بررسی یک شیطنت مجازی پسرانه!

به گزارش مجله خبری نگار، ما قصد نداریم در این مطلب حرفی از تساوی حقوق زنان و مردان یا برعکس وجود تبعیض میان این دوگروه بزنیم. امیدواریم شما هم پیشاپیش توی ذهنتان پای ما را به عرصه مسائل فمینیستی یا برعکسش، ایده‌های مردسالارانه باز نکنید. فقط اجازه بدهید درباره کارزار عجیب و غریبی که چندماهی است در فضای مجازی به راه افتاده و تکاپوی طرفداران و امضاکنندگانش دارد بیشتر هم می‌شود حرف بزنیم.

پیشینه ایده زنان سرباز

البته مسئله سربازی رفتن دختران، نکته تازه و چندان عجیب و غریبی نیست. از این جهت عجیب نیست که بزرگ‌تر‌هایی که دوران پیش از انقلاب را به خاطر دارند خوب یادشان می‌آید چند سالی، دختران دیپلمه ایرانی به عنوان «سپاه دانش» یا «سپاه بهداشت» پا به پای پسران به خدمت سربازی اعزام می‌شدند. طی دوران چهارماهه آموزشی دو روز در هفته آموزش‌های معمول نظامی را می‌دیدند و بقیه روز‌های هفته هم نحوه تدریس در دوره ابتدایی و یا ارائه خدمات بهداشتی و درمانی را یاد می‌گرفتند. بعد چهارماه به عنوان معلم یا سپاهی بهداشت راهی روستا‌ها می‌شدند. ماهیانه حقوق مختصری هم می‌گرفتند و سپاهیان دانش می‌توانستند بعد از دو سال در وزارت فرهنگ (آموزش و پرورش) به عنوان معلم استخدام شوند. ویکی پدیا را هم اگر ببینید، می‌گوید حضور زنان در ارتش‌ها و امور نظامی، پیشینه ۳هزار ساله دارد. دست‌کم ۴۰۰ سال است که برخی کشور‌ها از زنان در ارتش‌هایشان استفاده می‌کنند. منتها واقعیت این است که بخش اعظم این آمار و سوابق زنانه نظامی، مربوط به شرایط خاص یا دوران جنگ‌های گسترده است؛ بنابراین طبیعی است که در شرایط جنگ، زنان هم وظیفه خودشان می‌دانند دوشادوش مردان، بجنگند یا به نیرو‌های نظامی کشورشان کمک کنند.

علاوه بر اینها، اما پدیده «خدمت سربازی» زنان است که در کشور‌های غربی از اوایل قرن بیستم باب می‌شود و بعد به جا‌های دیگر دنیا هم سرایت می‌کند. توجیهش هم قائل شدن فرصت‌های برابر برای فعالیت زنان در عرصه اجتماع و یا شعار‌های تساوی حقوق زن و مرد است. البته بدون اینکه توجهی به ظرفیت‌های وجودی زن و مرد و تفاوت نقش آنان در خانواده و جامعه بشود؛ بنابراین خدمت سربازی زنان در حال حاضر در خیلی از کشور‌ها وجود دارد و البته در بیشتر آنها این خدمت اجباری نیست و آمارش را هم می‌توانید با یک جست‌وجوی مختصر پیدا کنید.

مثل شوخی

احتمالاً نخستین بار پس از انقلاب که صحبت فرستادن دختران به خدمت سربازی اجباری مطرح شد، سال ۱۳۹۷ بود. تابستان آن سال خبرگزاری‌ها نوشتند: «طیبه سیاوشی» نماینده مردم تهران و عضو کمیسیون فرهنگی مجلس به پیشنهاد طرحی برای انجام خدمت سربازی دختران پرداخته که بازتاب گسترده‌‎ای در رسانه‌ها و فضای مجازی داشته و حواشی بسیاری را هم ایجاد کرده است. خانم نماینده چند روز بعد از این خبر گفت این طرح و پیشنهاد شفاف‌سازی نشده و حرف و حدیث‌ها در فضای مجازی برای آن ناشی از همین عدم شفافیت است. او توضیح داد در این طرح قرار نیست دختران در بخش نظامی حضور داشته باشند یا اسلحه به دست بگیرند و این طرح حتی هنوز در صحن مجلس شورای اسلامی مطرح نشده است. نظر ما این است که باید از دختران در مسائل آموزشی و بهداشتی و همچنین رویکرد نرم‌افزاری استفاده شود.

