فاصله شوکه‌کننده کارخانه - بازار و رقص قیمت‌ها

به گزارش مجله خبری نگار، بازار خودرو در هفته‌های اخیر بار دیگر با شوک قیمتی مواجه شده است. پس از ماه‌ها تعادل نسبی در معاملات، قیمت‌ها در تمامی بخش‌ها از خودرو‌های وارداتی تا مونتاژی و داخلی روند صعودی به خود گرفته‌اند. فعالان بازار از بازگشت واسطه‌ها خبر می‌دهند؛ نشانه‌ای از اینکه بازار دوباره به تنظیمات پیشین خود بازگشته و فاصله قیمت کارخانه و بازار آزاد در حال گسترش است.

نامشخص بودن واردات و محدودیت عرضه

بررسی‌های پلتفرم‌های آنلاین نشان می‌دهد برخی مدل‌های وارداتی در هفته‌های اخیر ۵۰۰ میلیون تا یک میلیارد تومان افزایش قیمت داشته‌اند.

مسیح فرزانه، کارشناس بازار خودرو، مبهم بودن وضعیت واردات در سال ۱۴۰۴ را عامل اصلی این جهش می‌داند و به «ایران» می‌گوید: «آمار رسمی از واردات ۲۵ هزار خودرو سخن می‌گوید، اما این خودرو‌ها مربوط به ثبت سفارش‌های سال گذشته‌اند و عرضه تازه‌ای صورت نگرفته است.»

محدودیت عرضه و رشد تقاضا باعث شده حتی خودرو‌های داخلی روند صعودی قیمت را تجربه کنند. این کارشناس بازار خودرو همچنین نوسانات ارزی را عامل دوم افزایش قیمت‌ها می‌داند. به گفته او، افزایش نرخ دلار، نسبت عرضه و تقاضا را کاملاً بر هم زده است. حتی با تعدیل نرخ ارز، بازار همچنان در وضعیت بلاتکلیفی قرار دارد.

سیگنال‌های منفی به بازار

این کارشناس خودرو با اشاره به خودرو‌های پرتقاضایی مانند پژو ۲۰۷، تارا و دنا، می‌گوید: «فاصله قیمت کارخانه و بازار در این مدل‌ها که رند بازار خودرو هستند همواره قابل توجه بوده و اکنون دوباره در حال گسترش است.» او به کاهش تیراژ عرضه خودروسازان در نیمه اول سال نسبت به مدت مشابه سال گذشته اشاره کرده و آن را سیگنالی منفی برای بازار می‌داند.

رویافروشی یا خالی فروشی؟

اما جذابیت سرمایه‌ای خودرو همچنان پابرجاست. حذف شرط بلوکه پول در فروش‌های اخیر باعث شد موجی از ثبت‌نام‌ها ایجاد شود؛ این نشان می‌دهد مردم با آگاهی از ریسک تحویل طولانی‌مدت، خودرو را به چشم یک کالای سرمایه‌ای نگاه می‌کنند حتی کاهش تیراژ تولید و افزایش ریسک تأخیر در تحویل خودرو، مانع ثبت‌نام مردم نشده و آنها حاضرند شانس خود را در خرید خودرو امتحان کنند. مسیح فرزانه کارشناس بازار، استقبال مردم از این شرایط فروش را گواهی بر سرمایه‌ای باقی ماندن خودرو در ذهن جامعه می‌داند. او این نوع عرضه را «رویافروشی» می‌نامد و توضیح می‌دهد: «برخی خودروسازان با هدف جذب نقدینگی اقدام به فروش‌هایی کرده‌اند که بیشتر شبیه خالی‌فروشی است تا فروش واقعی. با این حال، حضور گسترده مردم در این طرح‌ها نشان می‌دهد که خودرو هنوز کالای سرمایه‌ای محسوب می‌شود و خریداران حتی با پذیرش ریسک طولانی‌مدت تحویل، اقدام به ثبت‌نام می‌کنند.»

خودرو کالای سرمایه‌ای در دوران تورم

در سال‌های اخیر، بازار خودرو همواره یکی از پناهگاه‌های سرمایه در دوران تورم بوده است. هرچند این نقش اکنون تا حدی به بازار‌هایی مانند ارز و طلا منتقل شده، اما به دلیل واکنش کندتر خودرو نسبت به نوسانات اقتصادی، همچنان توجه سرمایه‌گذاران را به خود جلب می‌کند.

