تشکیل حیات روی زمین وابسته به چه عناصری است؟

به گزارش مجله خبری نگار، در ظاهر حیات روی سیاره ما به منابعی مثل گرمای خورشید و اکسیژن وابسته است، اما واقعا ماجرا به این راحتی نیست و متغیر‌های زیادی دخیل بوده و هستند تا حیات شکل بگیرد. به‌طور مثال اگر جرم و مدار سیاره‌های دیگر منظومه مثل پلوتون کمی متفاوت بود یا اگر ماه فاصله کمتری با ما داشت یا دمای خورشید کمی بیشتر و کمتر بود سیاره زیبای ما نمی‌توانست میزبان حیات باشد. در این مطلب جنبه‌های مختلف موضوع را بیشتر بررسی می‌کنیم.

اگر خورشید دورتر بود؟ 

اگر زمین در فاصله دورتری از خورشید قرار داشت، ممکن بود سطح زمین مانند مریخ به صورت یک «صحرای منجمد» باشد؛ سطحی خشک و بی حاصل که روی آن آب و حتی دی اکسیدکربن هم بیشتر به صورت جامد وجود دارد، اما اگر زمین از این نزدیک‌تر به خورشید بود، در این صورت بیشتر شبیه به سیاره زهره می‌شد. به دلیل این که زهره بسیار به خورشید نزدیک است و اتمسفر آن از دی اکسیدکربن تشکیل شده و دمایش به ۴۸۰ درجه سانتی‌گراد می‌رسد. پس ما در ناحیه طلایی یا گولدیلاکسی نسبت به خورشید قرار داریم.

باتشکر ویژه از ماه 

اگر ماه بسیار کوچک‌تر از ابعاد فعلی اش بود، حتی وجود اختلالات بسیار کوچک در چرخش زمین، به مرور زمان در طول صد‌ها میلیون سال، روی هم انباشته و باعث می‌شد که زمین به طور مصیبت باری در چرخش خود دچار لنگی شود و بنابراین چنان تغییرات شدیدی در آب‌وهوا ایجاد می‌شد که وجود حیات را غیرممکن می‌ساخت.

برنامه‌های رایانه‌ای نشان می‌دهند که بدون وجود این ماه بزرگ (در حدود یک سوم ابعاد زمین)، احتمالا محور زمین در مدت زمان میلیون‌ها سال به اندازه ۹۰ درجه تغییر پیدا می‌کرد. از آن جا که دانشمندان عقیده دارند که پیدایش DNA به صد‌ها میلیون سال پایداری آب و هوایی نیاز داشته است، بنابراین زمینی که محور آن مرتباً جابه جا شود، چنان تغییرات فاجعه باری در آب و هوا ایجاد خواهد کرد که پیدایش DNA را غیرممکن می‌ساخت.

پاک‌سازی منظومه از سیارک‌ها

حتی وجود سیاره مشتری در منظومه شمسی، برای حیات کره زمین به نوعی خوش شانسی محسوب می‌شود. به این دلیل که گرانش شدید آن به بیرون راندن خرده سیارک‌ها از منظومه کمک می‌کند. در طول عصر شهاب سنگ ها، از ۳.۵ میلیارد سال تا ۴.۵ میلیارد سال پیش، تقریبا میلیارد‌ها سال طول کشید تا منظومه شمسی ما از باقی مانده‌های خرده سیارک‌ها و دنباله دار‌ها پاک شود. اگر مشتری بسیار کوچک‌تر از این و گرانش آن ضعیف‌تر بود، در این صورت هنوز منظومه شمسی ما مملو از خرده سیارک‌ها بود و با آن‌ها روی زمین، حیات غیرممکن می‌شد.

هزاران سال تعادل طلایی

ما در ناحیه گولدیلاکس جرم سیاره‌ای قرار داریم. اگر جرم زمین قدری کمتر بود، گرانش آن چنان ضعیف می‌شد که نمی‌توانست اکسیژن را در خود نگاه دارد. اگر بسیار زیاد بود، بسیاری از گاز‌های نخستین سمی را هنوز در خود داشت و به این ترتیب حیات را غیرممکن می‌کرد. این یعنی وزن کره زمین برای نگهداری یک ترکیب جوی مناسب برای حیات کاملا متعادل است. البته ماجرا به این موارد محدود نمی‌شود چرا که برای ایجاد حیات روی زمین نیاز به حضور زمین در نقطه طلایی مدار‌های سیاره‌ای بوده، همین‌طور نقطه مناسب در کهکشان راه شیری که فاصله استانداردی از سیاه‌چاله‌های مرکز کهکشان داشته باشد؛ حتی فاکتور‌هایی روی خود سیاره مثل مقادیر کاملا مناسبی از اقیانوس ها، لایه‌های زمین شناسی، محتویات اکسیژن، دما، انحراف محور چرخش و ... است. به این فهرست بلندبالا می‌توان آیتم‌های زیاد دیگری را اضافه کرد که اگر هر کدام از آنها طی هزاران سال کمی جابه‌جا می‌شد حیات روی سیاره ما شکل نمی‌گرفت و همه اینها نشان می‌دهد زندگی ما چه اتفاق جذاب و حساس و در عین حال حساب شده‌ای است.

منبع: خراسان