ارتباط DNA ویروسی باستانی در ژنوم انسان با اختلالات روانی

به گزارش مجله خبری نگار/یک مطالعه جدید از کالج کینگ لندن نشان داده است که هزاران توالی DNA مشتق شده از عفونت‌های ویروسی باستانی در مغز بیان می‌شوند و برخی از آنها در استعداد ابتلا به اختلالات روانی مانند اسکیزوفرنی، اختلال دوقطبی و افسردگی نقش دارند. این اثر در مجله Nature Communications منتشر شده است.

حدود ۸٪ از ژنوم ما از توالی‌هایی به نام رتروویروس‌های درون‌زای انسانی (HERV) تشکیل شده است که محصول عفونت‌های ویروسی باستانی هستند که صد‌ها هزار سال پیش پدید آمده‌اند. تا همین اواخر، تصور می‌شد که این «ویروس‌های فسیلی» DNA‌های بی‌ارزشی هستند که هیچ عملکرد مهمی در بدن ندارند. با این حال، به لطف پیشرفت در تحقیقات ژنومی، دانشمندان اکنون کشف کرده‌اند که این ویروس‌های فسیلی در کجای DNA ما قرار دارند و به ما این امکان را می‌دهند که زمان بیان شدن و عملکرد‌هایی را که ممکن است داشته باشند، بهتر درک کنیم.

این مطالعه جدید بر اساس این پیشرفت‌ها بنا شده و اولین مطالعه‌ای است که نشان می‌دهد مجموعه‌ای از HERV‌های خاص بیان‌شده در مغز انسان در استعداد ابتلا به اختلالات روانی نقش دارند و گامی رو به جلو در درک اجزای ژنتیکی پیچیده‌ای است که در این شرایط نقش دارند.

دکتر تیموتی پاول، نویسنده‌ی همکار این مطالعه و مدرس ارشد در موسسه‌ی روانپزشکی، روانشناسی و علوم اعصاب (IoPPN) در کالج کینگ لندن، گفت: «این مطالعه از یک رویکرد جدید و قوی برای ارزیابی چگونگی تأثیرپذیری ژنتیکی از بیماری‌های روانی استفاده می‌کند. یافته‌های ما نشان می‌دهد که این توالی‌های ویروسی احتمالاً نقش مهم‌تری در مغز انسان نسبت به آنچه در ابتدا تصور می‌شد، ایفا می‌کنند و پروفایل‌های خاص بیان HERV با افزایش حساسیت به برخی از اختلالات روانی مرتبط هستند.»

این مطالعه داده‌های حاصل از مطالعات ژنتیکی بزرگ شامل ده‌ها هزار نفر، چه با اختلالات روانی و چه بدون آن، و همچنین اطلاعات کالبدشکافی نمونه‌های مغز ۸۰۰ نفر را تجزیه و تحلیل کرد تا بررسی کند که چگونه تغییرات DNA مرتبط با اختلالات روانی بر بیان HERV تأثیر می‌گذارد.

اگرچه بیشتر گونه‌های خطر ژنتیکی مرتبط با تشخیص‌های روانپزشکی بر ژن‌هایی با عملکرد‌های بیولوژیکی شناخته‌شده تأثیر می‌گذارند، محققان دریافتند که برخی از گونه‌های خطر ژنتیکی ترجیحاً بر بیان HERV تأثیر می‌گذارند. محققان پنج امضای قوی بیان HERV مرتبط با اختلالات روانپزشکی را گزارش کردند، از جمله دو HERV مرتبط با خطر اسکیزوفرنی، یکی مرتبط با خطر اختلال دوقطبی و اسکیزوفرنی، و دیگری مرتبط با خطر افسردگی.

دکتر رودریگو دوآرته، نویسنده اول و پژوهشگر IoPPN در کالج کینگ لندن، گفت: «ما می‌دانیم که اختلالات روانی یک مؤلفه ژنتیکی قابل توجه دارند و بسیاری از بخش‌های ژنوم به تدریج در استعداد ابتلا به آنها نقش دارند. در مطالعه ما، توانستیم بخش‌هایی از ژنوم مربوط به HERV‌ها را بررسی کنیم که منجر به شناسایی پنج توالی مرتبط با اختلالات روانی شد. در حالی که هنوز مشخص نیست که چگونه این HERV‌ها بر سلول‌های مغزی تأثیر می‌گذارند تا باعث این افزایش خطر شوند، یافته‌های ما نشان می‌دهد که تنظیم آنها برای عملکرد مغز مهم است.»

دکتر داگلاس نیکسون، نویسنده‌ی همکار این مطالعه و پژوهشگر موسسه‌ی تحقیقات پزشکی فاینشتاین در نورث‌ول هلث در ایالات متحده، گفت: «برای درک عملکرد دقیق اکثر HERV ها، از جمله مواردی که در مطالعه‌ی ما شناسایی شده‌اند، تحقیقات بیشتری لازم است. ما معتقدیم که درک بهتر این ویروس‌های باستانی و ژن‌های شناخته‌شده‌ی مرتبط با اختلالات روانی می‌تواند تحقیقات سلامت روان را متحول کند و به روش‌های جدیدی برای درمان یا تشخیص این بیماری‌ها منجر شود.»