عبدالله بابایی، کارشناس بازار خودرو، در گفت‌و‌گو با «ایران» تأکید می‌کند که بازار خودرو دوباره از حالت مصرفی خارج شده و به کالایی سرمایه‌ای تبدیل شده است. او می‌گوید: «نوسانات ارز، مردم را به سمت خرید دارایی‌هایی مانند خودرو سوق داده است. حتی وقتی قیمت‌ها بالا باشد، تقاضا همچنان افزایش می‌یابد؛ زیرا خودرو در شرایط تورمی به نوعی سپر سرمایه‌ای تبدیل شده و خریداران به دنبال حفظ ارزش دارایی خود هستند.»

بابایی دلیل افزایش قیمت خودرو‌های داخلی و وارداتی را دو عامل اصلی می‌داند: «افزایش نرخ ارز و فاصله قابل توجه قیمت کارخانه تا بازار آزاد، انگیزه واسطه‌ها و دلالان را بار دیگر فعال کرده است. ثبات نرخ ارز برای چند ماه می‌تواند التهاب بازار را کاهش دهد، اما بی‌ثباتی ارزی و سردرگمی سرمایه‌گذاران، بزرگ‌ترین تهدید برای ثبات بازار به شمار می‌رود. وقتی قیمت یورو از ۹۵ هزار تومان به ۱۲۵ هزار تومان افزایش می‌یابد، اما قیمت خودرو ثابت می‌ماند، خریداران برای حفظ ارزش دارایی خود وارد بازار می‌شوند و همین موضوع باعث افزایش شدید تقاضا و در نتیجه رشد قیمت‌ها می‌شود.»

او درباره وضعیت فعلی بازار توضیح می‌دهد: «افزایش قیمت خودرو‌های وارداتی عمدتاً ناشی از رشد نرخ ارز و محدودیت در تخصیص ارز و ترخیص خودروهاست، در حالی که افزایش قیمت خودرو‌های داخلی نیز به دلیل افزایش نرخ ارز و شکاف میان قیمت کارخانه و بازار رخ داده است. در شرایط فعلی، نوسان ارزی باعث سردرگمی خریداران شده و آنها نمی‌دانند پول خود را در خودرو، ارز یا طلا سرمایه‌گذاری کنند؛ این سردرگمی، بزرگ‌ترین چالش اقتصادی فعلی بازار است.»

چشم‌انداز بازار رشد آرام، اما پایدار

بازار خودرو در حال حاضر در وضعیتی شکننده قرار دارد؛ محدودیت عرضه، نوسانات ارزی و نگاه سرمایه‌ای مردم سه ضلع اصلی افزایش قیمت‌ها هستند. کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند که رشد بازار خودرو آرام و خزنده باشد، اما مسیر افزایش قیمت‌ها ادامه خواهد یافت. حتی اگر نوسانات کوتاه‌مدت رخ دهد، روند کلی بازار صعودی است و انتظار می‌رود این وضعیت در ماه‌های آینده نیز ادامه یابد، به‌گونه‌ای که خودرو همچنان به کالای سرمایه‌ای پرتقاضا تبدیل شود.

بــــرش

شکاف قابل توجه قیمت خودرو‌های داخلی

بررسی بازار خودرو نشان می‌دهد فاصله قیمتی بین کارخانه و بازار آزاد در برخی مدل‌های پرتقاضای داخلی به شکل چشمگیری افزایش یافته است. به عنوان مثال: پژو ۲۰۷ پاناروما دنده‌ای با قیمت کارخانه ۸۳۵ میلیون تومان، در بازار آزاد به یک میلیارد و ۱۲۰ میلیون تومان رسیده است.

پژو ۲۰۷ اتوماتیک TU۵P در کارخانه ۹۹۴ میلیون تومان قیمت‌گذاری شده، اما در بازار آزاد با ۱ میلیارد و ۲۹۰ میلیون تومان معامله می‌شود. پژو پارس XU۷P که در کارخانه ۴۴۵ میلیون تومان به فروش می‌رسد، در بازار آزاد یک میلیارد تومان قیمت خورده است. شاهین G دنده‌ای نیز از قیمت کارخانه ۹۱۸ میلیون تومان، به ۱ میلیارد و ۲۲۰ میلیون تومان در بازار آزاد رسیده است. ارقامی که نشان می‌دهد که شکاف بین قیمت کارخانه و بازار آزاد، زمینه را برای رشد حضور واسطه‌ها و افزایش سوداگری فراهم کرده و التهاب بازار خودرو‌های داخلی را بیش از پیش تشدید کرده است.

منبع: ایران-یاسمن صادق‌شیرازی