تاثیر‌پذیری اقتصاد از متغیر‌های سیاسی

به گزارش مجله خبری نگار/اسکناس: هفته دوم اسفند قیمت دلار به قله قیمتی خود رسید و رکورد بی‌سابقه‌ای را ثبت کرد. اما این افزایش قیمت چندان پایدار نبود و از همان روز، کاهش قیمت دلار آغاز شد و در دور روز گذشته شدت گرفت. آخرین گزارش‌ها نشان می‌دهد که قیمت دلار ۲۱ اسفند ماه در بازار آزاد در محدوده ۴۴ هزار تومان در نوسان بود. قیمت دلار از هفتم اسفند ماه تا امروز ۱۶ هزار تومان و از روز گذشته تا کنون حدود ۵ تا ۶ هزار تومان کاهش داشته است.

در روز‌های گذشته سه کشور ایران، عربستان و چین با انتشار یک بیانیه سه‌جانبه از توافق ایران و عربستان سعودی برای از سرگیری روابط دوجانبه و آغاز به‌کار دوباره سفارتخانه‌های دو کشور خبر دادند که همین موضوع در کاهش قیمت دلار اثر گذاشت، هرچند برخی کارشناسان اثر این توافق را در کوتاه‌مدت تنها به شکل تغییر انتظارات دانسته و اعلام کردند که نمی‌توان این توافق را در کوتاه‌مدت تاثیرگذار دانست.

حال باید دید که بازار ارز در روز‌های آینده به کدام سو خواهد رفت و جزئیات تکمیلی از توافق ایران و عربستان یا حتی ازسرگیری احتمالی مذاکرات احیای برجام چه تاثیری بر آینده دلار خواهد داشت.

در روز‌های گذشته سه کشور ایران، عربستان و چین با انتشار یک بیانیه سه‌جانبه از توافق ایران و عربستان سعودی برای از سرگیری روابط دوجانبه و آغاز به‌کار دوباره سفارتخانه‌های دو کشور خبر دادند. بر اساس این بیانیه -که حاصل مذاکرات پنج روزه ایران و عربستان در پکن بود- نمایندگان دو کشور توافق کردند که ظرف حداکثر دو ماه، روابط دیپلماتیک خود را از سر گرفته و سفارت‌خانه‌ها و نمایندگی‌ها را بازگشایی کنند.

این توافق در حالی حاصل شده است که به عقیده بخش عمده کارشناسان، موضوع تحریم‌ها و کمرنگ شدن نقش ایران در مراودات جهانی در وضعیت کنونی اقتصاد ایران اثرگذاری منفی داشته و این توافق می‌تواند تا حدودی به بهبود این موضوع کمک کند. با وجود اینکه بیش از هفت سال از تیره و تار شدن روابط ایران و عربستان می‌گذرد، روز جمعه این دو کشور با پادرمیانی چین به توافقی دست یافتند که می‌تواند معادلات منطقه غرب آسیا را دگرگون کند. توافق بین ایران و عربستان واکنش‌ها گوناگونی را در پی داشت، اما بخش عمده این واکنش‌ها، این توافق را یک قدم رو به جلو برای احیای روابط دیپلماسی می‌دانستند و آن را مثبت قلمداد کردند. نوسانات نرخ دلار در ماه‌های گذشته شاید یکی از بزرگترین چالش‌های اقتصادی بانک مرکزی و دولت سیزدهم بود. همین موضوع سبب شده بود که در این مدت مصوبه‌های بسیاری تصویب و اقدامات متعددی انجام شوند، اما تنها اخبار مثبت توافق بود که توانست ترمز دلار را بکشد.

خبر آشتی‌کنان ایران و عربستان در چین سبب شد که همان کانال‌هایی که دولت به افزایش قیمت دلار در روز‌های تعطیل در آن‌ها اعتراض می‌کرد، حالا در همان روز‌های تعطیل افت قیمت دلار را نشان دهند. مدیر روابط عمومی بانک مرکزی نیز در واکنش به این افت قیمت، تاکید کرد که با اقدامات انجام‌شده توسط بانک مرکزی، کاهش قیمت‌ها در بازار ارز ادامه دارد. کامران سلطانی‌زاده، دبیرکل کانون صرافان نیز یش‌بینی کرد که روند افت نرخ ارز ادامه‌دار خواهد بود و دلار به کانال ۳۰ هزار تومان هم وارد می‌شود.

