غذا‌هایی که مبتلایان به کبد چرب نباید بخورند!

به گزارش مجله خبری نگار/بازتاب،سطوح بالای قند و انواع خاصی از چربی‌ها می‌تواند باعث ساخت چربی‌های اضافی در کبد شود که باعث آسیب رسیدن به سلامت کبد است. کبد چرب یکی از شایع‌ترین بیماری‌های کبدی در سطح جهان است، و بسیاری از افراد به بیماری کبد چرب غیر الکلی دچار هستند. شاخص‌های خطر برای بیماری کبد چرب عبارتند از چاقی و مشکل سندروم متابولیک. خبر خوب این است که برنامه غذایی و ورزش برای درمان و پیشگیری از کبد چرب غیر الکلی بسیار مهم هستند.

دنبال کردن توصیه‌های متخصصین درباره برنامه غذایی می‌تواند بهترین کار برای پیشگیری و درمان کبد چرب باشد.

تحقیقات نشان داده افراد چاقی که به کبد چرب غیر الکلی مبتلا هستند با کاهش ۵ تا ۱۰ درصد از وزن خود می‌توانند باعث بهبود کبد چرب شوند. اگر به کبد چرب مبتلا هستید قبل از هرگونه تغییر در برنامه غذایی، مصرف دارویی جدید و یا در صورت داشتن سوال با پزشک خود مشورت کنید.

یک رژیم غذایی سالم برای مدیریت بیماری کبد چرب شامل محدود کردن مصرف چربی ها، به ویژه چربی‌های اشباع بالا از غذا‌های زیر است:

تکه‌های پرچرب گوشت قرمز
گوشت‌های فرآوری شده
میان وعده‌های فرآوری شده
کره
غذا‌های سرخ شده
همچنین باید از غذا‌هایی که حاوی مقادیر زیادی قند‌های ساده هستند اجتناب کنید:

آب نبات
کیک
کوکی‌ها
شیرینی
نوشابه‌های گازدار
بهترین غذا‌ها برای کنترل کبد چرب

ایجاد تغییرات در رژیم غذایی برای حمایت از کاهش وزن و کاهش سطح تری گلیسیرید می‌تواند به بهبود کبد چرب و کاهش خطر آسیب کبدی کمک کند.

قبل از اینکه به یک نمونه برنامه غذایی ۷ روزه کبد چرب بپردازیم، بیایید بهترین و بدترین غذا‌ها را بررسی کنیم.

در اینجا غذا‌هایی وجود دارد که می‌توانند به بهبود بیماری کبد چرب کمک کنند و برای درمان این بیماری باید در رژیم غذایی گنجانده شوند:

اسفناج و سایر سبزیجات برگ دار: پلی فنول‌های گیاهی موجود در سبزی‌های برگ‌دار، مانند اسفناج، ممکن است به بهبود کبد چرب کمک کند و اثرات محافظتی در برابر تشدید آن ایجاد کند.

لوبیا و حبوبات: لوبیا و حبوبات حاوی منبع غنی نشاسته مقاوم و فیبر هستند که می‌تواند به بهبود مدیریت قند خون و بهبود سطح تری گلیسیرید کمک کند.

اسید‌های چرب امگا ۳: چربی‌های امگا ۳ از ماهی‌های چرب مانند سالمون، ماهی تن و ساردین می‌توانند به کاهش التهاب، بهبود کلسترول HDL و کاهش سطح تری گلیسیرید کمک کنند.

روغن زیتون: تعویض چربی‌های اشباع شده با چربی‌های اشباع نشده، مانند چربی‌های موجود در روغن زیتون، زیتون، آجیل، دانه‌ها و ماهی‌های چرب می‌تواند به بهبود سطح تری گلیسیرید کمک کند. رژیم‌هایی که بیشتر حاوی این غذا‌ها هستند، مانند رژیم مدیترانه ای، اغلب برای مبتلایان به NAFLD توصیه می‌شود.

قهوه: بر اساس یک بررسی در سال ۲۰۲۱، لذت بردن از یک فنجان قهوه در صبح ممکن است از شما در برابر NAFLD محافظت کند و خطر عوارض را در افرادی که آن را دارند کاهش دهد. قهوه همچنین ممکن است به کاهش آنزیم‌های غیر طبیعی کبدی کمک کند و خطر ابتلا به بیماری‌های کبدی را کاهش دهد.

