ایران‌مداری از سیاست تا ادبیات

به گزارش مجله خبری نگار، دفاع از مجموعیت ایران و مفهوم ایرانیت بار سنگینی بوده که مردم در طول تاریخ ایران به دوش کشیده‌اند.-محمدعلی اسلامی نُدوشَن

امروز و دوشنبه آینده، به‌فاصله ۵ روز، دانشگاه تهران میزبان بدرقه ۲ شخصیت دانشگاهی میهنی، وطن‌دوست و ایران‌مدار است؛ امروزچهارشنبه، ۲۴ آبان، «داود هرمیداس باوند»، دیپلمات و استاد حقوق بین‎‌الملل و روابط بین‌الملل که یکشنبه، ۲۱ آبان در ۸۹ سالگی درگذشت، از مقابل دانشکده حقوق و علوم سیاسی تشییع خواهد شد تا در بهشت سکینه کرج دفن شود و نیمه هفته بعد دوشنبه، ۲۹ آبان، «محمدعلی اسلامی نُدوشَن»، شاعر، منتقد، نویسنده، مترجم و حقوقدان که دوشنبه، پنجم اردیبهشت ماه سال گذشته در ۹۷سالگی دار فانی را وداع گفته و پیکرش به امانت در تورنتوی کانادا به خاک سپرده شده بود، از روبه‌روی دانشکده ادبیات و علوم انسانی مشایعت خواهد شد تا طبق وصیتش، در نیشابور آرام بگیرد.

هردو، دل در گرو ایران داشتند و تا آخرین ‎دم، لحظه‌ای از اندیشه ایران و این شوق و شیفتگی فروگذار نکردند و تا واپسین‌دم، دغدغه‌مند مام وطن باقی ماندند؛ هرمیداس‌باوند در عرصه علوم سیاسی و حقوق بین‎‌الملل
ید طولایی داشت و اسلامی ندوشن در زمینه ادبیات و حقوق، آثار گران‌سنگی از خود به یادگار گذاشت. اگر اقامت چند سال آخر اسلامی ندوشن به‌سبب بیماری در فرنگ را قلم بگیریم، هردو، همه عمر به‌ویژه گُل جوانی و سپس میانسالی را که زمان و موعد باردهی و خوشه‌چینی جوانان بود، در ایران زیستند، برای ایران قلم و قدم زدند و حال، هردویشان در ایران روی به خاک خواهند سپرد.

شاید همین فراز از سخنرانی اسلامی ندوشن وقتی در سال ۱۳۴۶ به دانشگاه هاروارد رفت و در سخنرانی خود با عنوان «آزادی مجسمه»، از فرهنگ سترگ و بزرگ ایران گفت، گواهی صادق بر این مدعا باشد: «ایران یک کشور فرهنگی است. اصولاً هر کشوری یک نوع شاخصه‌ای دارد؛ به‌‎خصوص در دوران بعد از اسلام، چون ایران از آن صورت سیادت سیاسی خارج شده بود، می‌بایست چیزی جانشین آن بشود که آن را فرهنگ برعهده گرفت؛ بنابراین یک فرهنگ پهناور و متنوع ایجاد شد. این فرهنگ، طی این ۱۴۰۰سال تکیه‌گاه شخصیتی این کشور بوده است و هنوز هم این خاصیت در آن است که مهم‌ترین عامل برای سرپا نگه‌داشتن این ملت، به‌عنوان ملتی مستقل و مؤثر در مسائل جهان باشد.» و دوستان و دوستداران این دو فرزند دانشگاه تهران که هردو در این مهد علم، هم تحصیل کردند و هم تدریس و هم تحقیق و تدقیق، در همین‌جا، با استادان خود بدرود خواهند گفت؛ این تقارن و ترادف مکانی، خود حدیثی است.