آیا می‌توان چرخش زمین را دید؟

به گزارش مجله خبری نگار،اگر زمین نمی‌چرخید، نه طلوع و غروب خورشید بود و نه شب و روز. ما نمی‌توانیم حرکت چرخش زمین را احساس کنیم یا چرخش سیاره را در حین انجام زندگی روزمره خود ببینیم. اما آیا راه‌هایی برای تایید چرخش آن از روی زمین وجود دارد؟ و آیا می‌توان چرخش سیاره ما را از جایی در فضا تماشا کرد؟

پاسخ به چارچوب زمانی و دیدگاه شما بستگی دارد. زمین خیلی آهسته می‌چرخد به طوری که چرخش آن در هر جایی و در هر لحظه قابل تشخیص نیست. به استثنای یک ویدیوی تایم لپس مانند این ویدیوی ناسا (در برگه جدید باز می‌شود) و با دوربین ایستگاه فضایی بین المللی گرفته شده است امکان تماشای زمین در حال حرکت وجود ندارد، زیرا تنها در هر ۲۴ ساعت یک دور آهسته میزند و بسیار کندتر از آن که چشم ما آن را تشخیص دهد.

با این حال، هنوز راه‌هایی برای اثبات چرخش سیاره ما بدون خروج از زمین وجود دارد: برای مثال، با مشاهده موقعیت سایر اجرام در آسمان.

استفان مرکوویتز، دانشمند و مدیر پروژه در مرکز پرواز فضایی گودارد ناسا در مریلند، در ایمیلی به لایو ساینس گفت: ساده‌ترین راه برای مشاهده چرخش زمین، تماشای حرکت ظاهری اجرام آسمانی است. این حرکت زمانی که بدن نزدیک به افق است که قسمت‌هایی از زمین را به عنوان مرجع در نظر گرفته‌اید، بیشتر قابل توجه است.

مرکوویتز گفت یکی از ساده‌ترین راه‌ها برای دیدن زمین در حال حرکت، تماشای غروب خورشید است. موقعیت جسم سماوی (خورشید) در برابر نقطه مرجع ثابت (افق) تغییر می‌کند. وقتی غروب خورشید را می‌بینید، مکان شما روی زمین به تدریج از خورشید دور می‌شود، به همین دلیل به نظر می‌رسد که خورشید در افق فرو می‌رود. راه دیگر برای مشاهده این اثر، مشاهده ماه و ستاره‌ها در شب است تا زمانی که افق یک نقطه مرجع باشد، زیرا حرکت نمی‌کند. اجسامی که در بالا می‌درخشند به نظر می‌رسد در حال حرکت هستند، زیرا زمین در حال چرخش است.

چرخش سیاره ما را می‌توان با آونگ فوکو نیز مشاهده کرد. طبق گفته مؤسسه اسمیتسونیان (Smithsonian)، فیزیکدان ژان فوکو این آزمایش را در نمایشگاه جهانی پاریس در سال ۱۸۵۱ به نمایش گذاشت و اولین آزمایش رسمی بود که ثابت کرد سیاره ما می‌چرخد. آونگ‌های ایستاده معمولاً در همان جهت حرکت می‌کنند. فقط یک فشار یا کشیدن در جهت دیگری می‌تواند آن را تغییر دهد. فوکو متوجه شد که آونگ او در حین تاب خوردن به تدریج تغییر زاویه می‌دهد، زیرا زمین در زیر پاندول در حال چرخش است. با این حال، چرخش زمین به قدری آهسته است که حدود ۱۵ دقیقه طول می‌کشد تا تغییری در نوسان آونگ قابل مشاهده باشد.

ماه و جزر و مد

مرکوویتز توضیح داد که زمین می‌چرخد، زیرا از توده‌های غبار و گاز تشکیل شده است که قبلاً در حال چرخش بوده و توسط گرانش به هم کشیده شده بودند. پس از تجمع (انباشتگی) و تشکیل سیاره ما، این حرکت هرگز متوقف نشده است، زیرا هیچ اصطکاکی برای کاهش سرعت حرکت در خلاء فضا وجود ندارد.

جزر و مد شواهد بیشتری از چرخش زمین است. جزر و مد زمانی رخ می‌دهد که ماه در یک مکان خاص به نزدیک‌ترین فاصله به زمین می‌چرخد. همانطور که زمین می‌چرخد، آن مکان را به نزدیک‌ترین نقطه در مدار ماه می‌رساند. نزدیکتر بودن به ماه یعنی نزدیکتر بودن به جاذبه آن. گرانش قمری اقیانوس‌ها را می‌کشد و موقتاً آن‌ها را به سمت خارج و به سمت ماه برآمده می‌کند و جزر و مد را ایجاد می‌کند. اما این زودگذر است. با چرخش زمین، سطح آب پایین می‌آید تا جایی که به دورترین فاصله ممکن از ماه در حال گردش یا جزر و مد می‌رسد. این چرخه با تکرار ادامه می‌یابد.

مرکوویتز گفت: تغییر ساعتی جزر و مد بیشتر به دلیل چرخش زمین است. تغییر روزانه در زمان جزر و مد در یک مکان خاص به دلیل مدار ماه است؛ بنابراین شاید ما واقعا نتوانیم چرخش زمین را تماشا کنیم، اما می‌توانیم برخی از اثرات چرخش آن را ببینیم. تماشای طلوع جزر و مد یا غروب خورشید نیز راهی آسان برای مشاهده یک پدیده کیهانی است.