مسجد جامع زنجان؛ نمادی از معماری اصیل ایرانی اسلامی

به گزارش مجله خبری نگار،اهمیت بنا‌های مذهبی در طول تاریخ بر کسی پوشیده نیست. مساجد، کلیساها، کنیسه‌ها، آتشکده‌ها و سایر معابد، همواره معماری خیره‌کننده‌ای داشته‌اند تا نمادی از اقتدار حکم‌رانان باشند و بر پیروی از ادیان تاکید کنند. امروزه اکثر این بنا‌ها علاوه بر اهمیت مذهبی خود، به یکی از جاذبه‌های گردشگری مهم تبدیل شده‌اند. از همین رو گردشگران برای تماشای معماری شگفت‌انگیز آن‌ها، فارغ از عقاید شخصی به بازدید از اماکن مذهبی روی می‌آورند. مسجد جامع زنجان یکی از مهم‌ترین بنا‌های مذهبی غرب کشور و از جا‌های دیدنی زنجان است که معماری فوق‌العاده آن گردشگران بسیاری را به خود جلب می‌کند.

مسجد جامع زنجان کجاست؟

آدرس: استان زنجان، شهر زنجان، خیابان امام خمینی (ره)

مسجد جامع زنجان که بزرگ‌ترین مسجد این شهر به شمار می‌رود، یکی از جاذبه‌های گردشگری مهم کشور است که نمادی از معماری ایرانی و اسلامی محسوب می‌شود. نام این مجموعه که شامل بخش‌های متعددی از جمله کتابخانه است، با شماره ثبت ۱۰۵۶ در فهرست آثار ملی به‌چشم می‌خورد.

این مسجد که در قلب بافت قدیمی شهر و در مکان مناسبی از نظر دسترسی قرار گرفته است، از سمت غرب با بازار قیصریه، از سمت شرق با کوچه مسجد سید و از سوی شمال با خیابان امام خمینی و سبزه‌میدان در ارتباط است.

مسیر دسترسی به مسجد جامع زنجان

برای دسترسی به مسجد جامع زنجان از میدان قائم در مرکز شهر، وارد بلوار کارگران در جنوب شوید. با امتداد این بلوار به خیابان دلیجویی می‌رسید. درانت‌های خیابان دلیجویی با حرکت به‌سمت راست وارد خیابان زینبیه خواهید شد که پس از طی حدودا دو کیلومتر، به تقاطع طالقانی متصل می‌شود. در تقاطع طالقانی به‌سمت چپ برانید و در انتهای خیابان، به سبزه‌میدان برسید. مسجد جامع زنجان جنب سبزه‌میدان قرار دارد.

بهترین مسیر دسترسی به مسجد جامع زنجان از مرکز شهر، استفاده از خط ویژه اتوبوس است که شما را با سرعت و سهولت به میدان انقلاب خواهد رساند. از میدان انقلاب قادر خواهید بود تا پیاده یا با تاکسی خود را به سبزه میدان و مسجد جامع برسانید.

تاریخچه مسجد جامع زنجان

تاریخ احداث مسجد و مدرسه جامع زنجان که به «مسجد سید» معروف است، به قرن سیزدهم هجری قمری (سال ۱۲۴۲) در دوره قاجاریه می‌رسد. این مجموعه توسط یکی از پسران فتحعلی‌شاه قاجار به نام «عبدالله میرزا دارا» ساخته شد که مرید «آیت‌الله سیدمحمد مجتهد سردانی» بود. هدف از ساخت این مجموعه نیز همین بود که مرکز تدریس، اقامه نماز و مراجعات مردمی این مجتهد زنجانی باشد. از آن زمان تاکنون، خاندان حسینی زنجانی تولیت مسجد را به عهده دارند. مسجد دارا، مسجد سید، مسجد سلطانی و مسجد جمعه از جمله نام‌هایی است که این مسجد در دوره زندگانی بانی آن داشته است.

