نقشه راه برای داستان نویسی دینی

به گزارش مجله خبری نگار/خراسان: مهدی قزلی، نویسنده با بیان این‌که «تخیل» و «تاریخ‌نگاری» تنها روش‌های موجود برای نوشتن درباره واقعه عاشورا نیست، گفت: «برای این هدف روش‌های مختلفی وجود دارد. این‌طور نیست که در این حوزه یا باید تخیل کرد یا امانت‌دار بود و هیچ چیز به متن اضافه نکرد. زندگی ائمه و حضرات به این دلیل که اعتقاد ما مبنی بر معصومیت آن‌هاست؛ کار را در داستان‌نویسی سخت کرده‌است. به این دلیل که ما می‌گوییم حضرات از روی هوای نفس سخن نمی‌گویند و سخن و کار آن‌ها حجت است؛ بنابراین عده‌ای معتقدند که حتی نباید یک واو در سخنان ایشان تغییر کند که این اعتقاد بیراهی نیست».

مشاور معاونت فرهنگی در امور ادبیات و پاسداشت زبان فارسی در گفتگو با ایرنا، درباره روش‌هایی که می‌توان درباره واقعه عاشورا کتاب نوشت تا نویسنده دچار اشتباه نشود، توضیح داد: «نسبت دادن چیزی به ایشان و از زبان ایشان، اقدام خطرناکی است و خطر خروج از مسائل اعتقادی وجود دارد. ممکن است نویسنده نخواهد این کار را انجام بدهد و ممکن است نسبت دادن کار یا حرفی به یک امام معصوم در حالی که آن کار از او سر نزده است و عکس این مسئله یعنی نسبت ندادن، در حالی که آن حرف بیان شده‌است، اتفاق بیفتد».

الگوگیری از فیلم «سفیر»

قزلی درباره نقش ادبیات در تولید آثار در این حوزه گفت: «روش‌های دیگری برای این‌که بتوان متن و روایت را جذاب کرد، وجود دارد. به عنوان مثال، یکی این‌که از اصل ماجرا و خود معصوم فاصله بگیریم. این اتفاقی است که به شکلی در فیلم «سفیر» می‌افتد. در این فیلم کسی را می‌بینیم که از بیرون حسی دارد. او را می‌بینیم و می‌شنویم و نه قصه معصوم را؛ قصه معصوم در حاشیه است. البته قصه معصوم به معنای محتوایی اصل است، اما به معنای دراماتیک در فرع ماجرا قرار می‌گیرد». این مستندنگار با اشاره به داستان وهب بن عبدا... بن حباب کلبی از شهدای واقعه کربلا و یاران امام حسین (ع) گفت: «منابع، وهب را جوانی مسیحی دانسته‌اند که به همراه مادرش به‌دست امام حسین (ع) مسلمان شد و همراه با امام به کربلا آمد و در روز عاشورا به شهادت رسید. برای مثال داستان وهب را می‌توانید مقداری دستکاری کنید. اما اگر بخواهید داستان امام حسین (ع) را در عاشورا بنویسید، باید مواظب باشید که هر جمله امام حسین (ع) چه بوده‌است».

تنوع تکنیک‌ها

به گفته قزلی، با تغییر زاویه دید و انتخاب زمان و مکان و شخصیت محوری شاید بتوان در حوزه داستان‌نویسی ائمه (ع) ورود کرد. روش دیگری هم وجود دارد که توسط روضه‌خوان‌ها انجام می‌شود. آن‌ها چیزی به اسم زبان حال داشتند و می‌گفتند زبان حال. یعنی این‌که این حرف امام نبود، بلکه برداشت روضه‌خوان از موقعیت است. گاهی می‌توان با زبان حال این کار را انجام داد». وی ادامه داد: «تعداد تکنیک‌ها به تعداد نویسندگان خلاق که کاربلد هستند و می‌دانند چگونه بنویسند و مسئله را مطرح کنند، متفاوت است. به نظرم برای این منظور باید گفتگو‌هایی شکل بگیرد و نویسندگانی که در این حوزه فعالیت کرده‌اند، با یکدیگر گفتگو کنند و تجربیات خود را در دسترس همه قرار دهند».