شتاب دهی به برنامه‌های فضایی

به گزارش مجله خبری نگار/خراسان: صنعت فضایی به عنوان یکی از مؤلفه‌های قدرت کشور که می‌تواند جایگاه ایران را در سطح جهانی ارتقا بخشد، در سال‌های گذشته با رکودی ملموس همراه بود. بی توجهی‌ها به این صنعت باعث شد پیش بینی‌های انجام شده از رشد توانایی فضایی جمهوری اسلامی ایران به وقوع نپیوندد و حتی در برخی عرصه‌ها عقبگرد مشاهده شد. با این حال اکنون به نظر می‌رسد دولت سیزدهم برای رشد این صنعت اهتمام قابل توجهی دارد.

پس از برگزاری دومین جلسه شورای عالی فضایی در دولت سیزدهم که روز چهارشنبه هفته گذشته برگزار و به تایید و تصویب برنامه ۱۰ ساله فضایی کشور منجر شد، سازمان فضایی ایران در اولین روز کاری پس از تصویب برنامه ۱۰ ساله فضایی، روند اجرای این برنامه را با تشکیل اولین جلسه اجرایی آن، آغاز کرد. در این جلسه که به ریاست دکتر حسن سالاریه رئیس سازمان فضایی ایران برگزار شد، دکتر سالاریه با تاکید بر این که برنامه فضایی یک سند مهم تلقی می‌شود که تحقق آن برای کشور از ضریب اهمیت بالایی برخوردار است، تاکید کرد: سازمان فضایی ایران و دبیرخانه شورای عالی فضایی عزم جدی برای اجرای این سند دارند.

گفتنی است، توسعه زیرساخت‌های پرتاب و ایستگاه‌های زمینی، سرعت بخشیدن به روند طراحی و ساخت ماهواره‌های مخابراتی، پرتاب ماهواره‌های سنجشی با دقت یک متر و کمتر، حرکت در مسیر تعاملات بین‌المللی و اجرای پروژه‌های مشترک، اجرای طرح‌های اکتشافاتی با تمرکز بر توسعه زیرساخت‌ها، برنامه ریزی برای رسیدن به پرتاب محموله‌هایی با وزن بالا و... از جمله دیگر سرفصل‌های برنامه ۱۰ ساله فضایی کشور است. طبق این برنامه، جمهوری اسلامی ایران در ۱۰ سال آینده به یک قطب منطقه‌ای در توسعه فناوری‌های فضایی و ارائه خدمات پرتاب‌های فضایی تبدیل خواهد شد که این هدف گذاری، با تکیه بر توانمندی داخلی و دانش متخصصان کشورمان باید محقق شود. ناگفته نماند که اجرای بخش‌هایی از برنامه ۱۰ ساله فضایی در قالب برنامه قبلی با هماهنگی و همراهی تمام بازیگران و نهاد‌های متولی در حوزه فضایی از قبل آغاز شده و با آغاز رسمی اجرای برنامه ۱۰ ساله فضایی از امروز، عملاً مقدمات برخی بخش‌ها از قبل فراهم شده است.

جالب این جاست که نخستین جلسه شورای عالی فضایی پس از ۱۱ سال در آذرماه ۱۴۰۰ برگزار شده بود. پیشتر فرید آموزگار، دانشمند فناوری فضایی و محقق سابق مرکز پیشران جت ناسا به مهر گفته بود: «معتقدم بحث فضا متأسفانه در ۲ دولت یازدهم و دوازدهم به حاشیه رفت و در شرایط فعلی مهم‌ترین موضوع این است که از همین ابتدا آقای رئیسی به عنوان رئیس‌جمهور کشورمان، گام اول را درست بردارند.». مطابق نقشه راه ۱۰ساله فناوری فضایی کشور تحقق ۴ گام برای تثبیت و دستیابی به فناوری فضایی مدنظر است:

۱- دستیابی کشور به مدار ۲۵۰ کیلومتر زمین است که در این گام ۴ ماهواره امید، نوید، فجر و رصد در این مدار قرار گرفتند.

۲- ماهواره‌های ایرانی در مدار ۵۰۰ کیلومتری از سطح زمین قرار گیرند و در این زمینه پرتابگر سیمرغ و ماهواره‌های پارس، ظفر و طلوع طراحی و ساخته شدند.

۳- ایران باید بتواند ماهواره خود را در مدار هزار کیلومتر از سطح زمین قرار دهد تا دستیابی به مدار لئو تکمیل و تثبیت شود.

۴- کشورمان به مدار ژئو که ۳۶ هزار کیلومتری سطح زمین است، دست یابد و فناوری فضایی به تثبیت نهایی برسد.

شواهد نشان می‌دهد کشورمان طی سال‌های اخیر از گام دوم فراتر نرفته است. با این حال سازمان فضایی ایران برای تثبیت دستاورد‌های فضایی در مدار لئو پیش‌بینی کرده بود تا پایان دولت قبل، ۶ پرتاب مداری (در مدار ۵۰۰ کیلومتری) و ۲ پرتاب زیرمداری انجام شود که هیچ یک به مرحله اجرا نرسید. این در حالی است که امروز بیشترین کاربرد‌ها در مدار لئو انجام می‌شود و ماهواره‌های مخابراتی که در دنیا تحت پروژه‌هایی مانند استارلینک، وان وب، تله ست و امثالهم برای اینترنت ماهواره‌ای ایجاد شده‌اند از مدار لئو استفاده می‌کنند؛ بنابراین دولت جدید باید برای رفع ناکامی‌های دولت قبل و پیشبرد صنعت فضایی کشور اجرای گام سوم را در اولویت قرار دهد.