرادی که رژیم‌های کتو را دنبال می‌کنند، داشته باشد. او می‌گوید: «ما نمی‌گوییم که این رژیم غذایی بد است. اما احتمالاً باید کمی استراحت کنید.»