گردابی نارنجی از ستارگان

به گزارش مجله خبری نگار، تلسکوپ «جیمز وب» به‌عنوان قدرتمندترین ابزاری که بشر برای رصد کیهان به آسمان فرستاده، طی حدود این یک سال و هشت ماه، هرچند وقت یک‌بار با ارسال تصاویری از دل کیهان، دانشمندان و مردم را متحیر می‌کند. آخرین تصویر خیره‌کننده‌ای که از جیمز وب ارسال شده مربوط به کهکشان گرداب است با ۱۰۰ میلیارد ستاره. تصویری که عظمت بی‌پایان کیهان را فقط با رصد یک کهکشان به رخ مخاطب می‌کشد. در ادامه به‌نقل از «یورو نیوز» به جزئیات این تصویر شگفت‌انگیز می‌پردازیم:

۲۷ میلیون سال دورتر از زمین

کهکشان نارنجی پرجنب و جوش «گرداب» که با ستاره مرکزی درخشان خود در وسط تصویر دیده می‌شود، در فاصله ۲۷ میلیون سال نوری از زمین و در صورت فلکی «تازی‌ها» قرار دارد. آژانس فضایی اروپا در بیانیه‌ای که همراه با این عکس منتشر کرده است می‌گوید بازو‌های مارپیچی این کهکشان در نتیجه فعل و انفعال بین‌کهکشانی با یک کهکشان کوتوله به نام «ان‌جی‌سی ۵۱۹۵» در همسایگی آن ایجاد شده است. در واقع نیروی گرانشی کهکشان همسایه باعث شده است که ساختار پیچ در پیچ گرداب به جای یک کهکشان مارپیچی استاندارد، به یک کهکشان از نوع «طراحی بزرگ» شبیه شود.

چرا کهکشان‌های طراحی بزرگ زیبا هستند؟

کهکشان‌های موسوم به «طراحی بزرگ» حدود یک دهم کل کهکشان‌های مارپیچی را تشکیل می‌دهند و بازو‌های کاملاً مشخصی دارند که از ناحیه یک هسته مرکزی آشکار سرچشمه می‌گیرند. این نکته به طور طبیعی باعث می‌شود از دید ما که از روی زمین به آن‌ها نگاه می‌کنیم، بسیار زیبا به نظر بیایند. آژانس فضایی اروپا کهکشان گرداب را یکی از «فوتوژنیک‌ترین کهکشان‌ها در نجوم» نامیده است. این کهکشان که اندازه‌ای حدود ۸۸ درصد کهکشان راه شیری دارد، حدود ۱۰۰ میلیارد ستاره را در خود جای داده است.

دوربین‌هایی برای رصد کهکشان‌های دور

تلسکوپ فضایی جیمز وب برای این تصویر از دو ابزار فروسرخ قدرتمند به نام ابزار فروسرخ میانی و فروسرخ نزدیک خود استفاده کرده است. اخترشناسان برای دستیابی به عکس نهایی، دو تصویر گرفته‌شده را با یکدیگر ترکیب کرده‌اند. این دوربین‌های فروسرخ برای ردیابی ستاره‌ها و کهکشان‌های دور طراحی و ساخته شده‌اند. در واقع چشم انسان نمی‌تواند نور فروسرخ را ببیند (چرا که ما فقط می‌توانیم نور مرئی را ببینیم)، در نتیجه این دوربین‌ها به معنای واقعی کلمه برای رمزگشایی جهان نامرئی برای ما ساخته شده‌اند. در این تصویر رنگ‌های قرمز تیره، گرد و غبار داغ را در قلمروی این کهکشان نشان می‌دهند. رنگ‌های نارنجی و زرد نیز نواحی متشکل از گاز یونیزه شده را نشان می‌دهند که توسط خوشه‌های ستاره‌ای تشکیل شده‌اند.

تلاش برای درک بهتر ساختار‌های کهکشانی

آژانس فضایی اروپا در این باره می‌گوید: «بازخورد ستاره‌ای تأثیر چشمگیری بر محیط کهکشان دارد و شبکه‌های پیچیده‌ای از گره‌های درخشان و همچنین حباب‌های تاریک ناشی از پدیده خلأ کاذب را ایجاد می‌کند». «بازخورد ستاره ای» به روشی اشاره دارد که ستارگان انرژی حاصل از فعل‌و‌انفعالات درونی را به محیط اطراف خود می‌ریزند و در نتیجه فرایند‌های مختلفی ایجاد می‌شود که می‌تواند نرخ سرعت شکل‌گیری ستارگان دیگر را تعیین کند. اخترشناسان می‌گویند تصویر جدید نوری تازه بر «تعامل بین بازخورد ستاره‌ای و تشکیل ستاره در محیط‌های خارج از کهکشان ما» می‌تاباند و کمک می‌کند تا درک بهتری از ساختار‌های کهکشانی ایجاد شود.