غلات کامل: غلات کامل مانند جو، کینوا و نان غلات کامل سرشار از فیبر هستند و می‌توانند کمک کندد فرد به وزن سالم برسد.

آجیل: آجیل، به ویژه گردو، منبع غنی از چربی‌های تک غیراشباع و امگا ۳، فیبر و آنتی اکسیدان‌ها هستند که ممکن است NAFLD را بهبود بخشد. آجیل همچنین سرشار از پروتئین است و بسیار سیر کننده است که می‌تواند به افزایش وزن سالم کمک کند.

توت ها: بر اساس مطالعات تحقیقاتی، انواع توت‌ها مانند توت فرنگی، بلوبری و شاه توت ممکن است با تعدیل ترکیب میکروبیوتای روده، فواید ضد NAFLD داشته باشند که اغلب در NAFLD مختل می‌شود و همچنین دارای مزایای آنتی اکسیدانی، فواید ضد NAFLD داشته باشند.

سیر: سیر در وعده‌های غذایی شما ممکن است به کاهش تجمع چربی کبد و همچنین چربی بدن کمک کند و ممکن است به بهبود هر گونه بیماری همراه NAFLD کمک کند.

زردچوبه: ماده فعال موجود در زردچوبه (کورکومین) می‌تواند به بهبود سطح آنزیم‌های کبدی کمک کند که معمولاً در حضور NAFLD افزایش می‌یابد.

تخمه آفتابگردان: تخمه آفتابگردان منبع غذایی غنی از ویتامین E است، آنتی اکسیدانی که درمان NAFLD را تسریع می‌کند، زیرا می‌تواند به بهبود عملکرد کبد کمک کند.

آووکادو: آووکادو منبعی غنی از چربی‌های تک غیراشباع و فیبر، و همچنین انواع دیگر ویتامین‌ها، مواد معدنی و آنتی‌اکسیدان‌های ضروری است که می‌تواند به بهبود سطح چربی خون و به طور بالقوه بهبود آسیب کبدی در NAFLD کمک کند.

غذا‌هایی که مبتلایان به کبد چرب نباید بخورند
در زیر لیستی از غذا‌هایی که می‌توانند NAFLD را تشدید کنند آورده شده است:

الکل: الکل به عنوان یک سم توسط کبد پردازش می‌شود، بنابراین از الکل اجتناب کنید می‌تواند به جلوگیری از بدتر شدن علائم و آسیب ناشی از NAFLD کمک کند.

نوشیدنی‌ها و غذا‌های شیرین: غذا‌هایی که حاوی مقادیر زیادی قند افزوده هستند، مانند نوشابه، آب نبات، و سایر خوراکی‌های شیرین، می‌توانند خطر بدتر شدن NAFLD را افزایش دهند، زیرا با افزایش وزن و مقاومت به انسولین مرتبط هستند.

کربوهیدرات‌های تصفیه شده: مصرف مکرر غذا‌های کربوهیدرات تصفیه شده، مانند خوراکی‌های فرآوری شده، شیرینی‌ها و غلات شیرین، با افزایش وزن و چاقی مرتبط است.

غذا‌های سرخ شده: یکی از دلایل اصلی NAFLD افزایش تری گلیسیرید ناشی از چربی‌های رژیم غذایی و کربوهیدرات‌های تصفیه شده است. تعویض چربی‌های اشباع شده از غذا‌های سرخ شده یا چرب به چربی‌های غیراشباع از منابع گیاهی می‌تواند سطح تری گلیسیرید و سلامت کبد را بهبود بخشد.

گوشت قرمز: گوشت قرمز در مقایسه با سایر منابع پروتئینی مانند ماهی، چربی اشباع بیشتری دارد. مصرف بیش از حد گوشت قرمز و گوشت‌های فرآوری شده می‌تواند پیشرفت NAFLD را بدتر کند.

نمک زیاد: بر اساس یک بررسی سیستماتیک در سال ۲۰۲۳، کسانی که مقدار بیشتری سدیم در رژیم غذایی خود مصرف می‌کنند بیشتر در معرض خطر ابتلا به NAFLD هستند.

مواد غذایی با مواد نگهدارنده زیاد: غذا‌هایی که حاوی مواد نگهدارنده بیش از حد هستند احتمالاً مواد غذایی بسیار فرآوری شده هستند که می‌توانند باعث شروع یا تشدید NAFLD و چاقی شوند.

