«الهی خدا دیوونِتو بکنه»

به گزارش مجله خبری نگار، صفحه گروه واژه‌گزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی در نوشتاری که به‌تازگی منتشر کرده، به اصطلاح «الهی خدا دیوونِتو بکنه» پرداخته است: «بنا بر اخلاق دینیِ ایران قدیم، هرکس به‌خودی‌خود خوب است؛ زیرا انسان آفریدهٔ «اهورامزدا» ست، و هرمزد جز خوبی نمی‌آفریند. اگر کسی بد یا خبیث است، ازاین‌روست که دیوی در تن او جای گرفته‌است، و باید کوشید تا این دیو بیرون شود. اساس این فکر هنوز در افکار و اصطلاحات و ضرب‌المثل‌های عامیانه موجود است.... کلمهٔ «دیوانه» در فارسی نیز نموداری از همین اندیشه است. در یک اصطلاح عامیانه هم، که گاهی بر زبان زنان جاری می‌شود، یادگاری از این معنی باقی مانده‌است، و مادری که از طفلش به‌ستوه می‌آید، فریاد برمی‌آورَد: «الهی خدا دیوونِتو بکنه»؛ که صورت صحیح پهلوی آن باید چنین باشد: bȇ kunȇt. این جمله شاید در نظر اول بی‌معنی به‌نظر برسد، ولی فعل مرکبِ bȇ kartan در پهلوی به‌معنی بیرون کردن و خارج کردن است. پس معنی این اصطلاح چنین است: «خدا دیو‌های تو را بیرون کند»؛ این اصطلاح، که امروز نوعی نفرین محسوب می‌گردد، در اصل یک جملهٔ دعایی است.

برگرفته از: بهرام فره‌وشی، «چند اندرز از دینکَرت»، در نشریهٔ انجمن فرهنگ ایران باستان، دورهٔ اول، آذر ۱۳۴۲، ش ۲، ص ۴۷.»