همه نکاتی که باید در مورد گلوکز بدانید!

به گزارش مجله خبری نگار/خبرنامه دانشجویان ایران؛ بدن انسان یکی از شگفتی‌های آفرینش است که اگر کوچک‌ترین اجزای آن به درستی عمل نکنند تعادل کلی و سلامت عمومی فرد به خطر می‌افتد. گلوکز یکی از این اجزا به شمار می‌آید که تنظیم و تعادل آن برای بدن بسیار مهم است. اما گلوکز چیست؟ گلوکز ساده‌ترین کربوهیدرات و یک نوع قند از خانواده مونوساکارید‌ها محسوب می‌شود که به عنوان منبع اصلی انرژی برای سلول‌ها عمل می‌کند.

این قند ساده یکی از محصولات اصلی هضم کربوهیدرات‌ها در غذا‌هایی مانند نان، برنج و میوه‌ها به‌شمار می‌آید. در واقع گلوکز از طریق جریان خون به سلول‌های بدن منتقل می‌شود و در فرآیند‌های متابولیکی مانند تنفس سلولی مورد استفاده قرار می‌گیرد تا انرژی مورد نیاز سلول‌ها تامین شود. هورمون‌هایی مانند انسولین سطح این ماده را در خون تنظیم می‌کنند.

برای حفظ سطح متعادل گلوکز و تامین انرژی مورد نیاز بدن بسیاری از ورزشکاران و افرادی که به سلامتی خود اهمیت می‌دهند به دنبال خرید مکمل در شیراز هستند. مکمل‌های مختلفی در بازار وجود دارند که می‌توانند به تنظیم قند خون و بهبود عملکرد ورزشی کمک کنند. با این حال مهم است که قبل از مصرف هر گونه مکملی با پزشک یا متخصص تغذیه مشورت کنید تا از ایمن و موثر بودن آن برای خود اطمینان حاصل کنید.

فواید گلوکز برای بدن

گلوکز یه جور سوخت خیلی مهمه برای بدن ماست و نقش خیلی حیاتی تو خیلی از فرآیند‌های زیستی داره. در واقع میشه گفت که گلوکز منبع اصلی انرژی برای خیلی از کار‌های بدن محسوب میشه. حالا بریم ببینیم گلوکز دقیقاً چه فوایدی برای بدن داره:

تامین انرژی سلول‌ها

گلوکز مثل یه بنزین برای سلول‌های بدن به خصوص سلول‌های مغز، ماهیچه‌ها و گلبول‌های قرمز عمل میکنه. اگه گلوکز کافی نباشه این سلول‌ها نمی‌تونن درست کار کنن و ممکنه دچار مشکل بشن.

حفظ عملکرد مغز

مغز ما خیلی پرانرژیه و برای اینکه درست کار کنه به یه عالمه گلوکز نیاز داره. در واقع، مغز تقریباً همیشه از گلوکز به عنوان سوخت استفاده میکنه. به همین خاطر سطح مناسب گلوکز برای تمرکز حافظه و کلا عملکرد مغز خیلی مهمه.

سوخت برای فعالیت‌های فیزیکی: وقتی ورزش می‌کنیم یا فعالیت بدنی داریم عضلاتمون از گلوکز برای تولید انرژی استفاده می‌کنن. یه چیزی به اسم گلیکوژن هم تو کبد داریم که در واقع همون گلوکز ذخیره شده‌ست. وقتی به انرژی سریع نیاز داریم گلیکوژن خیلی زود تبدیل به گلوکز می‌شه و به عضلاتمون کمک می‌کنه.

حفظ عملکرد سیستم ایمنی: سلول‌های سیستم ایمنی بدن هم برای اینکه بتونن درست کار کنن و با عفونت‌ها و بیماری‌ها مبارزه کنن به گلوکز نیاز دارن. گلوکز به این سلول‌ها انرژی میده تا قوی بمونن.

تنظیم قند خون: بدن ما یه سیستم خیلی دقیق برای تنظیم سطح گلوکز خون داره. هورمون‌هایی مثل انسولین و گلوکاگون به بدن کمک می‌کنن تا سطح گلوکز رو تو یه محدوده مناسب نگه داره. اینطوری انرژی بدن همیشه متعادل می‌مونه و از نوسانات شدید قند خون جلوگیری میشه.

پیشگیری از خستگی و ضعف: وقتی سطح گلوکز خون خیلی پایین میاد ممکنه احساس خستگی، ضعف و ناتوانی تو تمرکز کنیم. تامین گلوکز کافی به بدن کمک می‌کنه تا انرژی لازم برای فعالیت‌های روزمره رو داشته باشیم و سرحال بمونیم.

یادتون باشه که گلوکز برای بدن خیلی مهمه، اما باید حواسمون به سطحش باشه. چون اگه خیلی زیاد بشه می‌تونه مشکلاتی مثل دیابت رو به وجود بیاره. پس بهتره همیشه یه رژیم غذایی متعادل داشته باشیم و به طور منظم ورزش کنیم تا سطح گلوکز خونمون تو محدوده نرمال بمونه.

سطوح طبیعی گلوکز چقدر است

حفظ سطح گلوکز در محدوده نرمال برای اینکه بدن ما سالم و سرحال بمونه خیلی مهمه. مخصوصاً کسایی که دیابت دارن باید خیلی به این موضوع دقت کنن.

