معروف‌ترین دسته عزاداری کربلا با قدمتی ۱۵۰ ساله

به گزارش مجله خبری نگار، آیین عزاداری موسوم به «رکضه طویریج» (دویدن از طویریج) یکی از بزرگترین مراسم‌ها و گردهمایی‌های انسانی در سطح جهان است که هرساله در ظهر روز دهم ماه محرم‌الحرام به منظور بزرگداشت شهادت امام حسین (علیه‌السلام) برگزار می‌شود. میلیون‌ها نفر از زوار حسینی از عراق، کشور‌های عربی و نیز کشور‌های خارجی در این مراسم شرکت می‌کنند. شرکت‌کنندگان در این مراسم حرکت خود را از منطقه «قنطره‌السلام» در کربلا به سمت بارگاه امام حسین (علیه‌السلام) در مرکز شهر آغاز می‌کنند و مسافتی بالغ بر دو کیلومتر را می‌پیمایند.

مشاهدات میدانی نشان می‌دهد که هر سال بر شمار شرکت‌کنندگان در این آیین بیش از پیش افزوده می‌شود. شرکت‌کنندگان در مراسم «رکضه طویریج» در پاسخ به ندای «هل من ناصر ینصرنی» امام حسین (علیه‌السلام) شعار «لبیک یا حسین» را سَر می‌دهند.

سؤالی که وجود دارد، این است که آیین مذکور چگونه شکل گرفت؟ واقعیت این است که این آیین همچون دیگر آیین‌ها و شعائر حسینی مراحل مختلفی را پشت‌سر گذاشته است. در این ارتباط باید گفت در طول تاریخ، برگزاری این آیین با محدودیت‌هایی مواجه شده است. در برخی ادوار، برگزاری آیین «رکضه طویریج» ممنوع اعلام شد، اما مردم باوجود محدودیت‌ها و ممنوعیت‌ها دست از مشارکت در آن نکشیدند. در همین راستا، «سعید رشید زمیزم» تاریخ‌نگار استان کربلا تأکید می‌کند: «بر اساس برخی از روایت‌ها تاریخ آغاز آیین رکضه طویریج به سال ۱۸۵۵ میلادی بازمی‌گردد. این درحالی است که برخی روایت‌های دیگر سال ۱۸۷۲ میلادی را به عنوان اولین سال برپایی این آیین معرفی کرده و عمر آن را نزدیک به ۱۵۰ سال تخمین زده‌اند.»

این تاریخ‌نگار استان کربلا در ادامه تصریح می‌کند: «مؤسس و بنیانگذار این آیین فردی به نام میرزا صالح قزوینی از بزرگان کربلا بوده است. او هر ساله در طول دهه اول ماه محرم‌الحرام اقدام به برگزاری مراسم عزاداری حسینی در خانه خود می‌کرد. او سپس در یکی از سال‌ها، در دهم ماه محرم‌الحرام همراه با شماری از محبان اهل‌بیت (علیهم‌السلام) هروله‌کنان با پای پیاده شروع به دویدن به سمت کربلا کردند و در مسیر خود شعار‌هایی را در اعلام وفاداری به امام حسین (علیه‌السلام) سَر دادند. اهالی و ساکنان کربلا نیز به محض مشاهده جمعیت به جمع آن‌ها ملحق شدند و در آیین عزاداری شرکت کردند.»

«زمیزم» در ادامه نیز می‌افزاید: «زمانی که میرزا صالح قزوینی و دیگر عزاداران همراه وی به منطقه باب طویریج رسیدند، نماز ظهر را اقامه کردند و مجدداً برگزاری مراسم را از سَر گرفتند. بدین‌ترتیب، آن‌ها مجدداً حرکت خود را به سمت کربلا آغاز کردند و به سمت بازار ابن‌الحمزه، یکی از بازار‌های قدیمی شهر کربلا به حرکت درآمدند.

عزاداران حسینی سپس از بازار‌های صفارین، العلاوی و الخفافین عبور کردند تا به بارگاه امام حسین علیه‌السلام رسیدند و از آنجا به سمت بارگاه حضرت ابالفضل علیه‌السلام حرکت کردند.» این تاریخ‌نگار استان کربلا همچنین عنوان می‌کند: «عزاداران آیین رکضه طویریج پس از ورود به بارگاه حضرت ابالفضل علیه‌السلام به محل تاریخی برپایی خیمه‌های اهل‌بیت امام حسین علیه‌السلام و اصحاب ایشان در سال ۶۱ هجری گسیل شدند. اهالی کربلا در آنجا خیمه‌ای برپا کردند تا به صورت نمادین آتش زده شود. آن‌ها این کار را با هدف یادآوری اقدام ارتش یزید در به آتش کشیدن خیمه امام حسین علیه‌السلام و اهل‌بیت و صحابه ایشان در روز عاشورا، انجام دادند.»

«زمیزم» در ادامه اظهاراتش می‌گوید: «برگزاری آیین رکضه طویریج تا سال ۱۹۹۰ ادامه پیدا کرد، اما پس از شکل‌گیری انتفاضه مبارک شعبانیه در سال ۱۹۹۱ رژیم سرکوبگر بعث عراق، برگزاری آن را به طور کامل ممنوع اعلام کرد. با این حال، اهالی کربلا و عزاداران حسینی همچنان روی برگزاری مراسم در روز دهم ماه محرم‌الحرام اصرار ورزیدند و همین امر سبب شد تا دستگاه‌های امنیتی وابسته به صدام [معدوم]موجی از بازداشت‌های گسترده علیه شرکت‌کنندگان در مراسم را کلید بزنند. آن‌ها حتی شماری از شرکت‌کنندگان در مراسم را اعدام کردند. «سیدجابر الطالقانی» یکی از خادمان موکب «قهرمانان کربلا» تصریح می‌‎کند: «نیرو‌های وابسته به رژیم بعث عراق در مسیر عبور عزاداران به سمت بارگاه امام حسین علیه‌السلام در روز دهم ماه محرم‌الحرام مستقر می‌شدند تا بتوانند شرکت‌کنندگان در عزاداری و بویژه جوانان را شناسایی و بازداشت کنند.»

این خادم موکب «قهرمانان کربلا» همچنین عنوان می‌کند: «نیرو‌های وابسته به رژیم صدام، جوانان عزادار عراقی را تحت تعقیب قرار می‌دادند و پس از شناسایی، آن‌ها را با توسل به زور به صورت کشان‌کشان به سمت آمبولانس‌ها می‌بُردند و [درباره فرد بازداشتی]فریاد می‌زدند: او مریض است. این درحالی است که افرادی که به داخل آمبولانس بُرده می‌شدند، کسانی بودند که در مراسم عزاداری بازداشت شده بودند.»

«الطالقانی» همچنین یادآور شد: «باوجود تمامی سختی‌ها، محدودیت‌ها و ممنوعیت‌ها، پرچم امام حسین علیه‌السلام هیچ‌گاه روی زمین نماند. با وجود اینکه حکام ستمگر تمام تلاش خود را برای ممانعت از برپایی آیین‌ها و شعائر امام حسین علیه‌السلام به کار بستند تا نورِ تابانِ ایشان را خاموش کنند، اما این تلاش‌ها به نتیجه نرسید. پس از سال ۲۰۰۳ آیین‌ها و شعائر حسینی باشکوه‌تر از گذشته به صورت کاملاً علنی، سازمان‌یافته و منظم در داخل و خارج از عراق برگزار شد و در عین حال، هر سال بر شمار شرکت‌کنندگان در آیین‌ها افزوده شد.»

منبع: ایران