ظرفیت ۱۱ میلیارد دلاری ترانزیت در اقتصاد ایران

به گزارش مجله خبری نگار/خراسان: بازوی پژوهشی اتاق بازرگانی ایران در بررسی اخیر خود، ظرفیت درآمدزایی بخش ترانزیت برای اقتصاد ایران را تا ۱۱ میلیارد دلار برآورد کرده و با بیان این که هم اینک علاوه بر تحریم ها، ناهماهنگی‌های داخلی نیز مزید بر علت شده تا از این ظرفیت استفاده نشود، هفت راهکار را برشمرده است. به گزارش خراسان، مرکز پژوهش‌های اتاق ایران در بررسی اخیر خود درباره چالش‌ها و راهکار‌های حمل و نقل زمینی در حوزه بار، ظرفیت بالقوه ترانزیت کشور را این گونه تشریح کرده که در صورتی که همه مبادلات کشور‌های راهگذر شمال- جنوب و یک سوم مبادلات چین و اروپا از مسیر‌های ایران انجام شود و میزان درآمد مستقیم حاصل از ترانزیت برای کشور را ۷۵ دلار برای هر تن در نظر بگیریم، به طور بالقوه امکان کسب درآمد ۱۱ میلیارد دلاری از این مسیر برای ایران وجود داشت.

این گزارش می‌افزاید: ایران در زمره معدود کشور‌هایی است که از موقعیت بین المللی خاصی برای ترانزیت بار برخوردار است. اما فارغ از تحریم‌ها و به دلایل مختلف از جمله ناهماهنگی‌های داخلی در امر سیاست گذاری در ترانزیت نتوانسته از مزیت‌های متنوع آن استفاده کند. این مرکز پژوهشی در ادامه هفت پیشنهاد برای برطرف کردن این ناهماهنگی‌های داخلی را به شرح زیر ارائه کرده است: ۱- ایجاد نظام و متولی واحد برای بخش حمل و نقل کشور، ۲- تجمیع وظایف حمل ونقلی در یک وزارتخانه، ۳- ایجاد ستاد ترانزیت، ۴- اصلاح احکام مرتبط با حمل و نقل در قانون تعزیرات حکومتی و قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز، ۵- واگذاری نقش ویژه به گمرک، ۶- به روز بودن رانندگان و شرکت‌های حمل و نقل با توجه به قوانین و مقررات بین المللی، ۷- اعتماد به شرکت‌های بین المللی حمل و نقل.

مانع تراشی ۲ نگرش غلط بر سر برنامه ریزی ترانزیت به روایت مرکز پژوهش‌های مجلس

به گزارش خراسان، نتایج فوق در شرایطی منتشر می‌شود که مرکز پژوهش‌های مجلس (در گزارش شماره ۲۵۰۱۸۱۴۵ خود به تاریخ انتشار ۲۵ اسفند ۱۴۰۰) فعال سازی استعداد‌های ترانزیتی ایران را علاوه بر ایجاد درآمد‌های کلان تا سالانه بیش از هشت میلیارد دلار، موجب بالارفتن هزینه‌های تحریم برای دشمنان و در نتیجه کمک به شکست سیاست‌های منزوی سازی ایران دانسته بود.

در عین حال آن گزارش هم از خلأ وجود یک برنامه ریزی راهبردی در این حوزه انتقاد و تصریح کرده بود که تلاش‌های موجود اگر چه توانسته عقب ماندگی‌های هفت سال گذشته را تا حدی جبران کند، اما نمی‌تواند بخش اعظم استعداد‌های ترانزیتی ایران را فعال کند چرا که این تلاش‌ها بیشتر از نوع کوتاه مدت و عملیاتی و برای بهره برداری بهتر از زیرساخت‌های موجود هستند که در خوش بینانه‌ترین حالت می‌تواند عملکرد ترانزیتی در حدود ۲۰ یا درنهایت ۳۰ میلیون تنی در سال را محقق کند، اما برای دستیابی به استعداد‌های ترانزیتی برآورد شده کشور، یعنی ۸۰ میلیون تن در سال و بالاتر، نیاز به یک برنامه میان مدت و بلندمدت قابل اتکا برای سرمایه گذاری‌های کلان زیرساختی است.

این گزارش در اظهارنظری قابل توجه تصریح می‌کرد که بررسی‌ها نشان می‌دهد دو نگرش غلط سهم عمده‌ای در بروز چالش در مسیر برنامه ریزی برای ترانزیت کشور دارد: ۱- غلبه نگاه تک بخشی (صرفاً حمل و نقلی) به مسئله ترانزیت؛ ۲- خوش بینی بیش از اندازه به موقعیت ترانزیتی ایران که موجب جدی گرفته نشدن ضرورت برنامه ریزی راهبردی برای رقابت ترانزیتی با دیگر کشور‌ها شده است.