به گزارش مجله خبری نگار، طبق گزارش مجله تحقیقات ژئوفیزیکی: سیارات، یک تیم علمی از دانشگاه ویرجینیا تک، دانشگاه لیون و دانشگاه ایالتی آریزونا - با استفاده از دادههای کاوشگر ماژلان - مدلی از یکی از غیرمعمولترین اجرام سیاره زمین، یعنی گنبد ناوارینا، و نحوه شکلگیری این سازند آتشفشانی غیرمعمول را کشف کردهاند.
این آتشفشانها برخلاف همتایان خود روی زمین هستند؛ آنها در سراسر سطح پراکنده شدهاند و دارای شیبهای تندی در لبههای خود هستند. دانشمندان مکانیسم رشد این گنبد را با تغییر ویسکوزیته گدازه (یعنی سیالیت آن) و سختی لیتوسفر - لایه بالایی جامد سیاره - مدلسازی کردهاند.
آنها کشف کردند که تشکیل چنین گنبدهایی تحت دو شرط امکانپذیر است: پوسته انعطافپذیر و گدازه متراکم و با جریان آهسته. در این حالت، گدازه بلافاصله پخش نمیشود، بلکه جمع میشود و یک قله مسطح تشکیل میدهد. تحت تأثیر جاذبه، به تدریج مسطح میشود، در حالی که لبهها به سرعت رشد میکنند و در نتیجه شکل "پنکیک" مشخصه را ایجاد میکنند.
محققان خاطرنشان میکنند که این مدل هنگام شبیهسازی گنبدی به عرض حدود ۵۵ کیلومتر، به خوبی با مشاهدات مطابقت دارد. دادههای جمعآوریشده توسط کاوشگر ماژلان در دهه ۱۹۹۰ به آنها اجازه داد تا جزئیات دقیقی از سطح سیاره را که قبلاً غیرقابل تصور بود، ببینند. اکنون مشخص است که حتی بدون تکتونیک صفحهای، مانند زمین، زهره میتواند به لطف خواص گدازهها و رفتار لیتوسفر خود، سازندهای آتشفشانی پیچیدهای تشکیل دهد.
به گفته دانشمندان، علاقه به آتشفشانهای زهره تصادفی نیست، زیرا ممکن است بخشی از فرآیندهای زمینشناسی گستردهتری باشند که تا به امروز در این سیاره ادامه دارند. به عنوان مثال، تاجهای غولپیکر روی سطح آن نیز با حرکات داخلی و تغییر شکلهای لیتوسفر مرتبط هستند.