بدون توقف تا ترافیک ۲۰ درصدی؛ فرش قرمزی که برای ترمز ترافیک پهن می‌شود!

به گزارش مجله خبری نگار، شکستن قفل «ترافیک شهری» یکی از پرماجراترین چالش‌هاست. شهروندان در پشت‌صحنه ترافیک از موضوعاتی مانند «تلف‌شدن عمر، کلافگی، زندگی ثانیه‌ای با ترافیک و...» گلایه می‌کنند. مهار ترافیک با رشد فزاینده خودرو‌ها به‌موازات جمعیت، سخت‌تر شده است؛ به صورتی که هر جرقه‌ای می‌تواند این پدیده را تشدید کند.

بوی مهر از همین حالا به مشام می‌رسد

شمارش معکوس برای شروع سال تحصیلی آغاز شده و از همین حالا به دلیل بازگشت ساعات اداری ترافیک تهران تشدید شده است. هر سال مسئولان اقداماتی را برای رفع ترافیک انجام می‌دهند، اما بررسی‌ها نشان داده که آغاز ماه مهر با تصاویر ملال‌آوری از صحنه‌های ترافیک شهر تهران همراه است.

با بازگشایی مدارس به گفته مسئولین ۲۵ تا ۳۰ درصد ترافیک تهران و کلان‌شهر‌ها افزایش می‌یابد. این در حالی است که روزانه مجموع بیش از ۴۲ میلیون سفر در تهران انجام می‌شود. مهدی اقراریان، رئیس کمیته حقوقی و نظارت شورای شهر تهران می‌گوید که «سالانه ۱۸ درصد به تعداد خودرو‌های پایتخت اضافه می‌شود و در حال حاضر ۸ برابر ظرفیت معابر تهران خودروی در حال تردد در تهران داریم.»

افزایش جریمه‌ها به گردپای علمی شدن هم نرسید

در کشور‌های اروپایی مانند استکهلم سوئد مطالعاتی برای مهار ترافیک مشخص شده بود. یکی از این راهکار‌ها ایجاد جریمه بود که با کاهش ۲۰ درصدی ترافیک در استکهلم همراه شد. اما دولت‌های مدرن که از روش‌های مختلف برای کاهش ترافیک استفاده کردند، ثابت کرده‌اند که این راه‌حل‌ها برای کاهش ترافیک مقطعی بوده و آثاری بلند مدت ندارد.

در این راستا محمدرضا کارگر، سرپرست مؤسسه کار و رفاه اجتماعی می‌گوید که باید شرایطی به وجود بیاوریم تا مردم بتوانند از طریق اینترنت کار‌های روزمره را درون منزل انجام دهند. در مقابل مهرداد تقی‌پور، کارشناسان مسائل شهری می‌گوید که همیشه نمی‌توان شهروندان را درون منزل خود نگه داشت؛ پس در این صورت باید بستر مناسبی برای تردد آنها ایجاد کرد تا بتوان در محیطی بدون ترافیک به سفر خود بپردازند.»

این امر واقع نمی‌شود مگر اینکه از پتانسیل‌های فناوری اطلاعات برای رفع ترافیک استفاده شود. رهبر معظم انقلاب همچنین پیرامون حل مشکلات ترافیکی، گفته است که این گرفتاری‌ها راه‌حلی دارد که باید از طریق علم آن را جست‌وجو کرد.

شرکت‌های دانش بنیان، ریشه بنیانی رفع ترافیک را به عرصه گذاشتند؛ حضور ۱۷ شرکت برای مدیریت ترافیک

در دنیا استفاده از فناوری‌ها و نرم‌افزار‌هایی که بتواند هدف رفع ترافیک را دنبال و تأمین کند، مورد استقبال بوده است. شرکت‌های دانش‌بنیان و خلاق برای توسعه این خدمات در کشور تلاش می‌کنند. پای دانش‌بنیان‌ها کمتر از ۵ سال است که به حل مشکلات ترافیکی و آلودگی هوای تهران باز شده است.

با حمایت گروه هوشمندسازی ستاد توسعه فناوری‌های فضایی و حمل‌ونقل پیشرفته معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری تولید محصولات و ارائه خدمات ۱۷ شرکت مورد حمایت قرار گرفته است.

«ترددشمار بلوتوثی»، «ترددشمار راداری»، «اسکتس»، «سامانه نرم‌افزاری تشخیص وقوع تصادفات»، «ثبت هوشمند تخلفات از طریق دوربین‌های نظارتی»، «بیتس»، «سیستم اولویت‌دهی به خودرو‌های اورژانس»، «سامانه نظارت و جمع‌آوری اطلاعات»، «سامانه اطلاع‌رسانی»، «دوربین‌های ثبت تخلفات»، «سامانه دریافت مجوز طرح ترافیک» و «ثبت وقایع» از جمله این محصولات است.

همچنین «سامانه زیرساخت مخابراتی»، «درخواست نصب المان‌های ترافیکی»، «طرح محدوده ترافیک»، «صدور آرم تردد» و «پارک آموزش ترافیک» نیز محصولات دیگر این حوزه است. 