معماری مسجد جامع زنجان

مسجد جامع زنجان که بزرگ‌ترین و زیباترین مسجد و مدرسه دینی شهر است، از جمله بنا‌های ارزشمندی محسوب می‌شود که بر اساس طرح مساجد چهار ایوانی ساخته شده‌اند. بیشتر از هر چیزی در صحن مسجد، ایوان‌های چهارگانه‌ای خودنمایی می‌کنند که در چهار ضلع مسجد به‌شکل قرینه قرار گرفته‌اند. مانند سایر مساجد چهار ایوانی، صحن این مسجد نیز چهارگوش است که ۴۸ متر طول و ۳۶ متر عرض دارد.

۱۶ حجره به‌طور قرینه در ایوان‌های شرقی و غربی به چشم می‌خورد. در جبهه شمالی نیز ۶ واحد حجره برای طلاب علوم دینی ساخته شده است. تزییناتی مانند خط بنایی، کاشی معقلی و نگاره‌های گیاهی با تکنیک کاشی هفت‌رنگ، به سبک هنری دوره قاجار و بیشتر با استفاده از رنگ‌های سیاه و زرد در سطوح ایوان‌های شمالی و جنوبی به چشم می‌خورد. پشت ایوان جنوبی، شبستان گنبددار بدون واسطه قرار گرفته است و فضایی به عرض ۷٫۹۰ و طول۸٫۵۰ متر را پوشش می‌دهد. شبستان مذکور از سمت غربی و شرقی با شبستان‌های طرفین و از طرف شمالی با ایوان جنوبی ارتباط دارد. علاوه بر این، در گذشته وسط صحن مسجد یک واحد حوضی وجود داشت که پیرامون آن را به استثنای جلوی حجرات و شبستان‌ها، باغچه‌های پرگل و گیاه پوشانده بودند. این حوض بزرگ بعد‌ها به‌دلایل نامعلومی از بین رفت.

شبستان مسجد جامع زنجان را گنبد عظیمی پوشانده است. این گنبد که از نوع دوجداره محسوب می‌شود، با کاشی‌های فیروزه‌ای پوشانده شده و بدون گوشواره و ترنبه روی جرز‌های چهارگانه ضخیم نشسته است. روی این گنبد سوره مبارکه الدهر با خط ثلث نقش بسته و به زیبایی آن افزوده است. بر فراز گنبد نیز علامتی از برنز به‌شکل گوی به‌چشم می‌خورد.

جا‌های دیدنی اطراف مسجد جامع زنجان

پیاده راه سبزه میدان

آدرس: استان زنجان، شهر زنجان، تقاطع بلوار طالقانی و بلوار امام خمینی (ره)

پیاده‌راه سبزه میدان به حدفاصل میدان انقلاب و پارک سبزه‌میدان گفته می‌شود. این پیاده‌راه با وجود فروشگاه‌های متعدد صنایع دستی زنجان، از جمله مهم‌ترین مراکز خرید سوغات شهر به شمار می‌رود و در ساعات عصرگاهی، جمعیت زیادی را پذیرا می‌شود.

موزه رختشویخانه

آدرس: استان زنجان، زنجان، خیابان سعدی، کوچه فرهنگ

موزه مردم‌شناسی زنجان یا موزه رختشویخانه، یکی از جاذبه‌های گردشگری این شهر است که در گذشته‌ای نه‌چندان دور، به‌عنوان محلی برای شست‌وشوی لباس و ظروف احداث شده بود. این مجموعه که در نوع خود منحصربه‌فرد است، از حوضچه‌های مختلف با کاربری متفاوت تشکیل می‌شود که در گذشته رفاه شهروندان را تامین می‌کردند.

نکات بازدید از مسجد جامع زنجان

در مسجد جامع زنجان نماز ظهر و عصر و همچنین نماز‌های مغرب و عشا به‌صورت جماعت برگزار می‌شود.

امکان بازدید از بخش‌های مختلف مسجد به‌غیر از اوقات شرعی امکان‌پذیر است.

بازدید از مسجد جامع زنجان رایگان است.

روز‌های تعطیل امکان بازدید از مسجد جامع زنجان میسر است.

بازدید از مسجد جامع زنجان، مستلزم برخورداری از پوشش مناسب و رعایت آداب اماکن مذهبی است.