به گزارش مجله خبری نگار، یک تیم بینالمللی از دانشمندان دانشگاه کمبریج (بریتانیا) و دانشگاه آنتورپ (بلژیک) مکانیسم شگفتانگیزی را کشف کردهاند که به ماهیهای سیچلاید در دریاچه مالاوی در آفریقا اجازه میدهد با سرعتی باورنکردنی تکامل یابند. در مدت زمان کوتاهی طبق استانداردهای تکاملی، بیش از ۸۰۰ گونه مختلف ماهی در این پهنه آبی پدیدار شدهاند. این مطالعه در مجله علمی Science منتشر شده است.
کلید این معمای تکاملی، بخشهای «وارونه» خاصی از DNA بود که به عنوان وارونگیهای کروموزومی شناخته میشوند. این ناهنجاریهای ژنتیکی به عنوان نوعی شتابدهنده تکامل عمل میکنند و ترکیبات ژنی مفید را حفظ میکنند و به ماهیها کمک میکنند تا به سرعت با شرایط جدید سازگار شوند.
موریتز بلومر، نویسندهی اصلی مقاله از دانشگاه کمبریج، توضیح داد: «جعبهای از مفیدترین ابزارها را تصور کنید که از نسلی به نسل دیگر بدون تغییر منتقل میشود. این نحوهی عملکرد این بلوکهای ژنتیکی در سیچلایدها است.»
دانشمندان DNA بیش از ۱۳۰۰ ماهی را تجزیه و تحلیل کردند و دریافتند که بخشهای معکوس کروموزومها حاوی ژنهایی هستند که مسئول عملکردهای حیاتی مانند بینایی، شنوایی و رفتار تغذیهای هستند. این موضوع توضیح میدهد که چگونه گونههای مختلف ماهی توانستهاند به سرعت با زندگی در اعماق مختلف سازگار شوند و استراتژیهای جستجوی غذای متفاوتی را توسعه دهند.
نکته جالب توجه این است که این بلوکهای ژنتیکی بر تعیین جنسیت در ماهیها نیز تأثیر میگذارند و به حفظ تفاوتهای گونهای حتی در هنگام جفتگیری بین گونهها کمک میکنند.
اگرچه این مطالعه بر روی سیچلایدهای آفریقایی متمرکز بود، دانشمندان خاطرنشان میکنند که مکانیسمهای مشابهی ممکن است در گونههای دیگر، از جمله انسان، عمل کنند. این کشف، علم را به درک یکی از بزرگترین سوالات زیستشناسی نزدیکتر میکند: چگونه طبیعت چنین تنوع شگفتانگیزی از حیات را ایجاد میکند؟