یه نکته مهم اینه که سطح گلوکز خون قبل و بعد از غذا خوردن متفاوته. به طور کلی قبل از غذا خوردن سطح گلوکز باید بین ۹۰ تا ۱۳۰ میلی گرم در دسی لیتر باشه. بعد از غذا خوردن یکی دو ساعت بعدش نباید از ۱۸۰ میلی گرم در دسی لیتر بیشتر بشه.

حالا چی میشه که گاهی اوقات سطح قند خونمون بالا میره؟ دلایل زیادی داره مثلاً:

یه وعده غذایی خیلی سنگین و پر حجم

استرس و نگرانی

یه بیماری دیگه

کم تحرکی و ورزش نکردن

مصرف نکردن دارو‌های دیابت

همونطور که می‌بینید عوامل مختلفی می‌تونن باعث افزایش قند خون بشن. برای همین کسایی که دیابت دارن خیلی مهمه که هم حواسشون به تغذیه شون باشه هم استرسشون رو کنترل کنن هم فعالیت بدنی منظم داشته باشن و هم دارو‌ها شون رو به موقع مصرف کنن.

نحوه آزمایش سطح گلوکز

آزمایش قند خون به خصوص برای کسایی که دیابت دارن خیلی مهمه. بیشتر افراد دیابتی باید قند خونشون رو به طور منظم چک کنن و این کار رو جزئی از برنامه روزانه شون قرار بدن.

یکی از رایج‌ترین و آسون‌ترین راه‌ها برای آزمایش قند خون تو خونه استفاده از یه دستگاه کوچیکه که بهش میگن گلوکومتر تو این روش یه قطره کوچیک از خون رو با یه سوزن خیلی ریز (بهش میگن لانست) می‌گیریم و روی یه نوار تست می‌ریزیم. بعد این نوار رو داخل دستگاه گلوکومتر میذاریم و دستگاه خیلی سریع معمولاً تو کمتر از ۲۰ ثانیه نتیجه رو نشون میده.

یه نکته مهم دیگه اینکه اگه بدن انسولین کافی تولید نکنه ممکنه یه مشکل جدی به اسم کتواسیدوز به وجود بیاد. کتواسیدوز زمانی اتفاق می‌افته که بدن به جای قند شروع به سوزوندن چربی برای تولید انرژی میکنه. تو این حالت یه سری مواد زائد و سمی به اسم کتون تو بدن تولید میشه که میتونه خیلی خطرناک باشه.

پس حواسمون باشه که آزمایش منظم قند خون خیلی مهمه به خصوص برای کسایی که دیابت دارن. این کار به ما کمک میکنه تا از وضعیت قند خونمون باخبر باشیم و از مشکلاتی مثل کتواسیدوز جلوگیری کنیم.

اگر سطح گلوکز خون خیلی بالا یا خیلی پایین باشد چه کاری باید انجام دهیم

وقتی قند خون خیلی بالا میره انسولین به کمک میاد و اون رو پایین میاره. برای کسایی که دیابت دارن قند خون خیلی بالا یعنی اینکه ممکنه به تزریق انسولین مصنوعی نیاز داشته باشن. تو شرایطی که خیلی حاد نیست یه کم فعالیت بدنی هم می‌تونه قند خون رو پایین بیاره.

حالا قند خون خیلی پایین هم خطرناکه. وقتی سطح گلوکز به زیر ۷۰ میلی گرم در دسی لیتر میرسه خیلی پایین در نظر گرفته میشه. به این حالت میگن هیپوگلیسمی و می‌تونه خیلی جدی باشه. هیپوگلیسمی معمولاً وقتی اتفاق می‌افته که افراد دیابتی داروهاشون رو درست مصرف نکنن یا کمتر از حد معمول غذا بخورن یا خیلی زیاد ورزش کنن.

برای رفع هیپوگلیسمی خوردن یه وعده غذایی یا نوشیدن آبمیوه میتونه کمک کننده باشه و سطح گلوکز رو بالا ببره. کسایی که دیابت دارن معمولاً قرص‌های گلوکز هم دارن که می‌تونن بدون نسخه از داروخونه تهیه کنن و تو مواقع ضروری ازشون استفاده کنن.

جمع بندی

درست مثل خیلی از بیماری‌های دیگه مقابله با مشکلات قند خون قبل از اینکه خیلی جدی بشن خیلی راحت تره. داشتن یه سطح گلوکز سالم بخش مهمی از عملکرد درست بدن ماست. برای همین داشتن یه رژیم غذایی سالم و کامل در کنار ورزش خیلی مهمه.

البته برای بعضی از آدما این سبک زندگی کافی نیست. منظورم کساییه که دیابت دارن. این افراد تو نگه داشتن سطح گلوکز سالم و ثابت مشکل دارن و باید تحت درمان قرار بگیرن.

این دسته از آدما باید خیلی دقیق حواسشون به قند خونشون باشه، چون دیابت میتونه خطر مشکلات و عوارض مرتبط با گلوکز رو بالا ببره. همچنین فروشگاه پاورفیت میتونه گزینه‌ای مفید برای افرادی باشه که به دنبال راهکار‌های کمکی برای تنظیم قند خونشون هستن.