سرنوشت برنامه کاهش آسیب اعتیاد بهزیستی با قانون جوانی جمعیت/ تکلیف معتادان با روابط پرخطر چیست؟

به گزارش مجله خبری نگار، سازمان بهزیستی برنامه کاهش آسیب اعتیاد را در زمینه پیشگیری از ابتلا به بیماری‌های عفونی و واگیر همچون بیماری‌های مقاربتی، ایدز و هپاتیت در میان جمعیت هدف پرخطر بالاخص معتادان و افراد دارای روابط خارج از عرف اجرا می‌کند و از آنجا که این بیماری‌ها با فقر ارتباط بسیار نزدیکی دارند، لذا حمایت‌های همه جانبه اقتصادی، اجتماعی از این افراد ضروری است. سازمان بهزیستی کشور هم به سبب مسئولیت‌هایی که در زمینه اعتیاد بر عهده دارد و هم به علت ضرورت حمایت از اقشار آسیب‌دیده و در معرض آسیب (آسیب‌پذیر) در زمینه پیشگیری، کاهش و کنترل اچ آی وی/ایدز و حمایت از افراد مبتلا و خانواده‌های آنان فعالیت می‌کند.

در این راستا برنامه‌های کاهش آسیب در سازمان بهزیستی به منظور کاهش عوارض مصرف مواد و پیشگیری از اچ‌ای وی اجرا می‌شود و جامعه هدف اصلی این برنامه‌ها، مصرف کننندگان مواد دارای رفتار‌های پرخطر مانند معتادان، تزریقی‌ها و بی‌خانمان‌ها اعم از زن و مردان هستند. خدمات و برنامه‌های کاهش آسیب شامل آموزش، توزیع اقلام کاهش آسیب مانند سوزن و سرنگ، کاندوم، پدالکلی و... اقامت شبانه، ارائه تغذیه و وعده غذایی، حمایت‌های اجتماعی، خدمات ارجاع و پیگیری، آزمایش سریع اچ آی وی، مشاوره و خدمات سیار است.

این درحالیست که مطابق ماده ۵۱ قانون جوانی جمعیت و حمایت از خانواده، هرگونه توزیع رایگان یا یارانه‌ای اقلام مرتبط با پیشگیری از بارداری و کار گذاشتن اقلام پیشگیری و تشویق به استفاده از آن‌ها در شبکه بهداشتی درمانی وابسته به دانشگاه‌های علوم پزشکی ممنوع است و هرگونه ارائه دارو‌های جلوگیری از بارداری در داروخانه‌های سراسر کشور و شبکه بهداشت و کار گذاشتن اقلام پیشگیری باید با تجویز پزشک باشد.

حال سوالی که مطرح می‌شود این است که آیا ماده ۵۱ قانون جوانی جمعیت و حمایت از خانواده می‌تواند برنامه کاهش آسیب سازمان بهزیستی که در بخشی از اجرای این طرح به توزیع اقلام کاهش آسیب ـ با توزیع بسته‌های پیشگیری از بارداری بین جمعیت دارای رفتار‌های پرخطرـ می‌پردازد را تحت تاثیر قرار دهد؟. از سوی دیگر یکی دیگر از نگرانی‌های کارشناسان با اجرای این ماده، افزایش مبتلایان به ایدز و بیماری‌های مقاربتی هستند.

فاطمه رضوان مدنی، رئیس مرکز توسعه پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی کشور با بیان اینکه ماده مذکور قانون جوانی جمعیت و حمایت از خانواده برای ممنوعیت توزیع اقلام پیشگیری در گروه‌های عموم جامعه اشاره کرده است و برای گروه‌های کوچک و خاص نیست، بیان کرد: سال‌ها پیش توزیع اقلام پیشگیری از بارداری در مراکز بهداشتی انجام می‌شده که براساس سیاست‌های جدید، مدت‌هاست که این کار جمع‌آوری و متوقف شده است.

وی ادامه داد: در سازمان بهزیستی توزیع بسته‌های کاهش آسیب برای گروه‌های کوچک و برنامه‌های پیشگیری از اچ آی وی صورت می‌گیرد و شامل جمعیت‌های عمومی نیست.

رئیس مرکز توسعه پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی کشور در پاسخ به این سوال که آیا ماده ۵۱ قانون جوانی جمعیت و حمایت از خانواده طرح کاهش آسیب سازمان بهزیستی را تحت تاثیر قرار می‌دهد؟ اظهار کرد: توزیع اقلام پیشگیری از بارداری در برنامه‌های کاهش آسیب با توجه به محدودیت کار، جمعیت خاص و وجود برنامه خاص، صدمه‌ای به موضوع جوانی جمعیت نخواهد زد، چراکه در این برنامه توزیع قرص صورت نمی‌گیرد و توزیع اقلام پیشگیری فقط در جمعیت‌های محدود، کوچک و خاص و با هدف پیشگیری از بیماری اچ آی وی و بیماری‌های مقاربتی انجام می‌شود.

رضوان مدنی تصریح کرد: همچنین حذف توزیع اقلام پیشگیری ازبارداری توسط شبکه‌های بهداشت که قبلا انجام می‌شد، تداخلی با برنامه‌های کاهش آسیب و اچ آی وی ندارد، زیرا گروه‌های هدف برنامه‌ها با هم تفاوت دارند. در نتیجه برنامه‌های کاهش آسیب مجوز خاص دارند و با توجه به توزیع محدود کاندوم میان جمعیتی خاص، برای برنامه‌ای خاص که دارای هدفی خاص است، تداخلی با طرح جوانی جمعیت ایجاد نمی‌شود.