مشارکت عضو هیأت علمی دانشگاه تربیت مدرس در پروژه جهانی خشکسالی

به گزارش مجله خبری نگار، به نقل از دانشگاه تربیت مدرس، مهدی عابدی دانشیار گروه مرتعداری دانشگاه اولین مقاله از پروژه Drought-Net (شبکه خشکسالی) را با ضریب تأثیر ۱۱ در مجله معتبر PANS به چاپ رساند.

این مجله جزء معتبرترین مجلات نظری بوده و بدین منظور در سال ۱۳۹۶ ایستگاه شبیه سازی اقلیمی برای نخستین بار در کشور با حمایت پردیس منابع طبیعی و علوم دریایی در قسمت ساحلی دانشکده ایجاد و در طی ۵ سال گذشته مورد بررسی قرار گرفت.

در چکیده‌ای از مقاله آمده است:

«نتایج یک مطالعه جهانی اثر خشکسالی شدید بر مراتع را برای نخستین بار تحلیل کردند. نتایج این مطالعه که در مجله معتبر Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS) با ضریب تاثیر ۱۱به چاپ رسیده است اثر کوتاه مدت خشکسالی شدید بر مراتع را در ۶ قاره برای درک میزان هدررفت تولید گیاهی در پی خشکسالی شدید بررسی شده است.

این تحقیق که در قالب طرح Drought-Net از سال ۲۰۱۳ با مدیریت دانشگاه کلورادو شروع شده است بیش از ۱۷۰ محقق مشارکت داشتند. از کشور ایران دکتر مهدی عابدی عضو هیأت علمی گروه مرتعداری دانشگاه تربیت مدرس با همراهی دو دانشجو (خدیجه بهلکه و حامد عبدلی) به مدت ۵ سال سایت تحقیقاتی نور واقع در قسمت ساحلی دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی را با حمایت معاونت پژوهشی و هیات رییسه در سال ۱۳۹۵راه اندازی کردند و در طی این سال‌ها مورد بررسی قرار دادند.

در این تحقیق باران گیر برای شبیه سازی کاهش بارندگی و خشکسالی در سطح پلات طراحی و اجرا شد. در این تحقیق بیش از نیمی از پلات‌ها در سطح جهانی دارای خشکسالی شدید و نیم دیگر دارای خشکسالی خفیف بودند.

با توجه به اینکه خشکسالی شدید در گذشته کم رخ داده است و اطلاعات کمی در مورد آن وجود داشت و اطلاعات گذشته نیز در تخمین خشکسالی در اکوسیستم‌های طبیعی دارای ضعف تفاوت در روش‌های تخمین بودند بنابراین برای محققان امکان تخمین دقیق اثرات اکولوژیک خشکسالی شدید میسر نبوده است.

به تازگی در پی تغییرات اقلیمی رخداد خشکسالی شدید افزایش یافته است و شناخت اثرات آن به خصوص در مراتع دارای اهمیت زیادی است. مراتع بیش از ۳۰ درصد ذخایر جهانی کربن را دارد و نقش کلیدی در تولیدات دامی دارد.

مراتع در سطح جهانی توزیع خوبی دارند و حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد پوشش در سطح جهانی دارد و مکررا در معرض کمبود بارش بوده و در برابر تغییرات اقلیمی آسیب پذیر هستند که باعث شده است بهترین اراضی برای بررسی اثرات خشکسالی در مقایسه با سایر اراضی مانند جنگل باشند.

نتایج این مطالعه نشان داد که که میزان کاهش مشاهده شده در چرخه کربن بعد از یک دوره یکساله در یک بازه رخداد‌های ۱۰۰ ساله خشکسالی خیلی بیشتر از گزارش‌های قبلی است به طوریکه میزان هدررفت تولید گیاهی بالای سطح زمین که یکی از شاخص‌های مهم کارکرد اکوسیستم است در شرایط خشکسالی شدید کوتاه مدت به میزان ۶۰ درصد بیشتر از شرایط خشکسالی خفیف است. همچنین رویشگاه‌های خشک‌تر و دارای تنوع کمتر بیشتر در برابر خشکی شدید آسیب پذیر هستند و شدت خشکسالی بیشترین اثر را بر اکوسیستم دارند.

نتایج این تحقیق با توجه به مواجهه کشور ایران با خشکسالی شدید دارای اهمیت زیادی است و شایسته است که توجه بیشتری بر روی اثرات خشکسالی بر اکوسیستم‌های طبیعی کشور مانند مراتع در کشور شود.»