اعتقاد تشیع در مورد عالم برزخ

عالم برزخ در اعتقاد تشیع به چه صورت است؟

مجله خبری-سبک زندگی نگار: اعتقاد داریم که بین این جهان و آخرت، عالمی وجود دارد به نام برزخ. عالم برزخ، عالمی است که روح همه‌ی انسان‌ها بعد از مرگ تا روز قیامت در آن قرار می‌گیرند. واژه برزخ در قرآن کریم، سه بار تکرار شده است (سوره فرقان، آیه۵۳؛ سوره الرحمن، آیه۲۰؛ سوره مؤمنون، آیه۱۰۰، اما تنها در آیه۱۰۰) سوره مومنون به معنای اصطلاحی به کار رفته است. در این آیه، خداوند پس از بیان نابجا بودن درخواست برخی افراد که هنگام رویارویی با مرگ، خواهان بازگشت به دنیا می‌شوند، اعلام می‌کند که اینان تا روز قیامت در برزخ به سر خواهند بُرد.

برزخ در لغت، به معنای فاصله میان دو چیز است. زیرا عالم برزخ فاصله میان دنیا و آخرت است و این دو را به هم وصل مى کند به همین دلیل، آن را برزخ مى نامند.

برْزَخْ عالَم میان دنیا و قیامت است که از آن به قیامت صغری، عالم قبر و عالم مثال نیز تعبیر می‌شود. بعد از مرگ و جدایی روح از بدن مادی، انسان به برزخ ورود می‌یابد که اولین مرحله از آن، سؤال قبر است که به باور گروهی از متفکران، خطاب به بدن مثالی است و به باور گروهی دیگر، خطاب به بدن مادی موجود در قبر خاکی است.

بر اساس آموزه‌های اسلامی، این عالم برای هر دو گروه مؤمن و غیرمؤمن وجود دارد؛ با این تفاوت که برای مؤمنان، بهشت و برای کافران، جهنم است.

در برزخ، امکان تکامل و تنزل توسط رفتار‌های اختیاری، از عموم انسان‌ها - به استثنای کودکان - سلب می‌شود اگرچه این امکان توسط آثار اعمالی که سابقا در دنیا انجام داده‌ایم، وجود دارد.

درباره وجود شفاعت در برزخ نیز میان محققان اختلاف نظر است: گروهی حیطه شفاعت را اعم از قیامت و برزخ می‌دانند؛ و گروهی نیز آن را منحصر به قیامت می‌دانند.

عالم برزخ، عالمی بین دنیا و آخرت است

حیات برزخی از منظر مفسران شیعه و اهل سنت

برزخ، عالمى است که ارواح همه انسان‌ها پس از مرگ تا روز قیامت در آن قرار مى گیرند. بنا بر دیدگاه‌های موجود در تفاسیر، حیات برزخى، از موارد اختلافی بین شیعه و سنی‌ها است تا جایی که برخی از اهل تسنن اعتقاد به ارتباط با ارواح درگذشتگان را حرام می‌دانند. با روش توصیفی تحلیلی و در مواردی علمی و با استفاده از ابزار کتابخانه‌ای نشان میدهد که مفسران در مفهوم حیات برزخی، به توسعه مفهوم آیات از منظر روایات نیاز دارند و با اکتساب اختلاف دیدگاه تفاسیر شیعه و سنی، تحلیل و نقد منصفانه، مفهوم اصیل عالم برزخ و حیات برزخی را می‌توان تبیین کرد تا با استناد به آن مفاهیم، اختلاف بین مفسران در مواردی، چون استعانت از ارواح اولیاى الهى، استغاثه و توسل به ایشان بعد از وفاتشان و زیارت قبور مردگان، مرتفع گردد.

البته از جزئیات عالم برزخ آگاهى زیادى نداریم و نمى توانیم داشته باشیم، این قدر مى دانیم که ارواح انسان‌ها مانند اون دنیا با توجه به اعمال آن‌ها عذاب می‌کشند و به پاداش دست پیدا می‌کنند. ارواح نیکان و صالحانى که در درجات بالا قرار دارند (مانند ارواح شهدا) در آن جهان، متنعم به نعمتهاى فراوانى هستند و نیز ارواح ظالمان و حامیان آن‌ها در آن جهان عذاب می‌بینند.

گروه سومى که گناهان کمترى دارند نه جزء این دسته اند و نه جزء آن دسته، و شامل هیچ کدام از عذاب‌ها و کیفر‌ها نیستند، گویى در جهان برزخ در حالتى مانند خواب فرو مى روند و در رستاخیز بیدار مى شوند!

اگرچه اکثریت مذاهب در ادیان ابراهیمی یهودیت، مسیحیت و اسلام معتقد به تجدید حیات افراد نیستند، اما گروه‌های خاصی در این ادیان به تناسخ اشاره می‌کنند. تناسخ مفهومی فلسفی یا دینی و بیان کننده مرحله‌ای از حیات موجود زنده است که زندگی جدیدی را در جسم یا هر کالبد دیگری بعد ازهر مرگ آغاز می‌کند. همچنین به آن تولد مجدد یا انتقال می‌گویند و بخشی از آموزه سمساره درباره‌ی وجود چرخه‌ای است. این اصل اساسی همه ادیان شاخص هند، یعنی بودیسم، هندوئیسم، جینیسم و سیک است.

منبع: بیتوته