ویتامین‌ها و مکمل‌ها تشخیص خودسرانه ندارند!

به گزارش مجله خبری نگار/شفاآنلاین:همه از افزایش مصرف مکمل‌ها در چند سال اخیر و پرکردن جاهای خالی تغذیه‌ای نشأت‌گرفته از کاهش مواد مغذی در منابع غذایی می‌گویند؛ موضوعی که افزایش مجوزهای صادرشده ازسمت سازمان غذاودارو برای تعدادمکمل‌های تولید داخل هم آن راتایید می‌کند. اما آنچه در این میان مطرح می‌شود این است که این مکمل‌ها تا چه اندازه می‌تواند جایگزین مناسبی برای مواد غذایی طبیعی باشد؟
افرادی که دچار بیماری، کمبود ماده مغذی یا آلرژی غذایی نیستند و در گروه خاصی از جامعه مانند خانم‌های باردار وسالمندان قرار ندارند، همین که ازیک رژیم‌غذایی سالم پیروی کنند،آنهاراازمصرف مکمل‌های مولتی‌ویتامین بی‌نیازمی‌کند.موضوعی که قریب‌به‌اتفاق متخصصان تغذیه آن را تایید می‌کنند و ازمصرف این ویتامین‌ها ومکمل‌ها درشرایط خاص می‌گویند: «ویتامین‌ها و مکمل‌ها یک تشخیص خودسرانه نداردکه هرکسی احساس کند درحال‌حاضر نیازبه ویتامینی بیش ازآنچه ازموادغذایی دریافت می‌کند،دارد و شروع به مصرفش کند؛ درواقع همه‌چیز طبق نظر و تشخیص پزشک است.» این را مریم عمادی، متخصص تغذیه و رژیم‌درمانی می‌گوید و معتقد است که کودکان، خانم‌های باردار، افراد مبتلا به بیماری‌های مزمن مانند دیابت،مبتلایان به آلرژی‌های غذایی، بعضی از گیاهخواران، ورزشکاران و بدنسازان و درنهایت افراد بستری دربیمارستان‌هاهستند که دربرخی مواقع و موارد، با تشخیص و تجویز پزشک، نیاز به مصرف مکمل‌ها دارند وحتی این مصرف برای آنها ضروری است؛درغیر این صورت، مکمل‌های غذایی چیزی نیست که یکدفعه تصمیم بگیریم و آن را دروعده‌های روزانه‌مان بگنجانیم:«مثلا اغلب خانم‌ها رژیم‌غذایی سرشار ازاسیدفولیک ندارند؛ برای همین هم مصرف اسیدفولیک دردوران قبل و حین بارداری ضروری است.»این درحالی‌است که سایرافرادجامعه نیاز ضروری به مصرف اسیدفولیک ندارند وبهتر است همان مسیری که تا به امروز انجام می دادند،را ادامه دهند.

خودت تصمیم نگیر!
آنچه بدیهی و روشن به نظر می‌رسد این است که متخصصان تغذیه، مصرف خودسرانه مکمل‌ها رابه‌طور کامل رد می‌کنند: «می‌دانید چرا؟ به‌دلیل این‌که مصرف این ویتامین‌ها دربرخی مواقع می‌تواند با سایر داروهای مصرفی فرد، تداخل ایجاد کند.» مریم عمادی معتقد است که گاهی هم مصرف زیاد برخی ویتامین‌ها با تصور مقوی‌بودن و رساندن مواد مغذی به بدن انجام می‌شود، درحالی‌که دوزهای بالای برخی مکمل‌ها مانند ویتامینC، احتمال ایجاد سنگ‌کلیه یا مسمومیت را در فرد بالا می‌برد. ضمن این‌که به‌طور‌کلی، مصرف همه این مکمل‌ها، نیاز به رعایت مقدار مشخصی دارد که اگر رعایت نشود، می‌تواند برای فرد مسمومیت غذایی ایجاد کند.

جایگزین طبیعی را دریاب
دردایره آدم‌های اطراف‌مان،احتمالا هستندکسانی که ازخوردن نوع خاصی ازمواد غذایی پرهیزمی‌کنند؛برخی دورمصرف گوشت‌قرمز را خط کشیده‌اند و عده‌ای هم از مصرف لبنیات پرهیز می‌کنند.آنچه مشخص است این‌که تعدد این آدم‌ها، از گسترش رژیم‌های غذایی خاصی مانند گیاهخواری و خام‌گیاهخواری و...حکایت دارد که به نظرمی‌رسد در چنین رژیم‌هایی به‌جای مصرف برخی مواد غذایی، توصیه به استفاده از مکمل‌ها می‌شود.درحالی‌که عمادی آن راردمی‌کند وازجایگزین‌های طبیعی دربرابر حذف یک ماده غذایی می‌گوید: «منابع گیاهی خوب ومتعددی از پروتئین وجود دارد که می‌تواند به‌عنوان جایگزین گوشت در رژیم گیاهخواری مصرف شود؛ حبوبات مانند لوبیا، نخود و عدس، آجیل ودانه‌های روغنی، سویا، غلات مانند جو و جوی دوسر وحتی شبه‌غلات مانند کینوا ازجمله این منایع گیاهی برای جایگزینی گوشت است.» درواقع افرادی که از چنین رژیم‌هایی پیروی می‌کنند، می‌توانند با جایگزین‌های طبیعی و گیاهی، نیاز بدن‌شان را به پروتئین رفع کنند و خیلی زود سراغ مکمل‌های آن‌نروند.

سالمندان این جامعه
اما واقعیت این است که برخی سالمندان، نیاز ویژه‌ای به مکمل‌های غذایی دارند؛ گروهی که در دوران جوانی، سبک‌زندگی و رژیم‌غذایی‌شان چشمگیر نبوده و حالا دیگر فرصتی برای اصلاح و جبران آن ندارند. برای همین هم بهتر است که تحت نظر پزشک تغذیه باشند و با تجویز متخصصان، برخی مکمل‌ها را مصرف کنند. مطالعات نشان داده است که گروه‌هایی مانند افراد بستری در بیمارستان یا در خانه سالمندان، سوءتغذیه بیشتری نسبت به سایر هم‌سن‌وسالان خود و نیاز ویژه‌تری به مکمل‌ها دارند. ویتامین B۱۲، ویتامینA، ویتامینC، ویتامینD و کلسیم ازجمله ویتامین‌های مورد نیاز این گروه‌های خاص است که اگر هم قرار به مصرف مکمل باشد، واقعی‌ترین مصرف‌کنندگان آن هستند.