ضرورت ایجاد اجماع جهانی علیه تحریم‌های ظالمانه آمریکا

به گزارش مجله خبری نگار، کاظم غریب‌آبادی، معاون امور بین‌الملل قوه قضاییه و دبیر ستاد حقوق بشر در سمینار مجازی بررسی آثار اقدام‌های قهرآمیز یک‌جانبه که با حضور گزارشگر ویژه سازمان ملل در موضوع اقدام‌های قهری یک‌جانبه، معاون وزیر اقتصاد ونزوئلا و سفرا و نمایندگان دائم روسیه، بلاروس، ایران و چین در وین برگزار شد، ضمن تقدیر از ابتکار برگزارکنندگان این رویداد مهم و النا دوهان، گزارشگر ویژه سازمان ملل، به خاطر تلاش‌هایش در اجرای ماموریت خود، اظهار کرد: یکی از ویژگی‌های تاریخ معاصر، گرایش چند کشور به‌ویژه آمریکا به اعمال اقدام‌های قهری یک‌جانبه علیه کشور‌های هدف در راستای نیل به اهداف سیاست خارجی خود است.

غریب‌آبادی با تاکید بر اینکه چنین اقدام‌هایی تاثیر مستقیمی بر حقوق حاکمیتی کشور‌های متاثر و دیگر کشور‌ها دارد، گفت: آمریکا از این اقدام‌ها به‌عنوان ابزاری برای تاثیرگذاری یا وادارکردن به تغییر در سیاست کشور‌های دیگر استفاده می‌کند؛ در طول دهه‌های گذشته، آمریکا از هیچگونه تلاشی برای توسل به تحریم‌های تجاری، قطع جریان‌های مالی و سرمایه‌گذاری، مسدود کردن دارایی‌ها، ممنوعیت سفر، ...، برای تحمیل اراده خود بر دولت‌های دیگر دریغ نکرده است؛ آمریکا که خود را پلیس جهان می‌داند، تمامی قوانین و هنجار‌های بین‌المللی را زیر پا می‌گذارد؛ به‌عنوان مثال، از سال ۱۹۸۴، بیش از ۲۷ رژیم تحریمی مختلف را علیه کشور‌های مختلف اعمال کرده است.

دبیر ستاد حقوق بشر همچنین گفت: در مورد تاثیرات منفی اقدام‌های قهری یک‌جانبه بر برخورداری از حقوق بشر، موارد بسیاری گفته شده و البته هنوز چیز‌های بیشتری باید گفته شود؛ با این حال، آنچه مهم است این است که چگونه می‌توان در زمینه تغییر ایجاد کرد؟ چگونه جامعه بین‌المللی می‌تواند یک درک کلی در اعتراض به اقدام‌های قهری یک‌جانبه ایجاد کند؟ چگونه می‌توان افکار عمومی را به‌خصوص در غرب نسبت به شدت پیامد‌های انسانی تحریم‌های یک‌جانبه حساس کرد؟

وی با اشاره به اینکه اقدام‌های قهری یک‌جانبه به‌صورت کلی یک اقدام یک‌جانبه دولتی شامل طیف گسترده‌ای از اقدام‌های تنبیهی و محدودکننده مالی، بانکی و تجاری علیه یک کشور دیگر است که در راستای اجرای برنامه‌های سیاست خارجی کشور تحریم‌کننده اجرا می‌شود، گفت: کشور‌ها در انتخاب شرکای اقتصادی خود آزادند، اما طبق حقوق بین‌الملل اجازه ندارند با استفاده از قدرت اقتصادی و ارز غالب خود، در روابط اقتصادی دیگر کشور‌ها دخالت کنند؛ اقدام‌های قهری یک‌جانبه به این معنا با اهداف و اصول منشور ملل متحد، از جمله اصول تعیین سرنوشت و نیز اصل همکاری بین المللی بین دولت‌ها، در تضاد هستند.

غریب‌آبادی گفت: اقدام‌های قهری یک‌جانبه اعمال غیرقانونی هستند که به‌صورت یک‌جانبه تحمیل شده و به‌طور جمعی با اراده یا با زور اجرا می‌شوند؛ اقدام‌های غیرقانونی، مسئولیت بین‌المللی دولت مرتکب را به دنبال داشته و به دولت متاثر حق مطالبه غرامت می‌دهد؛ اقدام‌های قهری یک‌جانبه به دلیل آثار مهلک بر کل جمعیت از طریق قرار دادن مردم در شرایط سخت اقتصادی و ممانعت از دسترسی عادی آن‌ها به کالا‌های اساسی، مجرمانه هستند؛ به‌عنوان مثال، تحریم‌های یک‌جانبه باعث مرگ‌های خودسرانه و گسترده در اثر گرسنگی شده‌اند؛ این بدان معنا است که ایجاد سازوکار‌هایی برای پاسخگو کردن دولت‌های واضع تحریم باید بخشی از هر گفتمان قانونی معتبر در مورد اقدام‌های قهری یک‌جانبه باشد.