سقوط قیمت دلار ادامه دارد؟

با وجود اینکه بخشی از کارشناسان، افت اخیر بازار ارز را سرآغاز سقوط ادامه‌دار قیمت دلار می‌دانستند، اما همه کارشناسان به این اندازه خوش‌بین نبودند و اجرای شروط دیگری را برای تحقق این هدف لازم و ضروری دانستند. برخی از کارشناسان بانکی معتقدند که باید اخبار مثبت دیگری مثل برجام را مقدمه کاهش بیشتر دلار بدانیم. در همین راستا، علی سعدوندی، کارشناس اقتصادی، در گفتگو با تجارت‌نیوز درباره اثر این توافق بر اقتصاد ایران و به‌ویژه شبکه بانکی کشور اظهار کرد: این توافق بیشتر یک توافق سیاسی برای برقراری روابط دیپلماتیک است. البته ما در گذشته نیز دو توافق جامع در زمینه امنیتی و اقتصادی با عربستان داشتیم که ظاهرا در توافق جدید، بنا شده که به توافق‌های گذشته هم برگردیم. وی افزود: خبر توافق، خبر بسیار خوبی است، اما تاثیر مستقیم آن در اقتصاد بیشتر به صورت تغییر انتظارات ظاهر خواهد شد و طول می‌کشد تا اثر آن را از نظر اقتصادی ببینیم؛ بنابراین در کوتاه‌مدت نمی‌توان تاثیر این توافق را زیاد دانست.

مقدمه‌ای برای احیای برجام؟

این کارشناس اقتصادی در ادامه تاکید کرد: اخباری منتشر شده است که پس از این توافق، سهل‌گیری‌هایی در امارات نسبت به مراودات با بانک‌های ایرانی به‌وجود آمده که این موضوع می‌تواند خبر مثبتی باشد. با این حال به نظر نمی‌رسد که در کوتاه‌مدت اتفاقی بیش از این بیفتد. مگر اینکه پیشرفت‌های جدی در برجام رخ دهد و حتی از برجام هم فراتر برویم و با قدرت‌های جهانی به یک توافق جامع، بلندمدت و پایدار برسیم. وی همچنین افزود: از سوی دیگر عربستان همیشه مانع بزرگی در مسیر احیای برجام بوده و اگر این مانع برداشته شود، احتمال اینکه ایران با سرعت خوبی به برجام بازگردد وجود دارد.

آزادسازی منابع ارزی در پی توافق ایران و عربستان

یکی دیگر از خبر‌های مهم اقتصادی در روز گذشته، آزادسازی ۵۰۰ میلیون دلار از منابع ارزی مسدود شده ایران در عراق بود. به این ترتیب و با درنظر گرفتن ۸۰۰ میلیون دلاری که پیش‌تر آزاد شده بود، مجموع این منابع آزاد شده به یک میلیارد و ۳۰۰ میلیون دلار می‌رسد. آزادسازی این منابع در حالی رخ داده است که کارشناسان اقتصادی، این موضوع را در پی توافق ایران و عربستان می‌دانند و به همین دلیل انتظار دارند که در آینده منابع ارزی بیشتری از کشور‌های مختلف به ایران بازگردانده شود.

سعدوندی نیز با تایید این احتمال که آزادسازی این منابع در پی توافق ایران و عربستان بوده به تجارت‌نیوز گفت: در واقع این توافق می‌تواند قسمتی از یک پازل بزرگتر باشد که در این صورت نقش مثبتی در بازگشت ایران به جایگاه خود در منطقه و سطح جهان ایفا خواهد کرد. وی در پایان خاطرنشان کرد: به نظر می‌رسد که توافقات چندجانبه‌ای در حال شکل گرفتن هستند و توافق ایران و عربستان بخشی از این توافقات به شمار می‌آیند. این توافق در کنار مسائلی که در عراق و امارات صورت گرفته و همچنین تبادل زندانیان با آمریکا، تکه‌هایی از یک پازل هستند و امیدواریم که نتایج خوبی را در پی داشته باشند.