در این راستا پویا علیمردانی، مدیرعامل شرکت کنترل ترافیک تهران معتقد است که شهرداری تهران قصد بهره‌گیری از شرکت‌های دانش‌بنیان را دارد و شرکت‌هایی که به شهرداری معرفی شده، توانایی‌هایی در زمینه مدیریت سیستم‌های هوشمند شهر تهران ارائه داده‌اند که شاید کمتر تاکنون به آنها توجه شده باشد.

علیمردانی تأکید می‌کند که «حتی در حوزه نگهداشت سیستم‌ها نیز نیازمند دانش شرکت‌های دانش‌بنیان هستند. در مورد دوربین‌های کنترل سرعت و سیستم‌های کنترلی چراغ‌ها مشکل داریم و سیستم چراغ مرکزی در شهر تهران مربوط به یک کشور خارجی است؛ بنابراین برای رفع عیوب و نگهداشت سیستم‌هایی که در اختیار داریم به کمک مجموعه‌های دانش‌بنیان نیاز داریم.»

افسران بر روی تکنولوژی مسلط شوند

کی از روش‌هایی که در بحران سوختی آمریکا در دهه ۷۰ میلادی مورداستفاده قرار گرفت، همپیمایی بود. بر اساس این ایده، به‌ازای هر چهار نفر که صاحب خودروی شخصی هستند، به جای چهار خودرو، یک خودرو تردد خواهد کرد.

از این رو یکی از شرکت تاکسی‌های اینترنتی در تهران این روش را عملیاتی کرد؛ اما موضوع اصلی این است که این ایده به‌خوبی میان مردم جا نیفتاده و فراگیر نشده است. همپیمایی قادر است از هر خودروی در حال تردد، ۳ خودرو را از چرخه ترافیکی حذف کند و میزان هزینه‌های سنگین بهره‌برداری از ناوگان حمل‌ونقل عمومی را کاهش خواهد داد. به گفته یکی از کارشناسان فرهنگ‌سازی و امکان اجرای زیرساختی آن از رکن اساسی برای رواج‌دادن به این نوع ایده است.

بررسی‌ها نشان می‌دهد که دوربین‌ها و رادار‌ها در جمع‌آوری داده‌های مربوط به ترافیک‌های شهری و جاده‌ای به کمک خودروسازان و رانندگان آمده‌اند تا با کاهش سطح ترافیک و اطلاع‌رسانی جاده‌ای، شرایط را بهبود ببخشند. یکی از مهم‌تری راهکار‌های رفع ترافیک که امروز موردبحث قرار گرفته، اطلاعات دریافتی بلادرنگ از سنسور‌ها بین وسایل نقلیه متصل و سیستم‌ها است که مسیر رانندگی را تنظیم می‌کند.

کمال پژمانفر، رئیس سابق پلیس راهور پیرامون تمرکز روی تکنولوژی برای حل مشکل ترافیک، می‌گوید که «فناوری و تکنولوژی مثل هوش مصنوعی موضوعاتی است که امروز کشوری مثل چین با جمعیت بسیار بالایی که دارد با آن ترافیک را کنترل کرده است. باید تا می‌توانیم نیروی انسانی را کم و افسران را روی تکنولوژی‌ها مسلط کنیم.»

هیچ‌کس فکرش را هم نمی‌کرد که هوش مصنوعی جایگزین انسان واقعی برای رفع یکی از چالش‌های مهم زندگی شهری باشد. در واقع از هوش مصنوعی برای تحلیل رفتار ترافیکی در تهران کمتر استفاده شده است. اما سوال اینجاست که هوش مصنوعی چطور جایگزین نیروی انسانی می‌شود؟

تکنولوژی در قامت یک کنترلگر هوشمند، جایگزین نیروی انسانی و کاهش‌دهنده خطر می‌شود که در این راستا می‌تواند با دقت بالا و به‌صورت شبانه‌روزی اطلاعات و تصاویری را از ترافیک ارائه کند. هرچند دستگاه‌های دولتی مرتبط با این بحث در ایران، تا کنون از این تکنولوژی بیشتر در حوزه نصب دوربین‌ها و جریمه استفاده کرده‌اند.

همچنین استفاده از هوش مصنوعی باعث می‌شود تا رانندگان با زیرساخت‌های جاده‌ای مانند چراغ‌راهنمایی و محل‌های پارک خودرو ارتباط برقرار کنند. برای مثال، اطلاعاتی از جمله فاصله بین یک چراغ‌راهنمایی تا چراغ بعدی به وسایل نقلیه متصل به شبکه منتقل می‌شود و امکان تنظیم زمان انتظار را برای آنها فراهم می‌کند یا با ارسال اطلاعات مربوط به پارکینگ‌ها و فضا‌های خالی در دسترس، به رانندگان کمک می‌کند تا بهترین مسیر و محل پارک را انتخاب کنند.

دولت ایران برای کاهش ترافیک سال‌هاست از راهکار‌های متعددی مانند اختصاص خطوط مخصوص به خودرو‌های امدادی، تخصیص سوبسید و یارانه برای حامل‌های انرژی، افزایش ظرفیت خودرویی خیابان‌ها و گذر‌ها استفاده می‌کند. به گفته کارشناسان جولان ترافیک با علم و استفاده از ظرفیت‌ها و امکانات مدرن امکان‌پذیر است و اگر تا به امروز روش‌های موجود اجرایی نشده به دلیل عدم آموزش‌های لازم و استفاده از ظرفیت‌های کشور به ویژه تهران است.