به گفته وی، اقدام‌های قهری یک‌جانبه غیرقانونی هستند، لذا شناسایی و اجرای آن‌ها از سوی دیگر کشور‌ها نیز فاقد هرگونه توجیه قانونی و اخلاقی است؛ براساس حقوق بین‌الملل، کشور‌ها موظف هستند عواقب هر عمل غیرقانونی را به رسمیت نشناخته و به آن وقعی ننهند؛ آن‌ها نباید تحریم‌های یک‌جانبه را اجرا کنند، در غیر این صورت، آن‌ها به‌عنوان شریک جرم محاکمه خواهند شد؛ آنچه عموما به عنوان «تحریم‌های ثانویه» از آن یاد می‌شود مستلزم مسئولیت کشور‌هایی است که چه عامدانه و چه از روی اجبار تحریم‌ها را اجرا می‌کنند؛ اقدامات قهری یکجانبه با نقض حقوق بنیادین بشری در جامعه هدف، به عنوان ناقض آشکار حقوق بین الملل بشر شناخته می‌شوند.

دبیر ستاد حقوق بشر یادآوری کرد: اگرچه همیشه اینگونه اعلام می‌شود که تحریم‌ها دولت‌ها را هدف گرفته‌اند، اما در واقع این مردم این کشور‌ها هستند که بیشترین آسیب را می‌بینند؛ تحریم‌ها معمولا تاثیرات نامتناسبی بر برخورداری افراد از حقوق بشر مصرح در میثاق بین‌المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی می‌گذارند؛ تحریم‌ها حق حیات را به خطر می‌اندازد، حق تعیین سرنوشت را به چالش می‌کشند و رژیم‌های آموزشی و بهداشتی را تضعیف می‌کنند؛ همچنین اعمال تحریم‌هایی که آثار منفی حقوق بشری دارند، طبق قوانین بین‌الملل مربوطه نامشروع است و نه‌تن‌ها دولت‌های واضع تحریم، بلکه دیگر دولت‌های تابع نیز مسئول نقض حقوق بشر هستند؛ اقدام‌های قهری یک‌جانبه، با حق توسعه نیز در تضاد هستند؛ تحریم‌های یکجانبه، فعالان اقتصادی را از انجام تجارت عادی با کشور هدف باز می‌دارد و مانع توسعه زیرساخت‌های صنعتی و انتقال فناوری می‌شود؛ تحریم‌های یک‌جانبه همچنین با نقض حق آموزش افراد، بر حق توسعه تاثیر منفی می‌گذارند.

وی با تاکید بر اینکه، به دلیل چنین پیامد‌های پرهزینه و قابل پیش‌بینی تحریم‌ها، باید آن‌ها را به‌عنوان سلاح‌های جنگی و ابزار‌های تجاوز تلقی کرد، اظهار کرد: تحریم‌های اقتصادی در واقع مجازات دسته‌جمعی مردم عادی بوده و همچنین در تضاد با اهداف و مقاصد حقوق بشری هستند و باید جنایت علیه بشریت تلقی شوند؛ ما باید با اعتقاد به این که چندجانبه‌گرایی و حقوق بین‌الملل پاسخی به اقدام‌های قهری یک‌جانبه هستند، در دفاع از اصول حق تعیین سرنوشت، عدم مداخله و برابری ملت‌ها محکم بایستیم.

غریب‌آبادی اذعان کرد: در حالی که آمریکا مدعی است در رژیم تحریم‌های خود معافیت‌هایی را برای واردات کمک‌های بشردوستانه در نظر گرفته است، این معافیت‌ها نتوانسته‌اند در عدم تمایل تجارت‌ها، شرکت‌ها و بانک‌ها به صادرات یا تامین مالی کالا‌های بشردوستانه که از تحریم‌ها معاف شده‌اند، به دلیل ترس آن‌ها از مجازات، تغییری ایجاد کنند.

وی در پایان گفت: زمان آن فرا رسیده است که جامعه بین‌المللی این گونه اقدام‌های جنایت‌کارانه را مردود اعلام کرده و از آمریکا بخواهد که تمامی تحریم‌های غیرقانونی خود را فورا لغو کند؛ ما از جامعه بین‌المللی می‌خواهیم که به ایجاد یک اجماع جهانی علیه چنین اقدام‌های غیرانسانی کمک کنند.