چند روز بعد هم «حسن نوروزی» سخنگوی کمیسیون قضایی و حقوقی آن زمان مجلس گفت: «این طرح توسط خانم سیاوشی مطرح شده است، ولی فکر نمی‌کنم حتی طرح این مسئله نیز درست باشد... ما در شرایطی نیستیم که به سرباز زن نیاز داشته باشیم و وضعیت بحرانی یا جنگ هم ایجاد نشده است... تقاضایی هم از سوی زنان جامعه در این خصوص مطرح نشده است».

کمی بعد اظهارنظر «سردار کمالی» رئیس اداره سرمایه انسانی ستاد کل نیرو‌های مسلح مثل آبی شد که روی آتش اخبار، حرف و حدیث‌ها، نقد و نظر‌ها و شایعه‌ها و جوک‌های فضای مجازی پاشیده شود: «طرح این مسئله شبیه یک شوخی است و ستاد کل هیچ برنامه‌ای برای سربازی دختران ندارد».

دختران را بفرستید سربازی!

اما انگار همین طرح شوخی‌مانند، مثل آتش، زیر خاکستر ماند تا تابستان امسال عده‌ای در فضای مجازی به خاکستر بدمند و از زیر آن، کارزار «درخواست تصویب سربازی برای دختران» شعله بکشد! خبرگزاری‌ها روز گذشته نوشتند تعداد امضا‌های این کارزار از مرز۷۰ هزار گذشته است. نکته جالب ماجرا هم این بود که طراحان و امضاکنندگان کارزار با شعار تساوی حقوق زن و مرد، «پسران و مردان ایران‌زمین» هستند! یعنی مقوله‌ای که ابتدا به نظر می‌رسید یک شوخی و نوعی تقابل و تلافی مجازی میان دختران و پسران در فضای مجازی باشد که در نهایت با فراگیر شدن جوک‌های سربازی رفتن دختران فروکش می‌کند، حالا شکلی جدی به خودش گرفته است.

در ابتدای متن این کارزار که خطاب به رئیس مجلس نوشته شده به نظر می‌رسد نویسنده قرار است با رویکرد معقولانه درخواستی را مطرح کند: «ما امضاکنندگان این کارزار درخواست می‌کنیم قانون سربازی اجباری برای بانوان جوان کشور را تنظیم و تصویب کنید، قانونی همانند جذب سرباز به صورت امریه که طبق آن نهاد‌های این سرزمین مانند شرکت‌های دانش‌بنیان، بتوانند از توانایی بانوان جوان که کشور هزینه‌های بسیاری برای تحصیل و ارتقای دانش آنها متحمل شده، در جهت پیشبرد کار‌های ایران عزیزمان استفاده کنند». در ادامه، اما طراحان کارزار با طرح پرسشی عجیب و غریب و تقریباً توهین‌آمیز نسبت به دختران، دست خودشان را رو کرده‌اند: «اگر قرار است که دختران مانند پسران به‌کار گرفته نشوند، پس برای چه آنها را به دانشگاه می‌فرستیم؟»

نکته جالب‌تر و عجیب‌تر ماجرا اینجاست که در سکویی که این کارزار را منتشر کرده، کارزار و درخواست واجب‌تر و مهم‌تری هم وجود دارد که مدت‌هاست دغدغه جوانان و مسئولان کشور بوده است: «حذف خدمت سربازی اجباری». این کارزار طبیعتاً باید بیشتر مورد توجه کاربران قرار می‌گرفت، اما با وجود قدمت بیشتر، هنوز نتوانسته به اندازه نیمی از کارزار «درخواست تصویب سربازی برای دختران» امضا جمع کند!

خلاصه اینکه اگر اهل دنبال کردن کارزار‌های داغ مجازی هستید، تعداد امضا‌های پای هر کارزار را به حساب دغدغه‌مندی واقعی طراحان و امضاکنندگان آن نگذارید. فضای مجازی از این امضا‌ها و کارزار‌های شوخی و جدی زیاد دارد!

منبع: قدس