برنامه غذایی ۷ روزه برای درمان کبد چرب
در اینجا یک نمونه برنامه غذایی ۷ روزه کبد چرب آماده شده است که شامل بسیاری از بهترین غذا‌های ذکر شده در بالا می‌شود.

به یاد داشته باشید، همیشه مهم است که قبل از تغییر رژیم غذایی خود با پزشک و یا متخصص تغذیه صحبت کنید تا بدانید چه چیزی برای شرایط خاص شما بهترین گزینه است.

رژیم غذایی ایده آل شما ممکن است کالری کمتر یا بیشتر داشته باشد و غذا‌های مختلفی را بر اساس عدم تحمل، ترجیحات و سایر شرایط پزشکی ترکیب کند.

روز ۱
صبحانه: بلغور جو دوسر پر شده با توت فرنگی ورقه شده و مقداری گردو
ناهار: سالاد کینوا با اسفناج خرد شده، آووکادوی خرد شده و مرغ کبابی با روغن زیتون و آب لیمو
شام: سالمون پخته شده با یک طرف بروکلی بخارپز و برنج قهوه‌ای
تنقلات: هویج و هوموس؛ یک مشت کوچک بادام

روز ۲
صبحانه: ماست یونانی با بلوبری و کمی عسل
ناهار: بسته بندی غلات کامل با بوقلمون، آووکادو، سبزی مخلوط و یک طرف خیار ورقه شده
شام: قزل آلای کبابی با کینوآ و کلم بروکسل بریان شده
میان وعده: گلابی؛ وعده کوچک تخمه آفتابگردان

روز ۳
صبحانه: اسموتی با اسفناج، موز، دانه کتان و شیر بادام
ناهار: سوپ عدس همراه با سالاد سبزی مخلوط، گوجه گیلاسی و سس روغن زیتون
شام: مرغ سرخ شده و سبزیجات (کلم بروکلی، فلفل دلمه ای، هویج) روی برنج قهوه‌ای
میان وعده: تکه‌های سیب با کره بادام؛ چند عدد زیتون

روز ۴
صبحانه: تخم‌مرغ با گوجه‌فرنگی خرد شده و اسفناج، روی نان تست غلات کامل سرو شود.
ناهار: سالاد تن ماهی که با روغن زیتون روی بستری از سبزیجات مخلوط آماده شده است.
شام: ماهی کاد پخته با یک لایه مارچوبه و یک کینوا پلو
میان وعده: یک کاسه کوچک از انواع توت‌های مخلوط و چند نیمه گردو

روز ۵
صبحانه: جو دو سر ساخته شده با شیر بادام و دانه چیا، روی آن با تمشک پوشانده شده است
ناهار: سالاد نخود و آووکادو با روغن زیتون و سس لیمو
شام: سینه مرغ کبابی با یک طرف سیب زمینی شیرین بو داده و لوبیا سبز
میان وعده: خیار خرد شده با هوموس و یک هلو کوچک

روز ۶
صبحانه: نان تست غلات کامل با آووکادو و تخم مرغ آب پز
ناهار: فلفل دلمه‌ای پر کینوا و لوبیا سیاه
شام: تیلاپیا پخته شده با یک طرف کلم پیچ بخارپز و یک سیب زمینی شیرین
میان وعده: یک مشت آجیل مخلوط و یک ماست یونانی

روز ۷
صبحانه: چای سبز؛ پنکیک غلات کامل با موز ورقه شده و یک ماست یونانی
ناهار: سبزیجات کبابی و هوموس در یک تورتیلای غلات کامل پیچیده شده
شام: کوفته بوقلمون با کدو اسپاگتی و سالاد اسفناج، آووکادو، آجیل، سس روغن زیتون
تنقلات: یک عدد پرتقال و هویج

نکاتی برای اینکه برنامه غذایی کبد چرب برای شما مفید باشد

در زیر چند نکته وجود دارد که به شما کمک می‌کند تا برنامه غذایی کبد چرب خود را مناسب‌تر کنید:

روی غذا‌های کامل و سالم برای کبد که از آنها لذت می‌برید تمرکز کنید:

غذا‌هایی را که دوست دارید در برنامه غذایی خود بگنجانید. از انتخاب غذا‌ها صرفاً به این دلیل که گزینه‌های سالم در نظر گرفته می‌شوند خودداری کنید، زیرا اگر آنها را دوست ندارید، احتمالاً به خوردن آنها ادامه نمی‌دهید.

