چگونه دوپامین بر رفتار‌های ما تاثیر دارد؟

به گزارش مجله خبری نگار، آیا تا به حال از خود پرسیده‌اید که چرا به انجام کار‌های چالش‌برانگیز مانند ماراتن یا حل معما‌های دشوار علاقه‌مند هستید؟ علم نشان می‌دهد که پاسخ به این سوال در "دوپامین" نهفته است.

دوپامین، پاداش مغز

دوپامین یک پیام‌رسان شیمیایی در مغز است که نقش مهمی در پردازش پاداش و انگیزه ایفا می‌کند. زمانی که ما کاری انجام می‌دهیم که احساس خوبی به ما می‌دهد، چه خوردن یک غذای خوشمزه و چه دریافت لایک در اینستاگرام، دوپامین در مغز آزاد می‌شود و ما را ترغیب می‌کند تا به دنبال آن فعالیت بیشتر باشیم.

اعتیاد به دوپامین

آنا لمبکه، روانپزشک و نویسنده کتاب "ملت دوپامین"، گوشی‌های هوشمند را به عنوان "سوزن زیرپوستی" امروزی توصیف می‌کند که دوپامین دیجیتالی را به طور ۲۴ ساعته در ۷ روز هفته در مغز ما آزاد می‌کنند. این امر می‌تواند منجر به اعتیاد به فعالیت‌هایی شود که پاداش‌های فوری دوپامینی را به همراه دارند، مانند چک کردن مداوم شبکه‌های اجتماعی یا بازی‌های آنلاین.

پارادوکس تلاش.

اما در عین حال، ما گاهی اوقات کار‌های سخت را به کار‌های آسان ترجیح می‌دهیم. مایکل اینزلیخت، روانشناس، این پدیده را "پارادوکس تلاش" می‌نامد. به عنوان مثال، بسیاری از افراد به جای استفاده از تله کابین، کوهنوردی می‌کنند تا از مناظر کوهستانی لذت ببرند.

چرا عاشق تلاش هستیم؟

اینزلیخت معتقد است که دو دلیل برای این موضوع وجود دارد:

ارزش قائل شدن برای تلاش: ما به طور ذاتی تمایل داریم برای چیز‌هایی که برای به دست آوردنشان تلاش می‌کنیم، ارزش بیشتری قائل شویم. این امر به ما کمک می‌کند تا احساس موفقیت و رضایت بیشتری داشته باشیم.
آزمون خودمان: گاهی اوقات، تلاش تنها راهی است که می‌توانیم خودمان را آزمایش کنیم و ببینیم تا چه حد می‌توانیم به خودمان فشار بیاوریم. این امر می‌تواند به ما در افزایش اعتماد به نفس و عزت نفس کمک کند.

مطالعات علمی

مطالعات علمی متعددی این ایده را تایید می‌کنند که دوپامین می‌تواند ما را به انجام کار‌های سخت ترغیب کند. در یک مطالعه، موش‌هایی که برای دریافت آب میوه مجبور بودند بینی خود را در سوراخی فرو کنند، با افزایش دفعات فرو کردن سر در سوراخ یا دریافت شوک الکتریکی خفیف، دوپامین بیشتری در مغزشان آزاد می‌شد.

خطرات دوپامین

در حالی که دوپامین می‌تواند انگیزه‌بخش باشد، اما خطراتی نیز دارد. دنبال کردن مداوم پاداش‌های غنی از دوپامین می‌تواند منجر به فرسودگی و رفتار‌های ناسالم شود. همچنین، فشار‌های اجتماعی برای موفقیت می‌تواند این پیگیری را بیشتر کند و فرهنگ رقابت و اعتبارسنجی خارجی را تقویت کند.

چطور دوپامین مغز ما را به انجام کار‌های سخت ترغیب می‌کند؟

کنترل دوپامین

با این حال، برخلاف برنامه‌ها یا دارو‌های اعتیادآور، سطح دوپامین زمانی که ما آگاهانه کار‌های سخت یا دردناکی را انجام می‌دهیم به طور ناگهانی افزایش نمی‌یابد. افزایش و کاهش دوپامین در این شرایط تدریجی‌تر است و احتمال اعتیاد به آن کمتر است.

نتیجه‌گیری

دوپامین یک ماده شیمیایی پیچیده در مغز است که نقش مهمی در انگیزه، پاداش و رفتار ما ایفا می‌کند. در حالی که دوپامین می‌تواند ما را به انجام کار‌های سخت ترغیب کند، اما آگاهی از خطرات آن و تلاش برای کنترل آن نیز مهم است. با درک علم پشت دوپامین، می‌توانیم از این ماده شیمیایی قدرتمند برای رسیدن به اهداف خود و زندگی یک زندگی شادتر و رضایت‌بخش‌تر استفاده کنیم.