هزار سال تصویر هدیه به آینده!

به گزارش مجله خبری نگار، هزار سال پیش جهان چه شکلی بوده است؟ این سوالی است که خیلی‌ها دوست دارند جوابش را بدانند، اما تنها به‌واسطه علم باستان‌شناسی، آثار به‌جامانده از آن دوران و مطالعات جغرافیایی می‌توان به یافته‌هایی از آن دوران رسید. داده‌های تصویری هم به زمانی برمی‌گردد که پای دوربین‌های تصویربرداری و فیلم‌برداری به دنیا باز شده‌است. ما حتی نمی‌دانیم جهان طی هزار سال آینده چه تغییراتی خواهد داشت و هیچ‌کدام از ما برای دانستن پاسخ این سوال زنده نخواهیم بود. شاید اگر مثل فیلم‌ها یک ماشین زمان داشتیم همه‌چیز حل می‌شد. شاید همین کنجکاوی باعث شده که یک فیلسوف تجربی در آریزونا دوربینی نصب کرده و امیدوار است این دوربین بتواند هزارسال تصاویری از صحرای آریزونا ثبت کند. او امیدوار است با این دوربین بتواند احساس مسئولیت مردم را هم نسبت به محیط‌زیست‌شان برانگیزد.

دوربین هزارساله چیست؟

جاناتان کیتس محقق دانشگاه آریزونا و یک فیلسوف تجربی است. او به تازگی در شهر توسان ایالت آریزونا در آمریکا دوربینی نصب‌کرده که امیدوار است بتواند با آن تصاویر صحرای آریزونا را طی هزار سال برای بشر ثبت کند. فلسفه تجربی تفاوت‌هایی با دیگر پژوهش‌های فلسفی دارد. فلسفه تجربی دریافت‌های فلسفی را با استفاده از روش‌های علوم شناختی معاصر می‌سنجد؛ یعنی با آزمایش نظام‌مند و تحلیل آماری. اولین بار ایده جاناتان از طراحی یک دوربین خیلی ساده شروع شد. اما بعد او در این دوربین در یک سوراخ کوچک ورقی نازک از طلای ۲۴ عیار قرار داد که نور می‌توانست از طریق آن به داخل یک استوانه کوچک مسی که بالای یک تیر فولادی قرار دارد، وارد شود. زیر استوانه هم یک صفحه حساس به نور وجود داشت که روی آن با رنگدانه‌های رنگ روغن روناس پوشیده شده بود. او رنگدانه‌های این روغن را انتخاب کرد، چون با نور محو می‌شدند و در نتیجه گذر زمان طولانی، دست‌کم به لحاظ تئوری یک تصویر از آن‌ها به دست می‌آمد.

شاید کار نکند!

جاناتان و محققان آزمایشگاه وقتی دوربین هزار ساله آماده شد آن را در تپه توماتوک آریزونا کنار یک نیمکت که مشرف به محله استارپس بود، نصب کردند. کنار این دوربین یک پلاکارد هم گذاشتند و با ارائه توضیحاتی سعی کردند بازدیدکنندگان را تشویق‌کنند تا چند دقیقه روی نیمکت بنشینند و به آینده فکر‌کنند. هرچند دوربین با دقت طراحی شده است، اما با این حال هیچ تضمینی وجودندارد که فردی در آینده بتواند تصویری را که از نظر تئوری قابل تولید است، ببیند. جاناتان در این باره به یورونیوز گفته: «هزار سال زمان زیادی است و دلایل زیادی وجود دارد که این کار ممکن است عملی نباشد. دوربین ممکن است حتی در هزاره دیگر وجود نداشته باشد. نیرو‌های طبیعت و همین طور تصمیماتی که مردم اتخاذ می‌کنند، چه اداری و چه مجرمانه، می‌تواند سرنوشت این دوربین را رقم بزند.»

تصاویر به چه دردی می‌خورد؟

اگر این دوربین شانس بیاورد و هزار سال سالم بماند، چه تصویری ثبت خواهد کرد؟ شاید این سوال شما هم باشد. آقای کیتس ایده‌هایی در این باره دارد و می‌گوید به احتمال زیاد در این دوربین در حالی که چشم‌انداز‌های طبیعی مانند تپه‌ها به احتمال زیاد به وضوح ظاهر می‌شوند، چشم‌انداز‌هایی که راحت‌تر تغییر می‌کنند، مانند ساختمان‌ها، احتمالا محو خواهند شد. تصور این که مردم در هزار سال آینده بتوانند نسخه‌ای از شهر توسان را ببینند چیز بدی نیست. در واقع خوب است، زیرا اگر بتوانیم شهر خودمان را در هزار سال بعد تصور کنیم، می‌توانیم بفهمیم که چه اتفاقی ممکن است بیفتد. این ممکن است ما را تشویق کند تا برای تفکر به آینده‌مان و سروسامان‌دادن به آن اقدامی انجام‎دهیم.» البته مشکل این جاست که این دوربین باید هزار سال دست‌نخورده باقی بماند و کسی آن را باز نکند. چون اگر در این مدت دوربین باز‌شود منظره هزارساله‌ای که برای ثبت آن در حال تلاش بوده است محدودتر خواهد بود. البته به نظر آقای کیتس این دوربین می‌تواند در نقش یک فرهنگ‌ساز و بازدارنده هم عمل کند. به این معنی که وقتی مردم این دوربین را می‌بینند و درباره هدف آن می‌خواهند نسبت به محیط‌زیست و برنامه‌ریزی برای آینده جهان مسئولانه‌تر عمل‌کنند.

بعد از آریزونا نوبت چین و اتریش است

شاید کار دوربین هزارساله آقای کیتس و رفقایش را بتوان به کار کپسول زمان هم تشبیه کرد. با این تفاوت که در کپسول زمان تنها می‌توان ایده‌ها و روایت‌هایی از زمان حال را برای آیندگان به امانت گذاشت، اما در دوربین هزارساله قرار است یک بازه زمانی طولانی ثبت و ضبط شود. ضمن این که احتمال خرابی یا اشکال فنی در کپسول زمان پایین‌تر از این دوربین است. به هرحال جاناتان دوست دارد ایده‌اش علاوه بر آریزونا در چند نقطه دیگر جهان هم اجرایی شود. به همین دلیل در حال برنامه‌ریزی برای نصب دوربین‌های بیشتر است. او قرار است دوربین‌های بعدی را در چونگ‌چینگ چین، پارک گریفیث در لس‌آنجلس آمریکا و همچنین کوه‌های آلپ اتریش نصب کند تا روند تغییر این نقاط برای مردم هزار سال آینده قابل لمس باشد. جاناتان می‌گوید: «این پروژه به انجام این کار در بسیاری از نقاط در سراسر جهان بستگی دارد. امیدوارم که این منجر به فرایند تصویربرداری گسترده‌تر از سیاره‌مان زمین برای نسل‌های آینده شود.»

منبع: خراسان