تهیه غذا قبل از هر هفته: مهم است که با برنامه غذایی خود هماهنگ باشید تا نتایج را ببینید. برای یکنواخت بودن، به آماده سازی وعده‌های غذایی در هر هفته کمک می‌کند، بنابراین گزینه‌های سالمی برای خوردن دارید.

سبزیجات را فراموش نکنید: سبزیجات منبعی غنی از فیبر غذایی، ویتامین‌های ضروری، مواد معدنی و آنتی اکسیدان‌ها هستند. آنها کالری کمی دارند و راهی عالی برای حفظ رضایت شما بدون پرخوری هستند.

چربی‌های غیر اشباع را انتخاب کنید: برای ارتقای سلامت کبد، چربی‌های اشباع شده خود را با چربی‌های غیراشباع عوض کنید. به عنوان مثال، اگر به طور معمول با کره غذا می‌پزید، سعی کنید آن را با روغن زیتون فرابکر جایگزین کنید.

از نوشیدن نوشابه بپرهیزید: کالری نوشیدنی‌های شیرین‌شده با قند مانند نوشابه‌های گازدار و نوشیدنی‌های انرژی‌زا می‌تواند افزایش یابد و نقش مهمی در افزایش وزن داشته باشد. برچسب‌های مواد غذایی را بخوانید و به جای آن نوشیدنی‌های بدون کالری یا آب ساده را انتخاب کنید. شما می‌توانید با امتحان دستور العمل‌های دم کرده میوه، طعم را به آن اضافه کنید.

هنگام غذا خوردن سرعت خود را کاهش دهید: سریع غذا خوردن ممکن است خطر ابتلا به NAFLD را افزایش دهد. این احتمالاً به دلیل رابطه بین سریع غذا خوردن و افزایش وزن است. سرعت غذا خوردن را کم کنید و سعی کنید حواس‌تان را جمع کنید.

آنچه می‌خورید را پیگیری کنید. ردیابی آنچه می‌خورید با برنامه‌ای مانند MyFitnessPal یا روی کاغذ می‌تواند به شما کمک کند تا در مورد انتخاب‌های غذایی خود پاسخگو و آگاه باشید. این به شما امکان می‌دهد تا مبادلات و تنظیمات ساده را انجام دهید.

هیدراته بمانید: مصرف بیشتر آب ممکن است اثر محافظتی در برابر NAFLD داشته باشد. برای حفظ هیدراتاسیون کافی مایعات مصرفی خود را افزایش دهید. برای اینکه بفهمید به اندازه کافی مصرف می‌کنید، رنگ ادرار خود را بررسی کنید. باید زرد کم رنگ باشد.

ارتباط مصرف امگا ۳ و کبد چرب

برخی تحقیقات نشان داده اند افراد مبتلا به کبد چرب غیر الکلی در مقایسه با افرادی که کبدی سالم دارند در بافت کبد خود امگا ۳ کمتری دارند و همچنین امگا ۶ بیشتری نیز دیده شده، امگا ۶ می‌تواند کبد چرب را افزایش دهد.

استفاده روزانه یک گرم مکمل روغن ماهی می‌تواند برای درمان کبد چرب توصیه شود.

خوردن غذا‌های سرشار از امگا ۳ می‌تواند برای افراد مبتلا به کبد چرب مفید باشد. منابع غنی امگا ۳ شامل ماهی‌های چرب مانند سالمون، ساردین، ماهی خال مخالی، هالیبوت و یا ماهی تن هستند.

گوشت دام‌هایی که با علف تغذیه شده اند در مقایسه با دام‌هایی که با ذرت تغذیه شده اند نیز امگا ۳ بیشتری دارند. منابع گیاهی امگا ۳ شامل گردو، بذر کتان، شاهدانه و روغن زیتون می‌شود.

امگا ۳ می‌تواند به کاهش التهاب نیز کمک کند که برای کبد چرب مفید است. بسیاری از مشکلات و بیماری‌ها مانند کبد چرب غیر الکلی، به دلیل التهاب بدتر می‌شوند. بنابراین، کاهش التهاب می‌تواند به بهبود بیماری‌هایی که با التهاب در ارتباط هستند کمک کند.

