اقتباس به تصویر زن و خانواده در سینمای ایران کمک می‌کند

به گزارش مجله خبری نگارایران-سپیده شریعت رضوی: «رمانتیسم عماد و طوبا» عنوان اثری به کارگردانی و نویسندگی کاوه صباغ‌زاده وتهیه‌کنندگی مهدی صباغ‌زاده است که در نخستین دوره جشنواره حوا حضور دارد. این اثر که در جشنواره فجر ۳۹ حضور داشت و در دو زمینه نامزد دریافت سیمرغ بلورین شد به واکاوی رابطه عاشقانه میان یک زوج جوان می‌پردازد؛ با شور، هیجان و فانتزی بیشتر.

فیلم «رمانتیسم عماد و طوبا» که با الهام از کتاب‌های آلن دو باتن نوشته شده، رابطه میان زوج قصه را از این منظر بررسی می‌کند که صرف عشق به‌عنوان یک احساس کافی نیست و رابطه همچون هر موجود زنده‌ای نیاز به جان و مراقبت دارد و باید این را آموخت. حضور این اثر در جشنواره حوا بهانه‌ای شد تا گفت‌و‌گویی با کاوه صباغ‌زاده کارگردان درباره اهمیت نمایش درست تصویر زن و خانواده در سینما داشته باشیم. کاوه صباغ‌زاده معتقد است یک کتاب مخاطبان خود را دارد و فیلمساز می‌تواند بر اساس بازخورد مخاطب نسبت به کتاب درباره اقتباس از آن برای تولید یک اثر هنری فکر کند. این اتفاق قطعاً به نمایش درست تصویر زن و خانواده کمک می‌کند و می‌تواند مؤثر باشد.

دلیل ارسال «رمانتیسم عماد و طوبا» به جشنواره حوا چه بود؟ از این بابت که نخستین سال برگزاری این رویداد است و بسیاری از کارگردانان این ریسک را نمی‌کنند.

در ابتدا دلسوزانه می‌گویم که این جشنواره متأسفانه تبلیغات کمی دارد و لازم است به این مسأله توجه شود تا فیلمسازان بیشتری از آن مطلع شوند. من حضور در این جشنواره را ریسک نمی‌دانم چرا که اثرم در زمان مناسبی اکران نشد یعنی وقتی روی پرده رفت که سینما‌ها تازه بعد از پایان همه‌گیری کرونا باز شده بودند، اما مردم جرأت سینما رفتن نداشتند. این اتفاقات باعث شد فیلم فروش پایین و مخاطب کمی داشته باشد. حتی با گذشت دو سال از اکران عمومی آن هنوز در پلتفرم‌ها نمایش آنلاین داده نشده است پس هر نوع نمایشی حتی در قالب جشنواره می‌تواند باعث شود مخاطب بیشتری آن را ببیند و این برای من و فیلم شانسی است که روی پرده سینما بیشتر دیده شود.

فکر می‌کنید فیلم شما بر چه اساسی در این جشنواره پذیرفته شده است؟ یعنی مسأله «رمانتیسم عماد و طوبا» بیشتر خانواده است یا قصد داشته زن را پررنگ نشان بدهد؟

فیلم من اثری خانوادگی است و از آنجا که خانواده را محور قرار داده است، قطعاً زن و مرد و بچه‌هایی وجود دارند. در حقیقت «رمانتیسم عماد و طوبا» بیشتر برای زوج‌های جوان ساخته شده است و تصویر زن و خانواده در آن پررنگ است.

رویکرد اصلی جشنواره حوا حمایت از خانواده و لزوم شناساندن تصویر زن است. ما چقدر در سینمای ایران به این دو رکن توجه کرده‌ایم؟

در سینمای ایران به خانواده و زن به قدر نسبتاً خوبی پرداخته شده، اما کم است. به نمونه‌های زیادی که کاراکتر‌های اصلی، تأثیرگذار و قهرمان آن زن باشد، می‌توان اشاره کرد و کم نبوده است. در حقیقت تعداد فیلم‌هایی که زن حضور پُررنگی داشته است، کم نبوده، اما به نظر من کمتر به خانواده بها داده‌ایم. شاید بتوان گفت در دهه ۶۰ فیلم‌های خانوادگی بیشتری تولید می‌شد، اما از دهه ۷۰ به بعد فیلم‌های جوان‌پسند ساخته شد؛ فیلم‌هایی که به هر حال بیشتر، افراد مجرد را به سمت سینما می‌کشاند تا خانواده. در حقیقت کمتر آثاری خلق شد که همزمان مناسب خانواده و کودکان با هم باشد و در عین حال سرگرمی ایجاد کند و نکته آموزنده داشته باشد. جا دارد که سینمای ما دست کم به مسأله خانواده بپردازد.

آیا تصویر زن و خانواده تاکنون در سینما درست به نمایش گذاشته شده است؟ چقدر با تصویر درست فاصله داریم؟

من معتقدم برای نمایش تصویر زن و خانواده در سینمای ایران کم گذاشته نشده است، اما اینکه چه قدر با تصویر درست فاصله داریم باید بگویم زیاد است. ناگفته نماند که ما نمی‌توانیم انواع زندگی و خانواده را به نمایش بگذاریم و به همین دلیل مجبوریم نگاهمان را محدود به قشر خاصی کنیم. از سوی دیگر ذکر این نکته خالی از لطف نیست که تنوع خانواده‌هایی که تاکنون به آن‌ها در آثار هنری پرداخته شده، کم است و باید برای آن فکری کرد.

آیا برای نمایش درست تصویر زن و خانواده می‌توان از سینمای جهان الگوبرداری کرد؟

از سینمای جهان بویژه سینمای امریکا می‌توانیم تأثیر بگیریم. در اکثر فیلم‌های امریکایی می‌توان فرهنگسازی را که درباره اهمیت خانواده و اینکه بر هر چیزی ارجحیت دارد، دید، بدون اینکه به شکل شعار دربیاید و یا بیننده پس بزند و شیوه زندگی و معاشرت را نپسندد. آن‌ها به سادگی این کار را انجام می‌دهند و فرهنگسازی می‌کنند. به هر حال باید قبول کنیم سینمای جهان نسبت به سینمای ایران پیشرفته‌تر و بین‌المللی است یعنی در هر کجای دنیا فیلم‌هایشان اکران می‌شود و در واقع استراتژی خود را روی فروش بین‌الملل و مخاطب جهانی می‌چینند و ما در اکثر مواقع صرفاً به مخاطب داخل کشور توجه می‌کنیم.

در این مسیر تا چه اندازه می‌توان از ادبیات کهن ایرانی و بومی و اقتباس از آثار ارزشمند کمک گرفت؟

بسیار زیاد می‌توان از ادبیات اقتباس کرد. متأسفانه به مسأله اقتباس در سینمای ایران پرداخته نمی‌شود و حتی بسیاری موارد اگر اقتباسی هم اتفاق می‌افتد به نام اثر اصلی آن را تمام می‌کنند. در حقیقت اکثراً ترجیح می‌دهند فیلمساز مؤلف باشند و کاملاً با ایده و فکر اصلی فیلم بسازند. این مسأله همیشه جواب نمی‌دهد. در سینمای دنیا دست کم ۵۰ درصد آثاری که تولید می‌شود، اقتباسی هستند. یک کتاب مخاطبان خود را دارد و فیلمساز می‌تواند بر اساس بازخورد مخاطب نسبت به کتاب درباره اقتباس از آن برای تولید یک اثر هنری فکر کند. این اتفاق شدنی است و قطعاً می‌تواند مؤثر باشد.