شاهکار تازه جیمز وب در رصد عناصر حیات

به گزارش مجله خبری نگار، تصاویر جدید تلسکوپ فضایی جیمز وب نشان می‌دهد یک منظومه ستاره‌ای تازه متولد‌شده، حاوی اجزای اصلی شیمی آلی برای شکل‌گیری حیات است. به گزارش لایو ساینس، این بخش خاص از «کاتیون متیل» در یک قرص پیش‌سیاره‌ای به نام «دی ۲۰۳-۵۰۶» واقع شده است. لایوساینس می‌نویسد: اتم‌ها به آجر‌های لگو شبیه‌اند. هر بلوک ساختمانی کوچک برای ساختن چیز‌های پیچیده‌تر از مولکول‌ها تا آنزیم‌ها و د‌ی‌ان‌ای، ترکیب می‌شود.

اینک ستاره‌شناسان برای نخستین بار مرحله‌ای مهم در این فرایند را شناسایی کرده‌اند: مولکول متیل کاتیون با فرمول شیمیایی (CH۳ +) که نقش مهمی در ایجاد ترکیبات شیمیایی کربن پیچیده موردنیاز برای حیات بازی می‌کند. ستاره‌شناسان این کشف بی‌سابقه را در مقاله‌ای که روز ۲۶ ژوئن در مجله «نیچر» منتشر شد، شرح داده اند.

تشخیص خطوط انتشار مولکول‌ها

طی چند وقت اخیر که تلسکوپ بی‌نظیر «جیمز وب» در حال رصد کیهان است، هر روز با یک خبر تازه دنیای علم را شگفت‌زده می‌کند. حالا کشف تازه جیمز وب می‌تواند دستاورد‌های جذابی برای دنیای علم داشته باشد. به گفته دانشمندان، قرص پیش‌سیاره‌ای به نام «دی ۲۰۳-۵۰۶» در سحابی شکارچی واقع شده است و ۱۳۵۰ سال نوری با زمین فاصله دارد. دانشمندان این مشاهدات را به لطف تلسکوپ قدرتمند جیمز وب، انجام دادند که می‌تواند تصاویر بی‌نظیری را ثبت کند که تلسکوپ‌های پیشین نمی‌توانستند رصد کنند. تلسکوپ فضایی جیمز وب همچنین می‌تواند نشانه‌های مولکول‌های به‌خصوص را که خطوط انتشار مولکول‌ها هم نامیده می‌شود با دقت بسیار بالایی تشخیص دهد.

دقت باورنکردنی جیمز وب

«ماری درومل»، ستاره‌شناس از دانشگاه پاریس و یکی از نویسندگان این مقاله می‌گوید: «این کشف نه‌تن‌ها حساسیت و دقت باورنکردنی تلسکوپ فضایی جیمز وب را تایید می‌کند، بلکه اهمیت فوق‌العاده مولکول متیل کاتیون را در شیمی بین‌ستاره‌ای نشان می‌دهد».

تمام قرص پیش‌سیاره‌ای در مراحل اولیه تشکیل سیاره، از تابش پرانرژی فرابنفش ستارگان جوان پر شده است. تابش فرابنفش همان نوع نوری است که از خورشید می‌آید و سبب آفتاب‌سوختگی می‌شود. پرتو فرابنفش، قاتل بسیاری از مولکول‌های بزرگ، پیچیده و مبتنی بر کربن محسوب می‌شود، چرا که انرژی شدید آن، این مولکول‌ها را می‌شکند. اما این پژوهش جدید نشان می‌دهد که پرتو‌های فرابنفش ممکن است در وهله اول، کلید تشکیل کاتیون متیل باشد و انرژی کافی برای آغاز شیمی آلی و ساخت مولکول‌های کربن پیچیده‌تر را فراهم کند و بذر اولیه حیات در منظومه شمسی را بکارد.

اولیویه برنه، نویسنده اصلی این مقاله و ستاره‌شناس در مرکز ملی تحقیقات علمی فرانسه، گفت: «این کشف به‌وضوح نشان می‌دهد که تابش فرابنفش می‌تواند شیمی یک قرص پیش‌سیاره‌ای را به‌کلی تغییر دهد.»

رصد در فاصله ۱۲ میلیارد سال نوری

این نخستین بار نیست که تلسکوپ فضایی جیمز وب، مولکول‌های خاص و مهمی را کشف می‌کند. رصد‌های اخیر تلسکوپ فضایی جیمز وب، مولکول‌های آلی پیچیده‌ای را در فاصله ۱۲.۳ میلیارد سال نوری از زمین نشان داده‌اند. شناسایی سردترین مولکول‌های یخ در گیتی و شواهدی از آب یخ‌زده در یک دنباله‌دار نزدیک به زمین، ازجمله رصد‌های دیگر این تلسکوپ بوده‌اند که بررسی آن‌ها ممکن است به توضیح معمای وجود آب در زمین کمک کند.