تاثیر کاهش مصرف چربی‌های اشباع و ترانس بر کبد چرب

مقدار و نوع چربی که مصرف می‌کنید می‌تواند تاثیر مستقیم روی سلامت کبدتان داشته باشد. بعلاوه مصرف مقدار زیاد امگا ۶ و مقدار کمی امگا ۳، خوردن مقدار زیادی چربی‌های اشباع و ترانس می‌تواند برای سلامت کبد مضر باشد. چربی‌های ترانس مخصوصا با افزایش التهاب در ارتباط هستند، و توصیه می‌شود تمام افراد مصرف آن را کاهش دهند.

منابع سرشار از چربی‌های اشباع عبارتند از: گوشت حیوانات، لبنیات و غذا‌های فرآوری شده. چربی‌های ترانس را می‌توان در فست فود‌ها و تا حدودی در روغن‌های هیدروژنه پیدا کرد.

برای پرهیز از چربی‌های ترانس، بهتر است به برچسب غذا‌ها نگاه کنید و به دنبال روغن‌های هیدروژنه خاص بگردید. این نوع روغن‌ها را می‌توانید در میان وعده‌های بسته بندی شده و خامه قهوه پیدا کنید.
حتی اگر روی بسته‌ای نوشته شده باشد صفر گرم چربی ترانس، اما حاوی روغن هیدروژنه باشد همچنان می‌تواند در هر وعده ۰.۵ گرم چربی ترانس به بدنتان منتقل کند.

منابع چربی پایین در چربی اشباع و ترانس عبارتند از: روغن زیتون، آجیل‌ها و دانه ها.

کاهش قند و فروکتوز

علاوه بر مقدار دریافت چربی، نوع کربوهیدرات‌هایی که می‌خورید نیز می‌تواند روی سلامت کبد تاثیر گذار باشد. مصرف مقدار زیادی قند و فروکتوز با افزایش کبد چرب غیر الکلی در ارتباط است.

یکی از منابع اصلی فروکتوز شهد ذرت با فروکتوز بالا است، که عمدتا در نوشیدنی‌های گازدار و همچنین یکی از مواد غذا‌های فرآوری شده استفاده می‌شود. مصرف مقدار زیادی فروکتوز می‌تواند باعث آسیب رسیدن به کبد شود، و همچنین مصرف زیاد فروکتوز برای مدت زمان طولانی می‌تواند خطر کبد چرب را افزایش دهد. علاوه بر نوشیدنی‌های گازدار، شهد ذرت با فروکتوز بالا را می‌توان در شیرینی ها، نان ها، غلات صبحانه، غذا‌های منجمد، سس‌ها یا چاشنی‌ها و برخی از آب میوه‌های بسته بندی شده پیدا کرد.

برای کاهش مصرف قند، غذا‌ها را عمدتا در شکل طبیعی خود مصرف کنید. میوه‌ها و سبزیجات تغییر داده نشده، پروتئین‌های بدون چربی، چربی‌های سالم مانند روغن زیتون، آجیل ها، غلات کامل و حبوبات.

بسیار مهم است که هنگام کاهش مصرف چربی مصرف قند‌ها را افزایش ندهید. بسیاری از افراد زمانی که مصرف چربی خود را کاهش می‌دهند رو به غذا‌هایی با چربی کم و کربوهیدرات بالا می‌آورند.

جایگزین کردن غذا‌های قندی به جای غذا‌های پرچرب هیچ خیری برای کبدتان ندارد و شاید مشکل را بدتر هم بکند.

نتیجه گیری: فعالیت فیزیکی را با برنامه غذایی ترکیب کنید

اگر شخصی اضافه وزن داشته باشد و مبتلا به کبد چرب باشد، کاهش وزن می‌تواند تاثیر زیادی روی بهبود سلامت و عملکرد کبدش داشته باشد. ترکیب فعالیت فیزیکی و برنامه غذایی سالم برای کاهش وزن بسیار مهم است، و فعالیت فیزیکی نباید نادیده گرفته شود.

روزانه ۳۰ دقیقه پیاده روی در کنار پیروی از برنامه غذایی سالم برای داشتن کبدی سالم و همچنین التیام کبد چرب توصیه می‌شود.
تحقیقات نشان داده وقتی افراد در طول هفته فعالیت فیزیکی خود را به بالای ۶۰ دقیقه افزایش می‌دهند، شاهد کاهش وزن و بهبود عملکرد کبد خواهند بود.